Yeni periyodun birinci torbasında neler var
GENEL seçimlerin akabinde Meclis’in çıkardığı birinci torba maddede milyonları ilgilendiren değişiklikler yer alıyor. AK Parti’nin “Milli Dayanışma Paketi” ismini verdiği yasa ile memur maaşları ve emekli aylıklarına enflasyonu telafi etmeye yönelik refah hissesi getirilirken, kimi vergi oranları da artırıldı. En düşük memur maaşı 22 bin 17 lira oldu, memur ve emekli aylıklarında yüzde 25 artış yapılması da pakette yer aldı. Torba yasanın odak noktasını 6 Şubat sarsıntılarından etkilenen ‘afet bölgesi’nin yine ayağa kaldırılması oluşturdu. Kahramanmaraş, Hatay, Malatya ve Adıyaman başta olmak üzere 11 ili kapsayan afet bölgesinin tekrar imarını hızlandırmaya yönelik kıymetli düzenlemeler yapıldı. Kanunla, zelzele afetinin finansal ziyanını gidermek maksadıyla ek Motorlu Taşıtlar Vergisi ve kurumlar vergisinde 5 puanlık artış oldu, şirketlerin birtakım vergi istisnaları da kaldırıldı.
ORTALAMA ARTIŞ YÜZDE 77
Genel Kurul’da dün gece kabul edilen yasa, süratle Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın onayına sunuldu. Maaş, aylık artışları bu aydan itibaren geçerli olacak. Kanunla, tüm memurlara enflasyon farkı dahil yüzde 17.55’lik artışa ek seyyanen 8 bin 77 liralık artırım verildi. Böylelikle en düşük memurun (lise mezunu hizmetli) maaşı 22 bin 17 liraya çıktı. Ortalama memur maaşı da yüzde 77’lik artışla 25 bin 15 lira oldu. Seyyanen ödeme, mali ve toplumsal hakların tespitinde temel alınan aylık, fiyat, artırım, tazminat, ödenek, döner sermaye ödemesi, ikramiye ve öbür rastgele bir ödeme ögesinin hesabında dikkate alınmayacak. Emekli Sandığı, Bağ-Kur ve SSK emeklileri de yılın altı ayı için aylıklarına yüzde 25 artırım aldı.
30 MİLYARLIK EK MTV KALEMİ
Yasaya nazaran, hala edinilmiş yahut 31 Aralık 2023’e kadar satın alınacak; araba, otobüs, kamyon, kamyonet, uçak ve helikopterler dahil tüm taşıtlar için bu yıla has bir sefere mahsus, ek Motorlu Taşıtlar Vergisi (MTV) alınacak. Ek MTV, 2023 için uygula-nan MTV kadar olacak. Ek MTV’nin birinci taksiti, ağustos sonuna kadar, ikinci taksiti de kasım sonuna kadar ödenecek. Örnek olarak; 1-3 yaş ortası motor hacmi 1301-1600 santimetreküp olan taşıtının ocak ayındaki birinci taksiti için bin 846, temmuz taksiti için bin 846 lira ödeyen vatandaş, ağustos ve kasım aylarında da birebir ölçüsü ödeyecek. Bu araç için 2023’te toplam 7 bin 384 lira vergi alınacak. Vatandaşlar ve şirketler, 31 Aralık 2023’e kadar satın alacakları taşıtların ek MTV’sini ise peşin ödeyecek. Bu kalemden bütçeye 30 milyar lira civarında ek gelir bekleniyor. Zelzele bölgesinde zelzele tarihinde kayıtlı taşıtların sahipleri ile sarsıntı nedeniyle yıkılan yahut ağır ya da orta hasarlı hale gelen binaların sahipleri ve zelzele nedeniyle eşi yahut birinci derece kan hısımlarından birini kaybeden bireyler ek MTV ödemeyecek. Mevcut mevzuatta MTV’den muaf olan mükelleflerden ek MTV de alınmayacak.
KURUMLAR VERGİSİNDE 5 PUANLIK ARTIŞ
Kurum karı üzerinden alınan yüzde 20 oranındaki kurumlar vergisi (KV) yüzde 25’e çıkarıldı. Finansal Kiralama, Faktoring, Finansman ve Tasarruf Finansman Şirketleri Yasası kapsamındaki şirketler, elektronik ödeme ve para kuruluşları, yetkili kurumları, varlık idare şirketleri, sermaye piyasası kurumları ile sigorta ve reasürans şirketleri ve emeklilik şirketlerinin kurum yararlarında ise KV yüzde 30 oldu. İhracat yapan kurumların ihracattan elde ettikleri yararlarına uygulanan 1 puan indirim ise 5 puana yükseltildi. Bu düzenleme 1 Ekim 2023’ten itibaren verilmesi gereken beyannamelerden başlamak üzere; kurumların 2023 yılı ve izleyen vergilendirme devirlerinde elde edilen yararlarına, özel hesap periyoduna tabi olan kurumların ise 2023 takvim yılında başlayan özel hesap devri ve izleyen vergilendirme periyotlarında elde edilen çıkarlarına uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girecek.
– Kurumların yatırım fonlarından elde ettikleri gelirlere yönelik vergi istisnası ile taşınmaz satışından edinilen karlara tanı-nan istisna kaldırıldı. Teşebbüs sermayesi yatırım fonu katılma hisseleri ile teşebbüs sermayesi yatırım iştiraklerinin senetlerin-den elde edilen gelirlerindeki istisna ise devam ediyor.
YERİNDE İNŞAYA KREDİ
– Sarsıntılardan etkilenen yerlerde orta ve üzeri hasarlı tespit edilen yapıların yerinde yine yapılmasına dayanak olunacak. Ye-rinde Dönüşüm Modeli’yle afetzedelere bir konut ve bir işyeri için artı hibe talep etmeleri halinde inşaat kredisi verilecek. Muahede sağlanamadığı yahut kendisine ulaşılamadığı için Hazine ismine tescil olunan payların imal maliyetini ise Hazine karşılayacak.
– AFAD ile imzalanan protokol kapsamında afetzedelere bağışlanacak konutların inşası hasebiyle meslek kuruluşlarına yapılan teslim ve hizmetlerden 31 Aralık 2024’e kadar KDV alınmayacak. Cumhurbaşkanı bu istisnayı bir yıl daha uzatabilecek.
MERA, ZEYTİNLİK VE ORMANDA YAPILAŞMA
– Zelzele bölgesi için memleketler arası kuruluşlardan sağlanacak dış kredi ve hibelerle finanse edilecek projelerden vergi, katılma hissesi ve harç alınmayacak.
– Depremzedelerin muhtaçlıklarının karşılanması için mera, zeytinlik, zeytin alanları ve orman nitelikli topraklar de iskân alanı olarak kullanılabilecek. Bu düzenleme yalnızca sarsıntı bölgesinde ve gereksinimler için geçerli olacak.
KİRA SINIRLAMASI 1.5 YIL UZADI
– Konut kira bedelinde yüzde 25 olan artış sınırlaması 1 Temmuz 2024’e kadar uzatıldı. Bu uygulama, bir evvelki kira yılına ilişkin kira bedelinin yüzde 25’ni geçmemesi şartıyla geçerli olacak. Bir yıldan daha uzun vadeli kira kontratlarında, bu oranları geçecek halde yapılan kontratlar fazla ölçü istikametinden geçersiz sayılacak.
– Akaryakıtla ilgili listede yer alan maktu vergi meblağları yahut Cumhurbaşkanınca bunlara ait belirlenen en son maktu vergi meblağları, ocak ve temmuz aylarında TÜİK’in ÜFE endeksine nazaran tekrar belirlenecek.
PANDEMİ TAHLİYESİNE DEVAM
– 31 Temmuz 2023 prestijiyle COVID-19 iznindeki mahkumlardan kontrollü hürlüğe ayrılmalarına beş yıl ve daha fazla müddet kalanlar cezaevine dönmeyecek. Kalan mühlet kontrollü hürlük altında infaz edilecek. Mahkumların yasa Resmi Gazete’de yayımlandıktan sonraki 15 gün içinde başvurmaları gerekiyor. Terör ve örgütlü cürümler nedeniyle hükümlü olanlar bu haklardan yararlanamayacak.
– COVID-19 tedbirleri nedeniyle 9 Kasım 2022’den evvel 321 bin 380 bireyden tahsil edilen toplam 309 milyon lira iade edilecek.
ASGARİ FİYAT DESTEĞİ
– Araç lastiği, madeni yağ, pil, akü, plastik poşet ve gibisi üzere eserlerden alınan geri kazanım iştirak hisseleri iki katına çıkarıldı.
– Şirketlerin aktifinde en az iki yıl bulunan taşınmazların satışından uygulanan KDV istisnası kaldırıldı. Taşınmazların satışından doğan kârın istisna oranı da yüzde 25’e düşürüldü.
– İstihdamın korunması emeliyle temmuz ila aralık aylarında patrona her personel için aylık 500 lira dayanak ödenecek.
– KKM uygulaması için Hazine ve Maliye Bakanlığınca verilen dayanak artık kaynaklarından karşılanacak.
– Hekimlikte yan kısım uzman muhtaçlığının karşılanması gayesiyle uzman doktorlar yan kol eğitimine özendirilecek. Bunun için zarurî hizmet müddetinin yarısının tamamlanması koşulu aranacak.
– Aile sıhhati çalışanları, aile doktorunun de görüşü alınarak bakanlık yahut kamu kuruluşları çalışanı ortasından seçilecek ve kontratlı çalıştırılacak.
DEPREM BÖLGESİNDE SANAYİ ATAĞI
– Sarsıntı bölgelerinde yeni sanayi sitesi alanları belirlenecek.
– Fay sınırına uzaklığı, tabanın elverişliliği ve yerleşim merkezine yakınlığı uygun olan alanlar Cumhurbaşkanı kararıyla sanayi bölgesi olacak.
– Yıkılan yahut kullanılamayacak kadar hasarlı olan işyerlerinin borçlandırılarak yerinde yine inşası yahut güçlendirilmesi devletçe yaptırıla-cak.
– Üretim işleri ve altyapı ile ilgili her türlü süreçten katılma hissesi ve teknik altyapı bedeli alınmayacak.
– Sarsıntı, sel, heyelan, çığ, yangın ve gibisi doğal afetler sebebiyle tahrip olan taşınır yahut taşınmaz kültür varlıklarının ihyası yahut tekrar inşası maksadıyla Kültür ve Turizm Bakanlığı döner sermayesinden genel bütçeye kaynak aktarılacak.
794 MİLYAR LİRALIK EK MALİYETİN DÖKÜMÜ
CUMHURBAŞKANI, bütçede öngörülen “artırılan net borç kullanım tutarını”, zelzele maliyetinin karşılanması gayesiyle üç katına (2 trilyon 180 milyar lira) çıkaracak. Cumhurbaşkanı’na yönetim bütçelerine ödenek ekleme yetkisi de verildi. 794 milyar liralık ek ödeneğin dağılımı şöyle:
– Kamu çalışanının maaş artışı: 388 milyar 300 milyon lira
– EYT maliyeti: 213 milyar lira
– Emeklilerin bayram ikramiyesi: 21 milyar 700 milyon lira
– En düşük emekli aylığının 7 bin 500 liraya çıkarılması: 56 milyar 700 milyon lira
– Taban fiyat artışı nedeniyle patron prim teşviği: 24 milyar 900 milyon lira
– Devlet katkısı ödemeleri: 73 milyar lira
– Ödeme gücü olmayanların sıhhat primi ödemeleri: 9 milyar 500 milyon lira
– Ek ödemeler: 7 milyar lira