Pandaların hayata tutunduğu park

Pandaları hayata bağlamak için Çengdu kentinin kuzey banliyösünde 1987 yılında kurulan Dev Panda Üreme ve Yetiştirme Merkezi kente 10 kilometre uzaklıkta. Yabani pandaların çok güç görüldükleri bugünlerde merkezde ziyaretçilerin pandalarla uzaktan da olsa temas kurmalarına müsaade veriliyor. Günde ortalama 40-80 bin kişi ortasında ziyaretçi ağırlayan merkezde pandanın evrimi, bugünkü ömür durumu ve pandalarla ilgili insanlığın üstlenmesi gereken yükümlülükler hakkında bilgiler veriliyor.

‘ANAOKULU’NDA OYNUYORLAR

Panda stadyumu, panda müzesi ve sinema salonunda uygulanan klasik ve multimedya eğitimi sayesinde ziyaretçiler etraf muhafaza eğitimleri de alabiliyorlar.

Merkezin girişinde ve içerideki dinlenme alanlarında pek çok panda heykeli ve nesnesi görmek mümkün. Panda oyuncağı arıyorsanız da girişteki satıcılardan ya da merkezdeki alışveriş noktalarından satın alabilirsiniz. Neler yok ki o mağazalarda; panda çantaları, defterleri, kalemleri, bibloları… Çeşit hayal gücünüzü aşacak kadar çok. Tüm bunların içinde en çok tercih edilen, üzerine iki pandacık iliştirilmiş taçlar. Parkı ziyarete gelenlerden bu taçlardan takmayan yoktu.

Pandaların yavruları temmuz yahut ağustos ayında dünyaya geliyor. Bebek panda, doğumevinde kalıyor. Şayet anne panda yavrusuna düzgün bakmıyorsa, yavru 4 ay kadar bakım kuvözünde yaşatılıyor. Bazen o yav-
ruyu öteki bir anne pandanın sahiplendiği de oluyor. Biraz büyüdükten sonra panda yavrusu ‘anaokulu’ denen bir alanda oynayabilir. 2 yaşında panda villasına taşınarak başka arkadaşlarıyla birlikte kalabiliyor. Şayet şanslı gününüzdeyseniz farklı yaşlardaki pandaları görebilirsiniz. Bu pandaların kimileri yavru bakım odasında, kimileri panda villalarında. Bunun dışında özel panda lokantası ve panda hastanesi de var.

Üzerine iki panda iliştirilmiş taçlar çok tanınan. Bunlardan takmayan yok üzereydi.

Doğada yaşayan pandalar, çiftleşme dönemi olan kış sonu ve ilkbahar başı ortasındaki devirde eş bulabilmek için kilometrelerce yol kat ediyor. Erkek pandalar ortasındaki arbedenin dişilerin yumurtlamasını kolaylaştırdığı, bu nedenle de hayvanat bahçelerinde pandaların üremesinin güç olduğu belirtiliyor. Bu yüzden merkezdeki pandalar yapay döllenmeyle üretiliyor. Yaklaşık 125 kiloluk yetişkin bir pandanın yavrusu 100 gram yükünde dünyaya gözlerini açıyor. Günün kıymetli bir kısmını bambu filizi yemekle geçiren annelerin kimileri yavrulara kâfi bakımı sağlayamıyor. Uzmanların gösterdiği o büyük ihtimamın nedeni, tüysüz ve büsbütün savunmasız olan yavruları yaşatmak. Pek çok hayvan yavrusunun tersine, panda yavruları doğduktan yaklaşık 3 ay sonra yürümeye başlıyor. 1,5 yaşına geldiğinde yaklaşık 50 kiloya ulaşan ve artık bambu filizi yiyebilen yavrular bu devirde annesinden uzaklaşmaya başlıyor.

Pandaların toplumsal yaşantılarına bakarsak bu da pek parlak değil. Çünkü günlerinin 12-14 saatini bambu filizi yemeye ayırıyorlar. Rehberimiz merkezdeki pandaların her bambunun filizini yemediğini, yalnızca yüksek rakımlarda yetişen bambuların filizlerini tercih ettiklerini anlatıyor. Bambu filizi aman aman besleyici bir seçenek de değil üstelik. Her gün kendi yüklerinin yüzde 15’i kadar bambu filizi yemeleri gerekiyor ve yediğinin 1/5’ini sindirebiliyor. Rehberimiz müdafaanın son hedefinin pandaların tabiata dönmelerini sağlamak ve en uygun hayvanların üremesine müsaade vermek olduğunu belirtiyor.

Dev Panda Üreme ve Yetiştirme Merkezi günde 40-80 bin ziyaretçi ağırlıyor.

ARTIK ‘SAVUNMASIZ’LAR

Dev pandalar bir vakitler Doğu ve Güney Çin’in ormanlarında özgürce dolaşıyordu. 1869 yılında Fransız doğabilimci Armand David, 8 milyon yıldır Çin’de yaşayan bu eşsiz hayvanı Batı dünyasına tanıttı. Çok avlanma, habitat kaybı ve çiftleşmeye ilgisizlikleri nedeniyle 1980’lerde 1.000 civarında panda kalmıştı. 1981 yılında Çin, panda derilerinin ticaretini yasadışı hale getiren Kuşağı Tehlike Altındaki Cinslerin Milletlerarası Ticaretine Ait Sözleşme’ye (CITES) katıldı. 1988’de Yaban Hayatı Muhafaza Yasası’nın yürürlüğe girmesiyle kaçak avcılık yasaklandı ve dev pandaya muhafaza statüsü verildi. Dev Panda ve Ömür Alanı Ulusal Müdafaa Projesi, pandaların korunmasına yönelik bir ana plan ortaya koydu. Bugün 67 rezerve ulaşan bir panda muhafaza sistemi kuruldu. Üçüncü ulusal araştırmadan bu yana yüzde 50’den fazla genişletilen bu rezerv sistemi, şu anda panda popülasyonunun yüzde 67’sini ve yaklaşık 1,4 milyon hektarlık panda ömür alanını koruyor. Çin’in 2015’te gerçekleştirdiği dördüncü ulusal dev panda araştırmasına nazaran, on yıllardır süren müdafaa gayretleri yabani panda sayısının toplam 1.864’e çıkmasına yardımcı oldu. Bilimsel araştırmalara nazaran bir yabani hayvan tipinin toplam sayısı bine bile ulaşamıyorsa bu tıp hayvanın özel olarak korunması gerekiyor. Memleketler arası Doğayı Muhafaza Birliği’ne (IUCN) nazaran, sayılarındaki yavaş artış nedeniyle dev panda artık kuşağı tükenmekte olan bir çeşit değil, ‘savunmasız’ olarak bedellendiriliyor.