Kredi çekip borsaya girmeyin… Manipülatif hesaba önlem yolda
Sosyal medya üzerinden yatırımcıları yanlış yönlendirip ziyana uğratan hesapları tespit ettiklerini söyleyen SPK Lideri İbrahim Ömer Gönül, “Bu hesaplarla ilgili gerekli adımları atıyoruz. Son tedbir hesabın kapatılması” dedi. 80 civarında şirketin halka arz için sırada beklediğini anlatan Gönül, yatırımcıları uyardı: Kısa vadede süreç yapıyorsanız kredi çekip borsaya mutlaka girmeyin.
SON devirde çarşıda, pazarda, meskende, okulda hatta otobüste en çok konuşulan hususların başında halka arzlar geliyor. Herkes paylardan bahsediyor. Birbirine al-sat tavsiyesinde bulunuyor. Toplumsal medya ise bu işin en güçlü yönlendirmelerle yapıldığı alan olarak öne çıkıyor. İstanbul’da gazetecilerle bir ortaya gelen Sermaye Piyasası Konseyi (SPK) Lideri İbrahim Ömer Gönül de hem son gelişmeleri kıymetlendirdi hem de halka arzlar ve yatırımcı davranışları ile ilgili konuştu.
SON ADIM KAPAMA
Gönül, çok sıkı kontrol ve nezaret faaliyetlerinde bulunduklarının altını çizdi. Toplumsal medyada birtakım paylar için ‘al önerisi’ verildiği, eğitim ismi altında yönlendirmesi yapıldığı tarafında tespitleri olduğunu vurgulayan Gönül, “İyi niyetli olarak bu işi yapanlar da var berbat niyetli olarak yapanlar da. Direkt olarak pay pazarlayan hesapları biliyoruz. Onları takip ediyoruz. Burada o şahıslar bir menfaat sağladıysa hakkında idari para cezası uyguluyoruz. Ayrıyeten kabahat duyurusunda bulunuyoruz. Son evrede uygulanabilecek önlem ise toplumsal medya hesabının kapatılmasıdır” dedi.
SPK Lideri İbrahim Ömer Gönül, basın mensuplarının sorularına şu karşılıkları verdi:
47 MİLYAR TL TOPLANDI
– Şimdiki halka arz dataları nasıl?
2021 sermaye piyasaları açısından rekor yılıydı. 52 şirket halka arz edilirken, bu şirketler piyasadan 21.6 milyar lira fon sağladı. 2022’de ise 44 şirketin birinci halka arz izahnamesi onaylandı. Kelam konusu şirketler 23.1 milyar lira topladı. Bu eylül prestijiyle da 34 şirketin birinci halka arz izahnamesi onaylandı. 33 şirket borsada süreç görmeye başladı. Bu şirketlerin piyasadan temin ettiği fiyat 47 milyar lirayı aştı.
Halka arzlarla yatırımcı sayısı da rekor kırdı. Hisse piyasasındaki yatırımcı sayısı 2021’de 2.4 milyondu. Bu eylül sonu prestijiyle sayı 7.8 milyon oldu.
80 ŞİRKET SIRADA
– BIST 100 endeksindeki rekorları halka arzlar mı sağlıyor? Yılı kaç halka arzla tamamlarız?
Enflasyonist periyotlarda borsalara ağır talep oluyor. Yalnızca halka arzların borsadaki rekorları tetiklediği söylenemez. Tabi ki yeni halka arzlar yeni yatırımcıları da çekiyor. Halka arz, şirketlerin sermaye piyasasından fon temini için rutin müracaattır. Ayrıntılı inceleme yaparız, izahnamesine onay veririz ya da reddederiz. Onaylanan izahnameler açıklandığı için reddettiklerimizi bilmiyorsunuz. Hatta daha birinci etapta bile başvurusunu ilerletmeden reddettiğimiz şirketler bulunmakta. Kaideleri sağlayan firmalar pekâlâ borsaya gelecektir. Potansiyeli olan 80 civarında şirket halka arz için bekliyor. Bunların içinde 6-7 milyar liralık halka arz büyüklüğüne ulaşabilecek şirketler de var.
KRİTERLERİ SAĞLIYORSA MÜRACAAT ONAYLANIR
Halka arzına müsaade verilen şirketlere ait yapılan tenkitlere yanıtınız nedir?
Kurul olarak halka arz müracaatlarını titizlikle inceleyip karara bağlıyoruz. Şirketler halka açıldıklarında yani borsaya kote edildiklerinde şirketlerin hisseleri Borsa’nın “Yıldız Pazar, Ana Pazar, Alt Pazar yahut Nitelikli Yatırımcı Süreç Pazarı”nda süreç görebilir.
Belli kriterleri sağlaması gerekmektedir. Heyetimize gelen şirketlerin bu kriterleri sağlaması ön kaidelerden bir kısmıdır. Tüm bu kriterleri sağlayan müracaatlar, incelenmek üzere kabul edilir. Sonrasında şirketin gerçek durumu ile Kurul’a sunduğu bilgi ortasında uyumsuzluk varsa müracaat reddedilir. Bunun dışında kriterleri sağlayan ve incelemede de rastgele bir uyumsuzluğu bulunmayan şirketlerin izahnamesi onaylanır.
147 ŞAHSA SÜREKSİZ SÜREÇ YASAĞI
– Sosyal medyada pay yönlendirmesi yapıldığını görüyoruz. Tasarruf sahiplerine ikazlarınız var mı?
Oluşturulan üyelik bazlı kümeler ve sohbet odaları üzerinden pay pazarlandığını biz de tespit ediyoruz. Bu yıl piyasa bozucu hareketlere yönelik incelemelerimiz sonucunda 66 gerçek ve 10 hükmî şahsa, toplamda 171 milyon lira idari para cezası verdik. Ayrıyeten piyasa dolandırıcılığı hatası kapsamında da 9 gerçek kişi hakkında hata duyurusunda bulunuldu. 147 gerçek kişi hakkında ise süreksiz süreç yasağı önlemi uygulanmıştır.
ORGANİZE YAPI
Sosyal medya mecralarında kümeler kurarak yatırımcıları yönlendiren şahısların, küme içerisinde paylara oluşturdukları talep sayesinde sahip oldukları payları satarak menfaat temin ettiklerini de tespit ettik. Kümeler içerisinde yatırımcıları yönlendirenlerin ‘al’ istikametinde verdiği tavsiye ile eş anlı olarak kendilerinin yahut bağlantılı olduğu bireylerin, sahip olduğu payları yüksek fiyattan satarak menfaat elde ettiği, böylece yatırımcıları ziyana uğrattığını da gördük. O nedenle bunlara güvenmeyin. Kısa vadede süreç yapıyorsanız da kredi çekip borsaya katiyen girmeyin.
TÜYO İLE İŞ YAPMAYIN
Orta ve uzun vadeli yatırım yapın, şirketlerin finansal tablolarını inceleyin, gerekiyorsa profesyonel takviye alın. Söylenti, duyum ve tüyo ile süreç yapmayın. Bilhassa birinci halka arzlarda SPK tarafından onaylanan izahnameleri, finansal tablo ve raporları ayrıntılı inceleyin.
ŞİRKET SAHİBİNİN PAY FİYATI KONUŞMASI YANLIŞSIZ DEĞİL
Şirket sahiplerine, sermaye piyasasının paydaşlarına neler söylemek istersiniz?
Şirket sahibinin pay fiyatı hakkında konuşmasını hakikat bulmuyorum. Hepimiz sermaye piyasalarını daha ileriye taşımak için çalışmalıyız. Herkes, tıpkı gemide olduğunu unutmamalı. Yapılacak her yanlış hareket gemiye ziyan verir. SPK olarak yanlış yapana asla müsaade etmeyiz. Şura olarak şirketin borsadaki fiyatına asla karışmayız. Fiyat, özgür piyasa kurallarında oluşur. Lakin borsa fiyatının oluşmasında kanunumuza nazaran cürüm sayılan bir hareketin tespiti durumunda gereğini yaparız. Halka arz sonrası harika fiyat hareketleri varsa inceleriz. Piyasaya fiyat noktasında müdahale etmemiz farklı sonuçlar doğurur. Bunu da istemeyiz. Birinci halka arzda fiyat tespit raporu en son sunulur.
GAYRİMENKUL SERTİFİKASI YENİDEN GELİYOR
Sermaye piyasalarında yeni enstrümanlar görecek miyiz?
Gayrimenkul sertifikası geçmişte pek ilgi görmemişti. Artık daha güçlü halde bunu getireceğiz. Kentsel dönüşüm ve afet idaresine önemli finansman sağlayacak, kişisel ve kurumsal yatırımcıların da tasarruflarını değerlendirebileceği bir enstrüman. Ayrıyeten Gayrimenkul Proje Fonu çalışmamız da var. Gayrimenkul Yatırım Fonu’ndan farklı olarak bu fonlara gayrimenkul geliştirme imkânı da sağlayacağız.