Define dolandırıcıları… Hem hata işliyorlar hem de suça teşvik ediyorlar

SOSYAL medyada dolaşırken karşınıza soluk soluğa izleyeceğiniz bir görüntü çıkıveriyor. Manzaralar ilerledikçe ellerinde detektör ve gibisi aletler olan maskeli bireylerin bir uzman edasıyla yaptıkları hararetli sohbeti dinliyor öteki taraftan da hayretler içerisinde hafriyat sonrası bulacakları defineyi bekliyorsunuz. Genelde çömlek buluyor, daha sonra kırıyorlar ve bingo… Sevinç çığlıkları eşliğinde altınlardan, sikkelerden oluşan bir hazine çıkıveriyor ortaya…

Aslında yabana atılmayacak bir yapım ile karşı karşıyasınız. Yüzbinlere takipçisi olan toplumsal medya hesapları, sayfalarında üst seviye kurgular ile daha evvelce çeşitli kimyasallarda bekletilip korozyona uğratılmış imitasyon eserleri güya hazine bulmuş üzere pazarlayarak izleyenleri tuzağına çekiyor. Görüntülerde ‘gel gel’ yapılarak hazine bulmak isteyenlerden binlerce dolarlık ödemeler talep ediliyor. Aslında tek bir emel var, izleyenleri dolandırmak. Bakın nasıl, ayrıntıları ile anlatalım…

Öncelikle belirtelim. Müsaadesiz ve kontrolsüz hafriyat yapmak maddelere muhalif. Bu halde hata içeren ve izleyicileri suça davet eden çok sayıda hesap, kanal var.

HEP TIPKI ÇÖMLEKLER

Hazırlanan görüntüler daima maskeli 2 ya da 3 kişinin açık bir yerde işaretli taşları bulması işe başlıyor. Üzerinde haç işareti olan kayalar üzere çeşitli semboller izleniyor. El üretimi metal aletlerle alan taraması yapılıyor. Daha sonra dedektörler devreye giriyor. Ve birinci kazma vuruluyor. Taşlar titizlikle temizlenerek derine iniliyor. Ve her görüntüde tıpkı görünen çömleklere denk geliniyor. Çömleklerin içinde daima kül ya da kum var. Kırıldığında ise ve sikkeler ortalığa saçılıyor. Uzmanlar bu kanallarda yayınlanan görüntülerin neredeyse hepsinin hazırlanmış kurmacalar olduğunu vurguluyor. Görüntülerin hepsinde hazine, define bulunurken bu bireylerin neden hala 5 bin liraya bir metal çubuk satmak istemesi de bir soru işareti olarak havada kalıyor.

Hepsi maskeli Görüntülerde maskeli şahıslar tarafından, pozisyon bilgisi gizlenerek görüntüler çekiliyor. Bol bol hata ögesi bulunan bu görüntülerde profesyonel montaj süreçleri ile inandırıcılık arttırılıyor. Doğal ve kültürel varlıklara ziyan verilerek cürüm işleniyor.

TARAMA İÇİN 5 BİN DOLAR

Biz de bu sayfaların ne amaçladığını aktarmak için ‘define atölyesi’, ‘define işaretleri’ üzere isimlerle bu görüntüleri çeken sayfalara ulaşıp hem onların uzmanlık hizmetinden faydalanmak istediğimizi hem de görüntülerdeki ‘basit’ keşif aygıtını nasıl satın alabileceğimizi sorduk. Aldığımız yanıtlar daima tıpkı oldu. Öncelikle şayet siz onları çağırıp bir arada kaçak hafriyat yapmak, define aramak istiyorsanız birinci etapta itimadın sağlanması için yüz yüze görüşme talep ediliyor. Alanın fotoğrafları ve pozisyonu isteniyor. Daha sonra onlar sizin gönderdiğiniz bilgilere nazaran bin ila 5 bin dolar ortasında bir fiyat söylüyor.

‘PARA İADEMİZ YOK’

Para önden nakit olarak isteniyor ve şayet aramalar sonuçsuz kalırsa bu parayı geri vermeyeceklerini de belirtiyorlar. Diyelim alanda baht yapıtı pahalı bir define çıktı. O vakit da defineye ortak olacaklarını belirtiyorlar. Ayrıyeten görüntülerde pazarlanan ve define bulmakta muvaffakiyet olduğu söylenen kolay bir metal düzenek için de kesim başına 5 bin lira talep ediliyor. Sayfalarda ise bu hizmete ve alete ulaşmak için onlarca vatandaşın soru sorduğu, pazarlık yaptığı görülüyor. Fakat cürüm olmasına karşın bu faaliyetleri yürütenler ve bu faaliyetlere dahil olmak isteyenler Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın Kaçakçılıkla Çaba Dairesi tarafından daima izlendiğinin farkında değil.

BİLGİ NOTU

Sadece Youtube üzerinde ‘define arama’ sözü temelinde 6 bin 500 kanal ve 21 binin üzerinde görüntü var. Bunlardan birinin 243 define arama görüntüsü ile ulaştığı izlenme sayısı ise 270 milyon.

‘TÜM DEFİNE GÖRÜNTÜLERİ İÇİN KABAHAT DUYURUSUNDA BULUNDUK’

ÖNCELİKLE bu görüntülerin Türkiye’deki kültür varlıklarına ve kaçakçılık ile çabaya çok büyük ziyanlar verdiğini söyleyen Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü Kaçakçılıkla Gayret Daire Lideri Zeynep Boz, Hürriyet’e sürecin nasıl işlediğini ve yapılan çabayı şöyle anlattı:

İZLEYENLER MANİPÜLE EDİLİYOR

Bu görüntülerdeki gaye, izleyen insanları manipüle etmek. Belli hizmetler için onlardan yüklü ödemeler almak. Bir manada siz ‘onların hazinesi’ pozisyonuna düşüyorsunuz. Bu süreçte çeşitli mazeretlerle sizden daima para istiyorlar. Görüntülerle burada ‘gel gel’ yapılıyor.

Zeynep Boz

DOLANDIRICILIK FAALİYETİ

Ayrıca kurgu olarak hazırlanmış görüntülerde kimi aletlerin başarılı sonuç verdiği izlenimi yaratılıyor. Ve görüntüyü izleyenlerin bu aletlerden sipariş vermesi hedefleniyor. Size ‘alan tarama’ üzere hizmetleri de satmaya çalışıyorlar. Bu iki husus olayın genelde dolandırıcılık kısmını oluşturuyor.

10 TON ALTIN YALANI

Diğer kısımda ise beşerler bir biçimde defineciliğe, kaçak hafriyata özendirildiği için tüm kültür varlıkları muhtemel hatalarla karşı karşıya kalmış oluyor. Hakikaten kabahat olmasına karşın müsaadesiz hafriyatlar yapılıyor. Kültür varlıkları kazmalarla kırılıyor, dinamitle patlatılıyor. Ölenler bile oluyor. Üstelik kıssa daima birebir. Cürüm olmasına karşın hafriyat yapan herkes “O taşın altında 10 ton altın varmış” diyor. Ancak hepsi eli boş dönüyor. Ve sonuçta büyük bir hata işlemiş oluyor. Kültür varlıklarımız da ziyan görüyor.

TÜM KANALLAR MERCEK ALTINDA

Tüm bu cürüm teşkil eden görüntüler izleniyor. Artık sayısını bile hatırlamıyorum lakin binin üzerinde kişi hakkında mahkemelere kabahat duyurusunda bulunduk Bakanlık olarak. Ayrıyeten bu görüntülerin yayınlandığı platformlara da görüntülerin kaldırılması için bildirimde bulunuyoruz. En büyük sorun hata teşkil eden bu görüntülerin öbür hesaplar tarafından tekrar yüklenmesi.

‘KÜLTÜR VARLIKLARININ ÜSTÜNDE RİSK OLUŞUYOR’

TÜRKİYE’den yurtdışına çıkarılan kültür varlıklarını geri getirmek için çok meşakkatli bir süreç yönetildiğini vurgulayan Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü Kaçakçılıkla Çaba Daire Lideri Zeynep Boz, “Bu hata teşkil eden görüntülerin dolandırıcılık boyutu olduğunu üzere kaçakçılığa kapı açan bir istikameti de bulunuyor. Bu da tüm kültür varlıklarımızın üstünde önemli bir tehlike oluşturuyor. İşin bu ayağında karşımızda çok organize bir yapı var. Bakanlığımız ve emniyet güçlerimiz onlara nefes aldırmamak ismine takiplerini ve operasyonlarını sürdürüyor fakat daha fazlasını yapmamız ve bu alandaki olumsuz her adıma müdahale etmemiz lazım” dedi.

KÖY KAHVEHANELERİNE GİDİLİP ANLATILIYOR

Bu yüzden her alanda eğitim çalışmalarına tartı verdiklerine değinen Zeynep Boz, “Köy kahvehanelerine kadar gidip konuşuyoruz. Zira bu tertibin başlangıcı mahallî temaslara dayanıyor. Farkındalık eğitimleri veriyoruz. Bu işin en ağır olduğu alanlarda okullarda durumu anlatıyoruz. Zira bu alanda çaba edilmez ise bu durum olağanlaşıyor. Cürüm değilmiş üzere görülüyor. Lakin tam aksisi çok büyük bir cürüm sürece ve suça ortak olma durumu var” sözlerini kullandı.