ABD-Rus tansiyonu sürüyor: Karadeniz’de SİHA avı

Rusya’ya ilişkin Su-27 savaş uçaklarının evvelki gün ABD’nin MQ-9 Reaper silahlı insansız hava aracına (SİHA) tedbire yaparken düşürülmesine neden olmasının akabinde, düşen SİHA’yı bulmak için Karadeniz’de enkaz bulma ve çıkarma operasyonu başladı. ABD tarafı Rusların tedbire yapılmadığı açıklamasını reddederken, Karadeniz’de Kırım açıklarında milletlerarası sulara düşen SİHA’nın bulunması için vakte karşı yarış veriliyor.

İKİ SEBEPTEN ÖNEMLİ

SİHA arayışına dair Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Sözcüsü John Kirby, Amerikan CNN’e verdiği demeçte, “Çok fazla detaya girmeden söyleyebileceğim şey, insansız hava aracıyla ilgili olarak özkaynaklarımızı korumak için adımlar attığımızdır. Açıkçası bizim dışımızda kimsenin eline geçmesini istemiyoruz” diye konuştu. ABD’nin SİHA’yı ele geçirmekte kararlı davranmasının iki sebebi var. Birincisi, aracın ABD ordusundaki en gelişmiş SİHA’lardan biri olması. İkincisi ise istihbarat toplamak için kullanılan SİHA’daki muhtemel bilgilerin Rusya’nın eline geçmesini engellemek. Hakikaten Rusya Güvenlik Kurulu Sekreteri Nikolai Patruşev de SİHA’nın çıkarılması için çalışacaklarını söyledi.

ABD’NİN BULMASI ZOR

Amerikan Wall Street Journal gazetesi Montrö Anlaşması’na işaret ederek ABD güçlerinin SİHA’yı bulmasının çok güç olduğuna dikkat çekti. WSJ’nin haberinde Türkiye’nin Rusya’nın Ukrayna’ya askeri müdahalesi sonrası Karadeniz’e kıyısı olmayan ülkelere Boğazları kapattığı ve bu nedenle bölgede Amerikan savaş gemisi bulunmadığına dikkat çekildi.

RİSKLİ HAMLE

New York Times gazetesi ise aracın düşmesine neden olan olayların Rusya’nın açıklamasının bilakis “tam olarak kaza olmadığı” yorumunu yaptı. SİHA’nın önüne Rus uçakları tarafından akaryakıt dökülmesinin kasıtlı bir hareket olduğu vurgulanırken, ABD’li yetkililerin, Rusların SİHA’nın pervanesini kasıtlı olarak koparmadığı zira bu atılımın Rus SU-27’sinin de düşmesine neden olabilecek riskli bir hareket olduğu yorumuna yer verildi.

STRATEJİK SİLAH

MQ-9 Reaper SİHA’sı ABD haricinde İngiltere, Fransa, İtalya, Hindistan ve Hollanda ordularının da envanterinde bulunuyor. 15 km irtifaya çıkabilen SİHA yaklaşık 20 saatlik uçuş müddetiyle 2 bin km yol alabiliyor. Amerikan ordusu SİHA’nın öncelikli olarak istihbarat maksadıyla kullanıldığını söylese de MQ-9 Reaper, Hellfire (cehennem ateşi) füzeleri ve lazer güdümlü bombaları taşıma kapasitesine sahip stratejik bir silah.

RUSYA: BİZ DOKUNMADIK KENDİSİ DÜŞTÜ

Rusya Savunma Bakanlığı dün yaptığı açıklamada, ABD’ye ilişkin SİHA’nın memleketler arası sularda “kendiliğinden” düştüğünü savundu. Açıklamada, “ABD’nin sonlarımıza yakın bölgede sergilediği davranışlar kriz çıkarma niyeti taşıyor. ABD’ye ilişkin SİHA casus araç üzere davranarak menşeini aşikâr eden sinyalini kapatmıştı, Rusya’nın vaktinde kelam konusu bölgede ilan ettiği NOTAM kurallarına uymayarak uçuşa kapalı bölgeyi ihlal etmişti ve hava aracı direkt Rusya hava alanına yönelmişti” sözleriyle olayda saldırgan tavır gösteren tarafın ABD olduğu savunuldu. SİHA’nın kime ilişkin olduğunun tespiti için havalanan Rus uçaklarının araca ateş açmadığı ya da düşmesine neden olacak bir atılımda bulunmadığı belirtilen açıklamada, “Amerikan aracı takip edildiğini anlayınca yaptığı ani hareketler sonucunda istikrarını kaybederek düştü. Bizim onunla rastgele temas kurma teşebbüsümüz olmadı” dendi.

‘KAZANIN SEBEBİ CASUSLUK’

Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu dün ABD’li mevkidaşı Lloyd Austin ile telefonda kazayı görüştü. Şoygu görüşmede Austin’e “kazaya ABD’nin casusluk faaliyelerini arttırmasının neden olduğunu” söyledi. Moskova ayrıyeten “gelecekteki rastgele bir ABD provokasyonuna orantılı cevap verileceği” ihtarında da bulundu. (Nerdun HACIOĞLU)

BAKAN AKAR: TARAFLARLA GÖRÜŞÜYORUZ

Rusya’YA ilişkin savaş uçaklarının Karadeniz’de düşürdüğü ABD SİHA’sının çıkarılması için Türkiye’nin Boğazlar’ı ABD gemilerine açıp açmayacağı tartışılırken, Ulusal Savunma Bakanı Hulusi Akar, “Dışişleri Bakanlığı ve Ulusal Savunma Bakanlığı yakın irtibat halinde. Cumhurbaşkanlığı ile çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Sonuçlarını önümüzdeki devirde göreceğiz” dedi. AK Parti Küme Toplantısı öncesinde TBMM’de gazetecilerin gündeme ait sorularını yanıtlayan Akar, şunları söyledi:

“Olayı yakından takip ediyoruz. Çeşitli temaslarımız var, bunlar sürüyor. Bu mevzuyu hem kendi içimizde hem de muhatabımız ABD’lilerle de görüşmek suretiyle, makul ve mantıklı bir biçimde çözme konusunda çaba gösteriyoruz. Bunun uhuletle, suhuletle tahlilinden yanayız.”

TAHIL KORİDORU

“Biz tahıl koridorunun mutabakatın birinci haline uygun olarak 120 gün daha uzatılması niyeti ile görüşmelere başladık. Bugüne kadar 24 milyon tondan fazla tahılın sevkıyatı gerçekleştirildi, muhtaçlık sahiplerine ulaştırıldı. Bunun devamı kıymetli. Bu manada iki ay yerine 120 gün olması konusunda da temaslarımızı sürdüreceğiz.” Rusya, 18 Mart tarihinde müddeti dolacak tahıl muahedesini 120 yerine 60 mühletince uzatılmasına yeşil ışık yakmıştı. (Selçuk BÖKE / ANKARA)