‘Tüketiciye 13.1 milyar dolarlık yarar sağladık’

Rekabet Kurumu Lideri Birol Küle, Rekabet Konseyi kararlarının son bir yıllık devirde tüketicilere 13.1 milyar katkı sağladığını belirtti. Küle, Google’dan Twitter’a, zincir marketlerden ilaca, kozmetikten akaryakıta, undan çimentoya kadar pek çok alanda rekabetin sağlanmasına yönelik verdikleri kararların hem tüketicilere hem de şirketlere fayda sağladığını kaydetti. Küle, “10 yıllık periyotta verilen cezaların yüzde 87’sinin son dört yılda verildiği görülmektedir. Bu dört yıl içerisinde toplamda 10.4 milyar TL para cezası verilmiştir” dedi.

Rekabet Kurumu olarak 2020 yılında dijital iktisada yönelik strateji belirleyerek çok sayıda ön inceleme ve soruşturma yaptıklarını söz eden Küle, Taşınabilir Ekosistem Bölüm Araştırma Raporu’na ait çalışmanın ise sürdüğünü belirtti. Kurumun son dört yıldaki faaliyetleriyle Konsey kararlarına ait yaptığı yazılı açıklamada Küle, özetle şöyle anlattı:

ÖNLEMLER EKONOMİK DEĞERDE

“Rekabet Konseyi kararları, 2021-2022 periyodunda tüketicilere 13.1 milyar dolarlık yarar sağladı. Bu durum Kurumumuz nezdinde atılan adımların ve alınan tedbirlerin ekonomik alanda ne derece kıymete sahip olduğunu bir defa daha gözler önüne seriyor. Yeniliklerimizden biri olan taahhüt ve uzlaşma düzeneği da rekabet ihlallerine müdahale süreçlerimizi hızlandırdı ve aktifliği artırdı. Mevzuat değişikliği sonrasında açılan soruşturmalardan 12’si verilen faal taahhütlerle sonlandı. Uzlaşma tarafında ise ihlali kabul eden 92 teşebbüs toplamda yaklaşık 836 Milyon TL’lik idari para cezası ödedi.

DÖRT YILDA 10 MİLYAR CEZA

Toplumsal refah açısından ağır sonuçları olan rekabet ihlallerinin önüne geçilmesi için cezai yaptırımlar kaçınılmaz bir gerçek. Son dört yılda toplamda 10.4 milyar TL para cezası verildi. Bu çerçevede bilişim teknolojilerine yaptığımız yatırımlarla dijital bilgiler üzerinde inceleme kapasitemizi artırdık. Trendyol ve Hepsiburada üzere platformların algoritmalarında incelemeler gerçekleştirdik. Algoritmalara müdahale ettiği tespit edilen Trendyol’a 62 milyon TL idari para cezası vermekle birlikte, önemli yükümlülükler getirdik. Pandemi periyodunda, kamu sıhhati ve ekonomik istikrarı korumak ismine hastaneler soruşturması ve zincir market soruşturması üzere kıymetli incelemeler gerçekleştirdik. 6 Şubat zelzeleleri sonrasında başlatmış olduğumuz inceleme ve soruşturmalar bölgenin ekonomik toparlanmasına katkı sağlamak ve adil rekabet şartlarını korumak hedefiyle devam ediyor.”

ZİNCİR MARKETLERDE KARTELE MÜSAADE VERMEDİK

Rekabet Kurumu Başkanı’nın verdiği bilgilere nazaran en kıymetli soruşturma kanallarından biri de zincir marketler oldu. Küle, bu alandaki çalışmaları şöyle anlattı: “Zincir marketlerde hub&spoke (topla-dağıt) karteline geçit vermedik. 2.7 milyar TL rekor para cezası ile cezalandırdık. Üreticilerin ve tedarikçilerinin de raf fiyatlarına müdahale etmelerinin önüne geçtik. Coca-Cola’ nın küçük market ve bakkallarda dolaplarının yüzde 25’inin rakiplere açılmasını sağladık. Teşebbüsün hakim durumunu berbata kullanmasının önüne geçecek taahhütlerle, soruşturmayı sonuçlandırdık. Tıpkı biçimde, Algida’nın dolaplarının yüzde 30’unu rakiplere açtık ve münhasırlık uygulamalarına son verdik. Un, maya, yumurta üzere temel besin unsurları üzerinde yapılan rekabet ihlallerini cezalandırdık ve ihlallere son verdik. İlaç devlerinin ortalarında anlaşıp, hastalara kıymetli ilaç dayatmasının önüne geçerek, kamu bütçesini bu ekonomik yükten kurtardık. Gözlük ve gözlük camı pazarındaki dev oyuncuyu verdiği taahhütlere uymadığı için, müddetli para cezası ile 492 milyon TL para cezası ile cezalandırdık. Kozmetik dalında raf fiyatlarını belirleyen teşebbüsleri tek tek tespit ettik, cezalandırdık. Çimento, hazır beton, cam, seramik kesimine yönelik incelemeler yaptık, yapıyoruz. İnternet üzerinden satışı engelleyen kim olursa olsun peşine düştük, bulduk ve pazarı özgürleştirdik. Akaryakıt kesiminde faaliyet gösteren dört büyük teşebbüsün tekrar satış fiyatı tespitine yönelik ihlallerini cezalandırdık. İşgücünün serbestçe dolanımının önündeki centilmenlik mutabakatlarını tespit ettik, cezalandırdık.”

İŞTE KRİTİK KARARLAR

Birol Küle, Şura kararlarının iktisatta rekabeti nasıl şekillendirdiğini; tüketicileri, işletmeleri ve piyasaları nasıl etkilediğini ise şu kararlar üzerinden özetledi: “Google soruşturmamızla alışveriş karşılaştırma sitelerinin, mahallî arama sitelerinin önünü açtık. Birleşme ve satın almalarda öldürücü devralmaların önüne geçtik. Whatsapp kullanıcıları için Facebook dayatmasını durdurduk. Artık diledikleri üzere bilgilerinizi kullanamayacaklar. Trendyol’un algoritmaları ile kendini kayırmasının önüne geçtik. Çiçekçiler, restoranlar diledikleri platformlarla diledikleri şartlarda çalışabilecek, kendi mağazalarında da diledikleri kampanyaları uygulayabilecekler. Sahibinden’de ilan veren emlakçıların ve oto galerilerinin diledikleri vakit bilgileri öbür rakiplere taşıyabilmelerinin önünü açtık.”