4 vitesli Avrupa tekrar gündemde… Halka halka Avrupa Birliği

ULUSLARARASI konjonktürün yarattığı baskının da tesiriyle genişleme tekrar Avrupa Birliği gündeminin üst sıralarına tırmandı. Şu etapta ne AB ne de aday ülkeler iştirak için hazır. Bu da kurumsal ıslahat ve yol haritası tartışmalarını beraberinde getiriyor. AB’nin ilgili bakanlarınca ele alınan, Almanya ve Fransa tarafından hazırlatılan bir raporda dört kademeli bir Avrupa entegrasyonu önerilmesi dikkat çekiyor. Doküman, AB konusunda olumlu olduğu kadar olumsuz bildirilerin da ağırlaştığı, müzakere yürüten aday ülke pozisyonundaki Türkiye açısından değerli sinyaller içeriyor. Yıllar evvel gündeme gelen “çok vitesli AB” yaklaşımını anımsatan teklife nazaran dört çemberi şöyle özetlemek mümkün:

– Merkezde Euro Bölgesi örneğinde olduğu üzere, derin entegrasyonu tercih eden AB ülkeleri yer alacak.

– İkinci halka ise tüm siyasi amaçlar, unsurlar ve kıymetlerle bağlı mevcut ve müstakbel AB üyelerini kapsayacak.

– Rapor, AB’ye katılmak istemeyen ya da bunun gereklerini yerine getiremeyen ülkeler için de iki perspektif sunuyor. Bunlardan birincisi, üçüncü çemberi oluşturacak olan Ortak Üyelik. Ortak üyelere yönelik temel beklenti, kırmızı çizgi olarak görülen demokrasi ve hukukun üstünlüğü de dahil olmak üzere AB’nin unsur ve bedellerine uyma taahhüdü olacak. Entegrasyonun odağında ise Ortak Pazar yer alacak.

– “Kırmızı çizgi” dışında kalan, AB entegrasyonun aranmadığı, odakta jeopolitik yakınlaşmanın yer aldığı, AB’yle ikili mutabakatlarla yapılandırılacak son çember ise “Avrupa Siyasi Topluluğu 2.0” olarak isimlendiriliyor.

TÜRKİYE’Yİ NASIL ETKİLER

Türkiye’nin, AB üyeliği amacından vazgeçmesi, üyelik odaklı ilginin bir formda kopması ya da bağları diğer bir mecraya çekme kararının alınması halinde üçüncü ya da dördüncü çemberde yer alma ihtimali yüksek görülüyor. AB’den ayrılmayı tercih eden İngiltere için de üçüncü çember öngörülüyor. AB şimdi bu doküman konusunda uzlaşıdan epeyce uzak. AB Devir Lideri İspanya’nın Avrupa Bakan Vekili Pascual Ignacio Navarro Rios, evrak konusundaki tartışmalara ait açıklamasında, “Tartışmayı birkaç noktaya ağırlaştırmayı ve tıpkı vakitte üye devletlerin karşılıklarını kutuplaştırmayı başardı” dedi. Oybirliği yerine nitelikli oy çokluğu sistemiyle daha çok alanda karar alınması da rapordaki teklifler ortasında.