Erdoğan ve Miçotakis Vilnius’ta görüşecek: Masada hangi bahisler var?

Görüşme daha evvel Yunanistan Başbakanlık Ofisi tarafından da duyurulmuştu. Fakat Ankara’dan görüşmeye ait şimdi resmi bir açıklama yapılmadı.

Her iki ülkedeki iktidar partilerinin Mayıs ayında yapılan seçimleri kazanmasının akabinde, iki ülke başkanının kurmayları ortasında kurulan temaslarla birlikte iki başkanın Vilnius doruğunda görüşmesine karar verildi.

Bu karar her iki ülkenin yayın organları tarafından “Türk-Yunan münasebetlerinde yeni bir sayfa daha açılıyor” biçimindeki haber ve yorumlarıyla duyuruldu.

Miçotakis’in gerek Yunan, gerekse yabancı yayın organlarına verdiği çeşitli mülakatlarında “iki ülke ilişikilerinde yakalanan bu ivmenin kaçırılmaması için elinden gelen uğraşı göstereceğini; birebir tavrın Türkiye tarafından da gösterilmesini beklediğini” söylüyor.

Miçotakis ayrıyeten, iki ülke münasebetlerindeki uyuşmazlıkların tahlili konusunda, “Türkiye ile aramızdaki tek uyuşmazlık konusu olan Ege ve Doğu Akdenizdeki kıtasahanlığının -dolayısıyla deniz yetki alanlarının- belirlenmesi” olduğunu ve “bu uyuşmazlık konusunu şayet müzakereler yoluyla çözemezsek bunu milletlerarası adalet mahkemesine götürelim” yolundaki Yunanistan’ın klâsik teklifini getiriyor.

Miçotakis’in kelamını ettiği “tek uyuşmazlık konusu kıtasahanlığının belirlenmesi” önerisi, aslında 1980’li yıllardan bu yana gelmiş geçmiş her bir Yunan Başbakanın Türkiye’ye yönelttiği teklif.

Türkiye ise bu teklife karşı “yalnız kıtasahanlığı değil; iki ülke ortasındaki Ege uyuşmazlıklarının tümünün mahkemeye götürülmesi” teklifini getiriyor.

Her iki taraftan yapılan bu teklifler her vakit karşı taraftan reddediliyordu.

Miçotakis hususla ilgili yaptığı son açıklamasını, hükümet programını okuduğu Yunan parlamentosundaki konuşmasında yinelerken, bu teklife bir ekleme yapması dikkatleri çekti.

Miçotakis bu eklemede, “Türkiye ile yaşadığımız 50 yıllık uyuşmazlıkların bir asır daha devam etmesini elbette istek etmiyorum. Türk-Yunan ilgilerinde kazanılan bu yeni ivme, şayet kıtasahanlığını belirleyecek bir fırsat doğurursa, bu fırsatı kaçırmamaya ve sonuna kadar değerlendirmeye kararlıyım” formunda konuştu.

Miçotakis ayrıyeten “yakalanan bu ivme ile Ege’deki hava ihlallerinin asgariye inmesinden ve kaçak göçmenlerin önlenmesi konusunda Türk ve Yunan makamlarının işbirliği yapmaya başlamasından duyduğu memnuniyeti” de lisana getirdi.

Yunan Başbakan, “Egemenlik haklarımızı tartışmaya niyetimiz yok. bu hususta kırmızı çizgilerimiz var” derken, Yunanistan’ın yeni Dışişleri Bakanı Yorgos Yerapetritis, hükümet programının okunduğu Yunan parlamentosunda yaptığı konuşmasında, “Lozan ve Motreux muahedeleriyle sabit olan egemenlik haklarımızı tartışamayacak kırmızı çizgilerimiz bakidir” biçiminde konuştu.

Miçotakis ayrıyeten gazetecilerin Türkiye bağlantıları ilgili sorularını yanıtlarken sık sık “karşı taraftan gelecek barış elini elbette geri çevirmeyeceğini” söyledi.

Vilnius’ta yapılacak görüşmede iki öndere “yeni Dışişleri Bakanlarının ve baş danışmanlarının katılacağı” duyurulan haberlere nazaran, “Türk-Yunan bağlarının düzelmesine ve uyuşmazlıkların barışçıl tahliline yönelik adımların aranmasına” ihtimam gösterilecek.

Bu çerçevede, iki ülke ortasındaki ticari ve ekonomik işbirliğinden öteki, siyasi bahislerde da daima kesilen ve tekrar başlatılan “istikşafi görüşmelerin yine başlatılması; ve itimat artırıcı önlemler” üzere bahislerin da ele alınması bekleniyor.

DEPREM İLE DEĞİŞEN SÜREÇ

2019 yılından bu yana epeyce gergin bir devir geçiren, hatta birçok krize sahip olan Türk-Yunan alakaları, Türkiye’deki 6 Şubat sarsıntılarından sonra Yunanistan’ın kurtarma grupları ile Türkiye’ye yaptığı insani yardımların akabinde yatışmaya başladı.

Türkiye’nin “Yunan adalarındaki silahlanmaların Türkiye’ye tehdit oluşturduğu” savına karşı, Yunanistan’ın “Yunan adalarının Türkiye’den gelecek muhtemel akınlarına karşı silahlandığı” tezlerinden; Erdoğan’ın “bir gece aniden gelebiliriz !” ikazından, Miçotakis hükümetinin “sıkıysa gel!” tipindeki meydan okumalara kadar geçen 2019-2023 yılları Türk-Yunan münasebetlerini çıkmaza sokmuştu.

Bu olumsuz iklimin 6 Şubat sarsıntılarından sonra değişmeye yüz tutmasıyla iki ülke başkanı tekrar masaya oturmayı kabul etti.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Miçotakis’in ABD kongresinde F-16 savaş uçaklarının Türkiye’ye satışına karşı çıkan konuşmasından sonra “Benim için Miçotakis diye biri yok” demiş fakat Miçotakis’in 6 Şubat depremlerindeki yardımını takdir etmişti. Bunu da daha sonra Miçotakis’in “Türkiye ile her vakit diyaloga hazırız” açıklamaları izlemişti.