Bir vakitlerin Las Vegas’ı Maraş

Gazimağusa, Latince ismiyle Famagusta bir liman kenti. Kıbrıs denince akla Girne ya da Lefkoşa gelse de aslında Gazimağusa en az onlar kadar görülmeye paha bir kent. Girne’ye nazaran daha azgelişmiş lakin Doğu Akdeniz Üniversitesi’nin burada olması ve artık Kapalı Maraş bölgesinin bir kısmının gezilebiliyor olması kente hayli hareket katmış. Bir de Karpaz’la bir arada Kıbrıs’ın en hoş kıyıları burada. İklimi çok cezbedici; şu an en hoş mevsimini yaşıyor. Hem yaz aylarının bazen insanı yoran kalabalığından uzak hem de canlı; deniz suyunun üşütmediği, yanınıza alacağınız ince bir hırkayla akşam açık havada yemek keyfi yapabileceğiniz kusursuz bir mevsim.

Sokakları bisikletle gezdik.

Gazimağusa’da birinci durağım 1974 öncesi Akdeniz’in Las Vegas’ı olarak ünlenen Maraş. Kıbrıs Barış Harekâtı sırasında Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından yerleşime kapatılıyor, askeri bölge ilan ediliyor ve ismi da Kapalı Maraş oluyor… 2020’nin ekim ayında kademeli olarak tekrar açıldı. Şimdi yüzde 3,5’lik kısmı açık. Fakat bu kadarı bile derinden etkilenmenize yetiyor. Araca kapalı bir bölge olduğu için içeri girer girmez Gazimağusa Belediyesi’nin bisiklet ve scooter kiralama yerini göreceksiniz. Yürüyerek gezmek yorucu olabilir, en düzgünü bisiklet ya da scooter’la gezmek. Biz bisiklet kiralayıp geziyoruz. Karşıma yıkılmış sinema ve opera binaları, fotoğraf dükkânları, kafeler, mühür vurulmuş banka binaları çıkıyor. Bisikletimle bu yıkık döküklüğün içinden geçerken tarihi bir sinema sahnesinin acemi oyuncusu üzere hissediyorum kendimi. Yeşillikler ve pembe begonviller ortasında ünlü İtalyan aktris Sophia Loren’in konutunu görüyorum. Bu haliyle bile o periyodun en hoş meskenlerinden biri olduğunu açıkça muhakkak ediyor. Sonra kentin simgelerinden ikonik Toyota binasının önünden geçiyorum.

Maraş, adanın beğenilen tatil beldesiydi

Neredeyse 50 yıl hiç kimsenin yaşamadığı bir şehir… Terk edilmiş oteller, geri dönülmemiş konutlar, garajlarda kullanılmamış arabalar. Karar sonrası yaşanan kaosta kentin büyük bir kısmı yağmalansa da konutlarda ve dükkânlarda hâlâ hiç dokunulmamış eşyalar var. Herkes ‘hayalet şehir’ olarak tanımlamış, ben bunun tersine gördüğüm ipuçlarını toplayarak o periyodun yaşantısını hayal ediyorum. Zira tüm bu yıkık döküklük bile kentin o devir ne kadar görkemli olduğunu kanıtlıyor. Geride bıraktıkları kalıntıları görünce insanın içi burkuluyor.
Maraş 1970’lerin başlarında tepeyi yaşamış. Lüks oteller, kafeler, otomobil galerileri, mükemmel plajlar ve tatile gelen jet-set’iyle daima gelişen bir bölgeymiş. Hatta Marilyn Monroe, Elizabeth Taylor üzere ünlülerin, zenginlerin, İngiliz Kraliyet Ailesi’nin müdavimi olduğu bir bölge. O denli ki Kraliyet Ailesi buraya basamakları altın kaplama bir otel yaptırmış.

Bisikletle görebileceğimiz her yeri dolaştıktan sonra Bilal Ağa Mescidi’ne gidiyoruz. Burası Kıbrıs Vakıflar Yönetimi tarafından yapılan onarımla ibadete açılmış. Yemyeşil bitkilerin süslediği bahçesine adım atmak nefes üzere geliyor. Saatlerce gezerek her binayı geçmişiyle hayal edip bugünüyle gördükten sonra rahatlamak için kendimizi kıyıya atıyoruz. Kapalı Maraş’ın altın sarısı upuzun bir kumsalı ve pırıl pırıl bir denizi var. O periyot bölgedeki plajların kumlarının Mısır’daki çöllerden getirtildiği söylentiler ortasında. Bu bölgede denize girilen bir plaj daha var. Buraya yalnızca belediyenin ring otobüsleriyle gidiliyor. Gidiş-dönüş saatlerine dikkat etmek lazım. Akşamüzeri belli bir saatten sonra ziyarete kapatılıyor.

Lala Mustafa Paşa Camisi

Kapalı Maraş’ın o denli çok tesiri altında kaldım ki kapanış saati olmasa burada sabahlayabilirdim. Kapalı Maraş sonrası Gazimağusa’nın surlarla çevrili Kaleiçi’ndeyiz. Tarihi sokaklarda yürüdükçe gözünüze kusursuz ayrıntılar çarpıyor. Kentin en etkileyici yapılarından biri gotik mimarisiyle Lala Mustafa Paşa Mescidi.

1298-1312 ortasında inşa edilen katedral Osmanlı devrinde mescide çevrilmiş. Yalnızca katedralin izlerini değil, Osmanlı mimarisinin tesirlerini de taşıyor. Lala Mustafa Paşa Mescidi ile tıpkı meydanda Namık Kemal Zindanı ve Müzesi’ni ziyaret ediyorum. Namık Kemal ‘Vatan veya Silistre’ oyununun akabinde buraya sürgün edilmiş ve yaklaşık iki yıl zindanda kalmış. Müzede Namık Kemal’e ilişkin eşya ve çeşitli evraklar sergileniyor. Gazimağusa’nın ziyaret noktalarından biri de Kuzey Kıbrıs’ın kıymetli ören yerlerinden olan Salamis Harabeleri. Kalıntılar 11’inci yüzyıla ilişkin. Gymnasium, tiyatro, Aya Epiohanios Bazilikası, Roma Villası ve Zeus Tapınağı göreceğiniz yapılar ortasında.

Sipariş yok, fiks menü var

Gazimağusa’da yemek durağımız Aspava Restoran oluyor. Kaleiçi’nin ambiyansı çok güzel. En sevdiğim yanı hiçbir şey sipariş etme zahmetinde bulunmuyorsunuz. Fiks menü hazırlamışlar. Masaya evvel mezeler geliyor, sonra karışık ızgara tabağı. Hepsi çok lezzetli. Kıbrıs’ın meşhur şeftali kebabını burada deneyebilirsiniz. Kentin en eskilerinden Petek Pastanesi ise tatlı durağım oluyor. Mağusa kent merkezinde maalesef çok fazla konaklama seçeneği yok. Zati aracınız varsa Mağusa’da konaklamanıza da gerek yok. Kentin etrafında gidebileceğiniz Kıbrıs’ın meşhur lüks otelleriyle bir arada butik seçenekler var. Benim Kıbrıs’ta en sevdiğim otellerden biri Kaya Artemis. Gazimağusa’ya yalnızca yarım saat uzaklıkta. Otel, Bafra turizm bölgesinin 9 kilometrelik plajındaki beş yıldızlı otellerden biri. Artemis Tapınağı’nın bir eşi olan kusursuz
bir mimarisi var. Ben bilhassa altın sarısı kumsalı ve berrak denizini çok seviyorum.