Kumaşı ‘akıllı’ yaptı dünyayı peşine taktı

Milano’da sunulan moda koleksiyonuyla Londra’da ödül kazanan dokumacılık mühendisi Merve Aydıner, 7 arkadaşı ile geliştirdiği “Fabenode” ismini verdiği akıllı kumaşla memleketler arası şirketleri peşine taktı. Kalp ritminden gerilim ölçümüne, kas aktivitesinden beyin dalgasına ölçüm yapabilen bu akıllı kumaşı yapan Aydıner ve arkadaşlarına ABD ve Avrupa’dan birçok şirket teknolojiyi kendi ülkelerinde geliştirmesi teklifi yapıyor. Milyon dolarlık fonlar alan dünyadaki rakiplerini geride bırakıp, patent başvurusu yaptıkları akıllı kumaş “Fabenode”un milletlerarası alanda da kabul gördüğünü söyleyen Aydıner, “Bu teknolojiyi ülkemizde geliştirmek için çabalıyoruz. Katma kıymet üreteceksek bu teknolojinin ulusal teknoloji olarak kalması kıymetli. Çok özel bir alan ve biz çok öndeyiz” dedi. Aydıner ve arkadaşları, nisan ayından bu yana Kocaeli Bilişim Vadisi’nde çalışıyor. Haziranda Paris’te tanıtılan Fabenode, Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi tarafından Viva Tech Paris’te sergilenecek 16 teşebbüs ortasına da seçildi.

MİLANO’DA SUNUM, LONDRA’DA ÖDÜL

“Sağlık teknolojileri ve bilgi okuma üstüne çalışan dokuma tabanlı objelerin interneti üzerine kısaca kumaşı konuşturmak üstüne çalışıyoruz” diyen dokuma mühendisi Merve Aydıner, dünyanın peşinde koştuğu teknolojiye olan seyahatini Hürriyet’e anlattı. İstanbul Teknik Üniversitesi Dokumacılık Mühendisliği’ni 2017 yılında tamamladıktan sonra İtalya’da Domus Academy’de Moda Tasarımı üzerine yüksek lisans yaptığını söyleyen Aydıner, Milano’da eğitim gördüğü yıllarda akıllı dokuma üzerine çalışmaya başladığını aktardı. Aydıner, Milano’daki mezuniyet koleksiyonuyla ilgili ise “Milano ve Londra’dan teklifler aldım. Lakin Türkiye’ye döndüm. Zira başımın içi akıllı dokuma eserleri geliştirmek üzerine fikirlerle doluydu. Israrlı teklifler üzerine Türkiye’den Avrupa’daki kıymetli dokumacılık şirketlerine tasarım danışmanlığı yapmaya başladım” diye konuştu.

İLK AKILLI DOKUMACILIĞA AB’DEN ÖDÜL

Yedi arkadaşıyla üç yıl boyunca çalışarak, özel bir projeye imza attıklarını açıklayan Merve Aydıner, akıllı dokuma üzerine çalışmalarının gelişimini şöyle anlattı: “İlk projemiz konuşamayan bireylerin nöro durumlarını çeviri etmek üzerineydi. MeSenseU ismini verdiğimiz akıllı dokumacılık projesi sayesinde otizmli konuşamayan bir çocuğun ailesine hudut sisteminin yansıları çeviri edilip iletildi. Proje Avrupa Birliği’nden Worth Partnersip Project Mükafatı aldı. Buradan da fon aldık ve bu fonla Invamar ismiyle şirketimizi kurduk. ‘Fabenode’ ismini verdiğimiz pasif akıllı dokumacılık eserini geliştirmeyi başardık. İşi bilgi toplamak ve bunu yaparken kullanıcının hissetmemesi. Akıllı kumaşın akabinde bunu objelerin internetine dönüştürdük. Bilgileri özel bir aplikasyon üzerinden görebiliyorsunuz. Kumaş, bu sayede entegre edildiği rastgele dokumacılık eserini, faal bilgi toplayan aygıta dönüştürüyor.

MİLLİ TEKNOLOJİ OLARAK KALMALI

Fabenode ile ilgilenen milletlerarası kuruluşlar var. Otomotiv endüstrinde Avrupa’dan çok önemli teklifler aldık. ABD ve Avrupa’da bu teknolojiyi ülkelerine taşımak isteyen şirketlerden teklifler aldık. Daha çok bu teknolojiyi kendi ülkelerinde geliştirmeyi amaçlıyorlar. Fakat biz ülkemizde geliştirmek ismine çabalıyoruz. Katma kıymet üreteceksek, ulusal teknoloji olarak kalması kıymetli. Burada geliştirip teknolojimizi ihraç edebiliriz yahut satışı için yurtdışında ek ofisler açılabilir. ABD ve Avrupa’da geliştirdiğimiz eserlere benzeri çalışmalar için milyon dolarlık fonlar alan teşebbüsçüler var. Milletlerarası kuruluşlar karşısında da Fabenode’un çalıştığını ve muteber data ürettiğini kanıtladık.”

NASIL ÇALIŞIYOR?

Akıllı dokumacılık, klasik dokuma gereçlerine entegre edilen elektronik bileşenler, sensörler yahut öteki ileri teknolojilerle donatılan eser olarak tanımlanıyor. Kullanım alanları giderek genişleyerek moda, spor, sıhhat, savunma, endüstriyel uygulamalar üzere farklı dallara yayılıyor. Fabenode, dokumacılık mühendisi Merve Aydıner ve arkadaşlarının geliştirdiği özel elektrotlarla donatılmış bir kumaş, uygulama, yazılım barındırıyor. Akıllı kumaş dataları bluetooth ya da Wi-Fi üzerinden dataların tutulduğu buluta ya da direk olarak taşınabilir uygulamaya aktarabiliyor. Akıllı kumaştan iletilen bilgiler tıp mühendislikleri, yapay zekâ ile tahlil ediliyor. Çoklu sensor ahengi sayesinde kalbin EKG’sini, kas aktivitesini (EMİ), beyin dalgalarını (EEG), stes ölçümünü (GSR) ve beden sıcaklığından cilt iletkenlik farkı ile çalışan tüm dataların toplamasını sağlıyor.

KULLANIM ALANLARI NE?

Fabenode entegre ettiğiniz rastgele bir yerden bilgi çekebiliyor. Örneğin otomobilde direksiyona entegre edilirse şoförün durumunu anında farklı açılardan tahlil edebiliyor. Bu akıllı kumaş, pilotun eldivenine yahut atletin atletine, astronotun kaskına, askerin üniformasına istenilen formda entegre edebilir ve deriye dokunan rastgele bir noktadan bilgi çekebilir. Bu sayede uzun seyahatlerde sürücülerin durumlarını, askerlerin, pilotların sıhhat durumlarını, madencilik, dalış üzere riskli işlerde çalışanları psiko fizyolojik durumlarına kadar ölçüm yapabiliyor. Bu akıllı kumaşı tüm hastalarına uygulayan bir hastane yüzlerce hastanın verisini nizamlı olarak tek bir uygulamadan görebiliyor. Örneğin kalp ritmini ölçen holter aygıtları ağır bir aygıt ve insan üzerinde bir günden fazla taşıyamıyor. Halbuki akıllı kumaş daha uzun müddet ve daha geniş bilgileri hasta kişi hissetmeden doktora iletebiliyor.

İZMİR’DE TEKNOFEST’TE

Merve Aydıner, akıllı dokumacılık eserini geliştirdikten sonra teknolojilerini Türkiye’de sergilemek ve sunmak için Teknofest’e katıldıklarını belirterek, “Çünkü Teknofest, girişimciliğe ve teknolojiye paha veren bir organzasyon. Burada Teknofest paydaşları ortasında bu teknolojiyi birlikte geliştirebileceğimiz bilhassa savunma alanında çok firma var. Bu yüzden birinci sefer geçtiğimiz Teknofets’te Ankara’da sergilendi. Çok olumlu dönüşler aldık. İzmir’de Take Off’ta sıhhat teknolojilerinde teşebbüs olarak yarışacak” dedi.