TEI Genel Müdürü’nden Hürjet’e yerli motor iletisi

TEI Genel Müdürü Akşit, Ankara’da düzenlenen Havacılık, Uzay ve Teknoloji Şenliği’nde (TEKNOFEST) DHA’ya açıklamalarda bulundu. Akşit, Türk savunma endüstrisinde; insansız hava aracı (İHA), uçak ve helikopter olmak üzere 3 ana kategoride motora muhtaçlık olduğunu belirterek, “İHA’lar için hem akaryakıtlı hem dizel motorlarla ilgili teknolojimizi geliştirdik. Artık TEI olarak, Türkiye olarak bu teknoloji bizde var. Helikopter motorlarında teknolojileri de geliştirdik. Malumunuz Kurban Bayramı’ndan evvel birinci beşerli uçuş olgunluğuna da ulaştık. Beşerli olarak helikopter motorlarımızla uçabiliyoruz. TS 1400 motoru, Gökbey’e güç veren helikopter motorumuz. İnşallah bu da seri imalat kademesine geldi, birinci siparişimizin pazarlığını yapıyoruz. Teknolojik olarak bunu da başardık. Zati bunlardan birini yapan, teknolojiyi geliştirenler, gereksinim epeyce başkalarını de teker teker yapabilecek bilgi ve maharete gelmiş oluyor” diye konuştu.

‘BU YETENEĞİ ÜLKEMİZE KAZANDIRACAĞIZ’

Akşit, uçak motoru üretimiyle ilgili de “Şu anda TF 6000, TF 10000 motor serimiz var. Onun motorunda birinci tasarım döngüsünü bitirdik. Şu anda birinci prototipimizin imalatı devam ediyor. Burada yeni sürpriz olarak, bu motorun içinin döner aksamının imalatını bitirip, onu buraya getirdik. Öbür aksamının imalatı devam ediyor. İnşallah bir dahaki TEKNOFEST’te de onu yetiştireceğimizi umuyoruz. Uçak motorlarında artık sona geldik. Kısa bir müddet içinde onu da çalıştıracağız inşallah. Zati uçak motorlarının küçük ölçeklisi olarak TJ 300 füze motorumuzu daha evvel çalıştırmıştık. TEI olarak, bu formda hem İHA motorlarını hem helikopter motorlarını hem de uçak motorlarını Türkiye’de teknoloji olarak geliştirmiş, ülkemize bu yeteneği kazandırmış olacağız. Bunu da gururla söylüyoruz” dedi. TUSAŞ’ın ürettiği Gökbey helikopteri için üretilen yerli motor testinin de hala devam ettiğini kaydeden Akşit, “Seri imalata geçtikten sonra alandan gelen datalarla ufak tefek ince ayarlar devam edebilir. Bu zati olağan bir süreç. Şu anki kademe, sertifikasyon kademesi. Motorumuzun sertifikasyonu ile ilgili çalışmalarımız 2-3 yıldır devam ediyor; fakat askeri uygulamalar için sivil sertifikası olmadan seri imalata başlayabiliyoruz. İnşallah önümüzdeki yıl bitmeden birinci seri imalat motorlarımızı teslim etme maksadı koyduk” diye konuştu.

‘ÜRETTİĞİMİZ MOTORLAR MUVAFFAKİYETLE MİSYON YAPIYOR’

Milli muharip uçak Kaan’ın da uçma etabına geldiğini lakin birinci uçaklarda ithal motor olacağını söyleyen Akşit, “İlk parti üretilecek uçak motorlarının tasarımı bize ilişkin olmasa bile yerli olarak üretilmesi için pazarlıkları sürdürüyoruz. T-70, yerli ‘Kara Şahin’lerimiz var. Bunlar büsbütün Türkiye’de üretildi. Motoru da lisans altında üretiyoruz ve bu motorlar şu anda seri üretimde. Bizim ürettiğimiz motorlar muvaffakiyetle vazife yapıyor. Hatta bize gelen bilgiye nazaran; motorlarımız, yalnızca bu yangın döneminde 2 binden fazla uçuşu muvaffakiyetle tamamladı. Kaan’da da birinci stratejimiz, tasarımı bize ilişkin olmasa da ulusal motorumuz hazır oluncaya kadar kullanılacak motorları ithal etmeyip, lisanslı olarak Türkiye’de üretmek. Şu anda bununla ilgili de görüşüyoruz” dedi.

‘TÜRK YILDIZLARI’NIN UÇTUĞU UÇAKLAR DA AYNI’

Akşit, jet motorlu eğitim ve hafif taarruz uçağı Hürjet’te de yerli motor kullanabileceklerini vurgulayarak, şunları söyledi: “TF 6000’nin artyakıcı versiyonu var; TF 10000. Bunlar birebir aileden. Bu motor, bilhassa bu sınıf uçaklar için. Bunun iki tanesi çift motorlu olarak Hürjet’e fazla fazla yetiyor. Hürjet’in şu anda kullandığı motor; tek motor ve ithal motor. 16-17 bin libre sınıfında. Bizim TF 10000’in iki tanesi 20 bin libre olacak. Şayet Hürjet’te rastgele bir eza olursa, çift motorluya dönüştürüp, kendi motorlarımızla uçurabileceğiz. Esasen Türk Yıldızları’nın uçtuğu uçaklar da tıpkı, Hürjet’le emsal sınıflar. Onlar da çift motorlu; lakin Hürjet’in özgün tasarımı tek motorlu. TF 10000 motorumuzla onları çift motorlu olarak da uçurabiliriz. İnşallah bir dahaki TEKNOFEST’te TF 10000 motorumuzun tamını bitirip imalatını tamamlamayı hedefliyoruz.”