5.400 kiloluk filin öfkesinin maksadı oldu, nasıl sağ kurtuldu? ‘Bütün kemiklerim tıpkı anda kırıldı… Hissetmedim ancak sesini duydum’

Gemma Jones, filin başı üzerinden sırtına tırmanırken tereddütlüydü.

Tayland’ın kuzeyinde Chiang Mai yakınlarındaki dorukları kaplayan cangılın içindeydiler. Takvimler 2002 yılının Ekim ayını gösteriyordu.

Katıldıkları çeşide öbür gezginler yüksek puanlar vermişti. Tahminen de bu yüzden, Jones bir merdiven hatta bir eyer bekliyordu. Lakin bunun yerinde filin sırtına iple asılmış bir kalas olduğunu gördü. Bir yandan tırmanıyor bir yandan da “Umarım bir sorun olmaz” diye düşünüyordu.

Bugün 45 yaşında olan Jones, İngiltere’nin Warwickshire kentinde yaşayan bir klinik psikolog ve yoga terapisti.

Söz konusu olay sırasında Jones şimdi 24 yaşındaydı. İki arkadaşıyla birlikte Güneydoğu Asya, Avustralya ve Yeni Zelanda’yı içeren 15 aylık bir seyahate yeni başlamıştı.

FİLE BİNİP GEZMEK EN ÇOK İSTEDİĞİ ŞEYDİ

Aslında deneyimli bir gezgin sayılırdı. Ancak sülüklerle, açık hava banyolarıyla ve “kafam kadar” dediği örümceklerle bu seyahat Jones’u konfor alanının kıyısına getirmişti.

Turun üçüncü ve son gününde kente geri dönmek için can atan Jones, en heyecanla beklediği aktiflik olan fil gezisini yapmadan gitmek istemiyordu.

Dokuz kişilik gezgin kümesi için dördü yetişkin biri yavruluktan yeni çıkmış beş fil ayarlanmıştı. Her file bir rehber eşlik ediyordu.

Jones ve arkadaşı Yvette birlikte bir büyük file binecekti. Üçüncü arkadaşları Berni ise tek başına yavru fille gidecekti.

Jones filin sırtına bindiğinde fark ettiği birinci şey hayvanın büyüklüğü oldu. O güne kadar çok tabiat belgeseli izlemişti lakin yakından görmek televizyonda izlemeye benzemiyordu. Sırtına bindikleri fil, uzunluğu 3,5 metreyi, yükü ise 5.400 kilogramı bulabilen bir Asya filiydi. (Afrika filleri biraz daha iri oluyor.) Fil o kadar büyük ve genişti ki Jones sırtında otururken ne yerleri ne de hayvanın başının yanında yürüyen rehberi görebiliyordu.

REHBERİN YÜZÜ BİR SORUN OLDUĞUNU GÖSTERİYORDU

Jones’un karşı karşıya kaldığı bir öteki sürpriz, filden gelen homurtu olmuştu. Bütün bedenini titreten bu ses Jones’u şaşırtmıştı zira fillerden bu türlü sesler çıkabildiğini bilmiyordu. O yıllarda fil seyahatleri saf birer cümbüş olarak görülüyordu ve Tayland’ın en kıymetli turistik etkinliklerinden biriydi. Jones, “20’li yaşlarınızda şunun farkına varamıyorsunuz: Bir şeyi yapmaya izninizin olması her şeyin yolunda gideceği manasına gelmiyor” diye konuştu The Guardian’a.

O esnada filler yürümeye başladı. Yerin engebeli olmasının da tesiriyle Jones ve arkadaşı filin üzerinde çok sallanıyordu. Jones, “Yola çıkar çıkmaz, ‘Hoşuma gitmedi’ dedim” tabirlerini kullandı.

10 dakika kadar sonra fil birdenbire durunca Jones az daha öne gerçek fırlayacaktı. Seyahat bu biçimde dura kalka devam ediyordu. Fil üçüncü defa durduğunda Jones, o esnada görüş alanına giren rehberin yüzünü gördü. “Adam bembeyaz olmuştu. Korkusu yüzüne yansımıştı” diyen Jones, bir aksilik olduğunu hissetti.

Rehber bir anda ardını dönüp koşmaya başladı. Fil de peşinden gidiyordu. Jones, “Ne kadar mühlet filin üzerinde kaldığımızı bilmiyorum; birkaç saniye de olabilir birkaç dakika da…” sözlerini kullandı.

‘BEYNİNİZ BEDENİNİZİN DENETİMİNİ ELE GEÇİRİYOR’

Bu mühletin sonunda, sert bir biçimde dikenli bir çalının üzerine çakıldılar. O esnada yüzündeki gözlükler niyet, Jones bir mühlet etrafını göremedi. Üzerindeki kıyafetler yırtılmıştı. Birebir formda bedeninin sol tarafında da kolunun altından kalçasına yanlışsız kocaman bir sıyrık vardı. Fakat yeniden de kısa bir an bir rahatlama hissetmişti Jones. O anı, “Güvende olduğumu, tehlikenin geçtiğini düşünüyordum. Fakat bir an sonra filin koşmaya devam etmediğini, hâlâ üzerimizde olduğunu idrak ettim” kelamlarıyla anlattı.

Jones bundan sonra olanları, bir sessiz sinemadaki üzere fotoğraflar halinde hatırladığını söyledi ve ekledi: “Böyle mevt kalım durumlarında beyniniz daima yetişmeye çalışıyor. Her şey saniye saniye değişiyor.”

Acı hissetmediğini de kelamlarına ekleyen Jones, “Öğrendiğim şeylerden biri bu: Beyniniz bedeninizin denetimini ele geçiriyor ve sizi uyuşturmaya başlıyor. Bu travmanın bir modülü, vücudunuzdan ayrışıyorsunuz. Bunu yapmak zorundasınız; aksi takdirde yaşadıklarınızla başa çıkamazsınız” sözlerini kullandı.

Yvette kaçıp filin görüş alanından çıkmayı başarmıştı. Fakat Jones’un üzerinde uzun kollu ve uzun paçalı giysiler olduğundan çalının dikenlerinden kurtulamıyordu. Yvette daha sonra Jones’a, “Seni orada yalnız bıraktığım için kendimi suçluyorum” dese de Jones’a nazaran, arkadaşının öbür seçeneği yoktu. Jones, “Savaşmak üzere bir seçenek yoktu, tek seçenek kaçmaktı. Hiç bahtınız yoktu. Fil kocamandı ve her yerdeydi” diye konuştu.

“BURAYA KADARMIŞ” DİYE DÜŞÜNDÜ

Jones, dev üzere görünen filin karnının altında elleri ve dizleri üzerinde duruyordu. Hayvanın bacakları kocaman birer ağaç gövdesine benziyordu. Fil ayaklarını yerlere vuruyordu. Jones, “O noktada ailemi düşünmeye başladım. Bunun onlar üzerindeki tesirini, ben ölürsem olacakları düşünüyordum” dedi.

Ardından fil, tekraren Jones’u hortumuyla tutup havaya kaldırdı ve var gücüyle yere fırlattı. Jones’un o sırada aklından tek bir şey geçiyordu: “Tüm yaşayacaklarım şu ana kadar yaşadıklarım olacakmış. Buraya kadarmış.”

Filin ise pes etmeye niyeti yoktu. Yere çöken hayvan Jones’un üzerinde sağdan sola gerçek yuvarlandı. Jones, “Bütün kemiklerim birebir anda kırıldı; köprücük kemiğim, kaburgalarım, kalçam. Hissetmedim lakin sesini duydum. Kendi kendime, ‘Eyvah! O ses omurgamdan geldi’ dedim” sözlerini kullandı.

BİR ANDA ORTALIK AYDINLANDI

Jones’a nazaran yaşamasını sağlayan şey tabanın yumuşak olmasıydı. Dahası jimnastik ve yoga yaptığından filin darbelerinin tesirini yönetebiliyordu. Lakin hayatta kalma bahtını artırabilecek hiçbir şey yapabilecek durumda değildi. Her şeyi baht ve şartlar belirliyordu.

Jones’un hatırladığı bir öteki şey de filin kısa, fırça üzere kıllarıydı. Jones’un üzerinde yuvarlanıyor ve güneşi görmesini engelliyordu. Jones kendini filin kafatasını ezip parçalamasına hazırlamaya başlamıştı.

Ancak bir anda ortalık aydınlandı. Jones, “Güneş yüzüme vuruyordu ve fil gitmişti” dedi.

Fil gidince rehber geri döndü, Jones’u ayağa kaldırıp bir çitin üstünden atlatarak yakındaki bir kulübeye götürdü. Jones’un bedenindeki uyuşukluk gitmiş, her yeri tıpkı anda dayanılmaz bir biçimde acımaya başlamıştı.

Rehberin, Jones’u bir masanın üzerine yatırdığı esnada, kümedeki öbür arkadaşları bir kamyonetle kulübeye geldi. Tam ismi Bernadette Johnen olan Berni, The Guardian’a yaptığı açıklamada o anları çok net hatırladığını belirtti.

LEĞEN KEMİĞİ, ÜÇ KABURGA VE BİR KÖPRÜCÜK KEMİĞİ KIRILMIŞTI

Berni’nin birinci yansısı rahatlama olmuştu. Jones’un üstü başı toz toprak içindeydi ve giysileri yırtılmıştı. Gözlerinden birine de kan oturmuştu. Lakin görünen bir yarası yoktu. Hatta konuşabilir haldeydi. Berni, “Ancak ona dokunduğumuzda ya da yanına yaklaştığımızda çığlık atmaya başlıyordu” sözlerini kullandı.

Chiang Mai’yle ulaşmaları otomobille 1 saatten fazla sürdü. Yoldaki her çukur her tümsek, Jones için bir azaptı. Chiang Mai hastanesindeki tabipler genç bayana ağrı kesici verip bedeninin röntgenini çekti. Sonuçta leğen kemiğinin uzunluktan boya kırıldığı anlaşıldı. Dahası köprücük kemiklerinden biri ve kaburgalarından üçü de kırılmıştı. İç kanaması da vardı fakat ameliyat olmaya muhtaçlığı yoktu.

Jones ağrıları biraz hafifleyince hastaneden ailesini aradı. Konuttan neredeyse bir hafta evvel ayrılmıştı ve o vakte kadar hiç konuşmamışlardı. Morfin tesirindeki Jones babasına, “Bir fil gözlüklerimi kırdı” dedikten sonra telefonu Berni’ye verdi.

DAYANILMAZ ACILAR İÇİNDEYDİ

Jones’un anne ve babası iki gün sonra Tayland’a ulaştığında, genç bayanın bedenindeki şişkinlikler nedeniyle hareket edemez haldeydi. Jones, “Şişme içeriden geliyordu. Hiçbir şey yapamıyordum; gülemiyordum, ağlayamıyordum, hapşıramıyordum” tabirlerini kullandı.

Rutin röntgenler ve yaralarının üzerindeki sargıların değiştirilmesi bile dayanılmaz acılara neden oluyordu. Hastanedeki ikinci gününde başladığı fizyoterapi seansları çok fazla dayanıklılık istiyordu. Hastane çalışanlarından hangilerinin elinin hafif olduğunu öğrenmek en kıymetli önceliği haline gelmişti. Örneğin tekerlekli sandalyesine oturup kalkmasına yardım eden bir hastabakıcıyı hâlâ sevgiyle andığını belirten Jones, “Çaresiz durumda olduğunuzda ayrıntılar en kıymetli şey haline geliyor” sözlerini kullandı.

Berni de Jones’un bel bağladığı en kıymetli desteklerinden biri olmuştu. Arkadaşının ismine hekimlerle konuşuyor Jones’a fizyoterapi seanslarında yardımcı oluyor hatta kendi tabiriyle Jones’u biraz da zorluyordu. Berni, “Bana çok güvendi fakat tıpkı vakitte kendine de inanıyordu” dedi.

“BÜTÜN HALK ŞOKE OLMUŞTU”

İki arkadaş bugün hala çok yakınlar. Jones ve Yvette’in arkadaşlıkları da sürüyor.

Jones hastanede 10 gün kaldı. Bu süreçte geçirdiği kazanın haberi yayıldı. Olayın Tayland’ın turizm bölümü üzerindeki tesirleri düşünüldüğünde, İngiltere konsolosluğu ve büyükelçiliği en baştan sürece dahil olmuştu. Jones, “Yaşananların şahane bir tanıtım olmadığı ortadaydı” dedi.

Ancak Jones’un hatırladığı en kıymetli şey, yetkililer dahil tüm yabancıların kendisine çok nazik davrandığıydı. Jones, “Otel odam çiçeklerle dolmuştu. Hemşireler ve tabipler beni koridorda durdurup hatrımı soruyordu. Sanırım bütün halk şoke olmuştu” tabirlerini kullandı.

YILDA 22 KİŞİ FİL SALDIRISINA UĞRUYOR

Tayland’da fil akınları epeyce az yaşanıyor. Resmi kayıtlara nazaran 2016-20122 yılları ortasında bu ataklarda 135 kişi hayatını kaybetti. Bu da yılda 22 bireye denk geliyor. “Çalıştırılan” fillerin sayısı ise halihazırda 3.800 civarında.

Jones, “Bir fil tarafından hücuma uğrama ihtimaliniz milyonda 1. Ancak taarruza uğradığınız takdirde hayatta kalma ihtimaliniz de milyonda 1. Ben kendimi çok fakat çok şanslı hissediyorum” kelamlarıyla kıymetlendirdi bu durumu.

Hastanedeyken Jones, kendisine saldırılan filin öteki bir yerden kiralandığını ve tanımadığı bir bölgede olduğu için gerilim altında olduğunu öğrendi. Rehberlerin yanlışlarının da yaşananlarda tesiri olmuş olabileceği belirtiliyor. Ne var ki olayın art planı bir türlü aydınlatılamadı. Jones’a saldıran filin akıbetinin ne olduğu da belirlenemedi.

TEK İSTEDİĞİ TEKRAR SEYAHAT ETMEKTİ

Jones taburcu olduktan sonra ailesiyle birlikte 1 hafta daha otelde kaldı. Bu esnada rehabilitasyona devam etti. Yürümeyi tekrar öğrendiği sırada bile aklında tek bir şey vardı, macerasına kaldığı yerden devam etmek.

Nekahet periyodunu Bali’de geçirmek istiyordu fakat Ekim 2002’de Kuta’da meydana gelen terör saldırısı nedeniyle fikrini değiştirmek zorunda kaldı. Atakta çoğunluğu genç turistlerden oluşan 200’den fazla kişi hayatını kaybetmişti. Bu olayın üzerine Jones Yvette’le birlikte İngiltere’ye döndü.

Warwickshire’da süratle uygunlaşan Jones, bir ay sonra yine seyahat planları yapmaya başladı. Yılbaşını Berni’yle geçirmek için Sidney’e bilet alan Jones, seyahate kaldığı yerden devam etmek istiyordu. Fakat Yvette onlara katılmak istememişti. Yaşadığı travma sonrasında çok erken olduğunu düşünüyordu.

Aslına bakılırsa Jones’un da güzelleştiği söylenemezdi. Fil saldırısı, Bali’deki terör saldırısı ve bir evvelki yıl yaşanan 11 Eylül taarruzları Jones’un başında birbirine karışmıştı. Uçma korkusuna kapılan Jones, gökyüzü bulutlandığı vakitlerde bile filin saldırısını tekrar yaşıyordu. Lakin pes etmeyen Jones evvel bilişsel davranışsal terapi aldı sonra da dişini sıkıp Sidney’e giden uçağa bindi.

Jones, “Sanırım kimi açılardan tekrar seyahat etmeye başlamak, o noktada endişenin beni denetim altına almasına müsaade vermemek değerliydi. Tıpkı vakitte travmatize olmuştum ve bunu fark etmemiştim” diye konuştu.

İNSAN KAYNAKLARINDAN KLİNİK PSİKOLOJİYE GEÇTİ

Kazandığı farkındalık sayesinde Jones birinci evvel mesleğini değiştirdi. Sidney’de bir yıl yaşadıktan sonra Aralık 2003’te İngiltere’ye dönen Jones, klinik psikoloji alanında doktora yaptı. Akın öncesinde insan kaynakları alanında çalışıyordu lakin fille yaşadığı tecrübe sayesinde kendi deyişiyle iki şeyin farkına varmıştı:

“Hayat göz açıp kapayana kadar değişebilir ve olacakları asla öngöremezsiniz. Hayatta büsbütün yalnız ve çaresiz olduğumuz anlar vardır. Bunlardan kaçamazsınız, insani sıkıntılardır. Pekala o vakit ne yapmanız gerekir? Bununla nasıl başa çıkacağımı anlamak istiyordum.”

Terapiye başlayan Jones, yoga pratiklerine de geri döndü. Saldırıdan 5 yıl sonra maruziyet terapisi için Taylanda gitti ve bir barınakta filleri besledi. Bu tecrübenin “tuhaf lakin faydalı” olduğunu söyleyen Jones, “O hoş, sakin hayvanın yanında durmak, taarruzun kaosu ve acımasızlığına taban tabana zıttı. Kendi kendime daima ‘Ben nasıl oldu da ölmedim?’ diye düşünüyordum” tabirlerini kullandı.

Günümüzde palyatif bakım, ağrı idaresi ve psikoonkoloji alanlarında uzmanlaşmış olan Jones, direkt travma odaklı terapi yapmasa da kendi deneyimlerinden faydalandığını belirtti.

Kendi travma sonrası geriliminden kurtulmak için yaptığı en yararlı şeyin yoga olduğunu da kelamlarına ekleyen Jones, “Bugün rastgele bir ağrım ya da gözle görülür bir yara izim kalmadı. Yalnızca köprücük kemiğim biraz eğri” tabirlerini kullandı.

The Guardian’ın “The elephant I was riding threw me, then rolled over me like a steamroller. All my bones broke at once” başlıklı haberinden derlenmiştir.