Antibiyotiğe alternatif hidrojel

Bakteriyel enfeksiyonların tedavisinde kullanılan antibiyotiklerin, uygunsuz ve daima kullanımı bakterilerin direnç kazanmasına neden oluyor. Bu sebeple de hem enfeksiyon tedavileri zorlaşıyor hem de global çapta insan sıhhatini tehdit eden bir sorun ortaya çıkıyor. Aksaray Üniversitesi Sabire Yazıcı Fen Edebiyat Fakültesi Kimya Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Melek Pamuk Algı, üzerinde çalıştığı ‘antibakteriyel hidrojeller’ ile antibiyotiğin yerini alacak bir ilaç geliştirilmesinin birinci adımlarını atıyor. Oğlunun 2 buçuk aylıkken geçirdiği hastalıktan sonra antibiyotiklere alternatif geliştirmek için araştırmaya başladığını söyleyen Prof. Dr. Pamuk Algı, Dünya Antibiyotik Farkındalık Haftası’nda yaptığı çalışmaları ve bu çalışmalara neden olan özel durumunu Hürriyet’e anlattı:

Fotoğraflar: Fatih Vurgun (Aksaray Üniversitesi)

ANTİBİYOTİKLERİN YERİNE NE KULLANILIR DİYE DÜŞÜNDÜM
“Yapılan birtakım tetkiklerin akabinde hekimler oğlumun enfeksiyon geçirdiğini, durumun önemli olabileceğini ve bir müddet hastanede kalmamız gerektiğini söyledi. Öbür ilaçların yanında antibiyotik verilmesine karşın oğlum bir türlü olağana dönmüyordu. Her gün bir umutla bu sefer sonuçlar âlâ çıkar ve bugün taburcu oluruz diye bekliyorduk lakin bir türlü bedeller değişmiyordu. Hastanede geçirdiğimiz o iki haftayı ve oğlumun o halini hiç unutamıyorum. Antibiyotiklerin etkisinin bugün kıymetli derecede azaldığından o günlerde emin oldum. Biraz araştırınca yeni antibiyotiklerin keşfinin sıkıntı olduğunu ve en son 1987 yılında yeni bir antibiyotik tipinin keşfedildiğini öğrendim. Bu durumda ister istemez antibiyotiklerin yerine ne kullanılabilir diye düşünmeye başladım.”

DİRENÇLİ BAKTERİLER ÖLÜMLERE NEDEN OLUYOR
Dirençli bakteriler dünya genelinde giderek artan sayıda enfeksiyona neden oluyor. Dünya Sıhhat Örgütü bilgilerine nazaran, ilaca dirençli bakterilerin dünya genelinde her yıl 700 bin kişinin vefatına neden olduğu ve 2050’li yıllara gerçek bu sayının milyonlara ulaşabileceği ön görülüyor. Antibiyotiklerin tesiri azaldıkça enfeksiyonların tedavisi de zorlaşıyor. Ayrıyeten son vakitlerde yapılan kimi çalışmalar, bilhassa yeni doğan bebeklerde antibiyotik kullanımının birtakım alerjik hastalıkları tetiklediğini gösteriyor. Prof. Dr. Pamuk Algı, antibiyotik kullanımında olası bir sona hakikat yaklaşıldığını ve onların yerini alabilecek yeni materyal ve teknolojilerin geliştirilmesinin artık mecburî hale geldiğini söylüyor. Prof. Dr. Algı, “Yaşadığımız deneyimler ve araştırmalarımız sonucunda takımımızla birlikte yenilikçi bir yaklaşım ışığında antibakteriyel hidrojeller geliştirmeyi planladık” dedi.

İLAÇ ÖNCÜSÜ BİR GEREÇ OLACAK
Antibakteriyel özellik gösteren materyaller üzerinde 6 kişilik grubuyla 3 yılı aşkın müddettir çalıştığını belirten Algı kelamlarını şöyle sürdürdü: “Çalışmalarımızı 2 yıl içerisinde tamamlayarak prototip bir malzemeyi testlerden geçirmeyi hedefliyoruz. Bu müddet sonunda istediğimiz sonuçları alabilirsek ilaç öncüsü bir materyal geliştirmiş olacağız. Fakat materyalin ilaç olarak kullanılması için hem sponsor bulmamız hem de ek çalışmalar yapmamız gerekecek.
Malzeme ilaç olarak geliştirilebilirse karşımıza iğne ya da enjekte edilebilir bir formda çıkacak. Başka yandan cilt yüzeyine uygulanabilmesi için bandaj formunda da kullanılabilecek. Bu materyaller antibiyotiklerden çok farklı yapıda olduğundan, bakteriler direnç sistemlerinin hangisini kullanırsa kullansın direnç göstermek üzere durumları olmayacak.”

ÖNEMLİ BİR ADIM
Prof. Dr. Ateş Kara (Enfeksiyon Hastalıkları Derneği Genel Sekreteri):

“Dünyada antibiyotiğin yerine kullanılmak üzerine yapılan birçok çalışma var. Bu çalışma da onlardan biri. Beşerde uygulanması konusunda çok yolu olan bu projeyi kıymetli bir adım olarak kıymetlendirebiliriz. Çalışmanın laboratuvar ortamında başarılı olabileceğini düşünüyorum lakin uygulama evresine gelinceye kadar daha atılması gereken pek çok adım olacak.”