Ülke ülke örnekleri inceleyen Prof. Dr. Batı’dan boş mesken vergisi için ihtar: Tapu değerleme yapsın

Ondokuz Mayıs Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mali Hukuk Ana Bilim Kolu Lideri Prof. Dr. Murat Batı, “Vergi Islahatları ve Öneriler” kitabında boş mesken vergisinin öteki ülkelerdeki uygulamalarını inceledi. Batı’nın verdiği bilgiye nazaran, İspanya’da konut fiyatlarındaki artışı önlemek ismine aşikâr bir mühlet boş kalan konutlardan yüzde 150’ye kadar bir oranda boş mesken vergisi alınması gündeme geldi. Düzenleme bölgelere nazaran farklı formlarda tasarlandı. Örneğin Katalonya bölgesinde hukukî bireylere ilişkin en az 2 yıl boş kalan konutlar ile gerçek bireylerin en az 2 yıl boş kalan 15 adetten fazla konutları için boş mesken vergisi ödenmesi kararlaştırıldı. Birinci etapta ek vergi yüzde 50 uygulanıyor lakin sahip olunan konut sayısı ve boş kaldığı yıl ne kadar fazlaysa bu oran yüzde 100 yahut yüzde 50 oranında artırılabiliyor. İki yıldan fazla boş kalan konutlara bu oran yüzde 100; birebir belediye sonları içinde konut sayısına bağlı olarak da yüzde 150 oranına kadar ek bir vergi uygulanabiliyor. Batı kitabında, İspanya’daki uygulamanın çok fazla istisna ve muafiyet içerdiğini, bu nedenle verginin uygulanmasını biraz zora soktuğunu belirterek, İspanya’da 3.5 milyon boş konut olduğunun varsayım edildiğini kaydetti.

KANADA’DA GENİŞLETİLDİ

Batı’ya nazaran Kanada, boş konutlar vergisi ismiyle Vancouver kentinde uyguladı ve daha sonra güzel vergi tahsilatı münasebet gösterilerek bunu 2022 yılı başından itibaren Toronto’da da uygulamaya başladı. Misal düzenlemeler Kaliforniya’da boş mülk vergisi ismiyle uygulandı. Fransa ise boş kalan konutların piyasa fiyatının yüzde 20’si kadarını ek vergi olarak almaya başladı.

TÜRKİYE’DE NASIL OLMALI?

Prof. Dr. Murat Batı, hem pahalı konut vergisi hem de emlak vergisinin emlak vergisi maddesindeki “Vergi değeri” üzerinden hesaplandığını, emlak vergisinin konutlarda binde 1, iş yerlerinde binde 2, topraklarda binde 1 ve emlakta binde 3 olarak hesaplandığını, bu oranların büyükşehir belediye hudutları içinde iki kat olarak uygulandığını hatırlattı. Konutlardan alınan bina vergisinin tahsilat meblağının toplam vergi gelirleri içindeki hissesinin binde 4-5 oranına denk geldiğine dikkat çeken Batı, “Bu oranların birkaç katına çıkarılması durumunda bile caydırıcılık tesiri pek fazla olmayabilir. Bu nedenle boş mesken vergisi fikrini ülkemiz mali, türel ve ekonomik şartlar kapsamında yine kıymetlendirmek gerekir” değerlendirmesini yaptı. Batı, bir gayrimenkulün gerçek satış bedeliyle belediyede kayıtlı bedeli olan vergi bedeli ortasında mali olarak çok büyük fark bulunduğunu kaydetti. Bu nedenle hem emlak vergisi hem de getirilecek boş mesken vergisi hesaplamasında vergi bedeli yerine, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü’nce yapılacak bir değerleme üzerinden ya da değerleme hizmeti sunan firmalarca düzenlenecek bir ekspertiz raporuna nazaran verginin alınması gerektiğini kaydetti.