Ticaret Bakanlığı’ndan cari açık açıklaması
Ticaret Bakanlığı’ndan yapılan açıklama şöyle:
İhracatımızın Temmuz ayında, Temmuz verisi olarak tarihin en yüksek sayısı olarak gelmesi, bizleri sevindirdiği üzere, birtakım dal ve eserlerde sarsıntı yaralarının sarılması sürecinde ithalatın artışı ve bunun nedenleri de gündemimizde değerli yer edinmektedir. İhracatımızın Temmuz ayında, Temmuz verisi olarak tarihin en yüksek sayısı olarak gelmesi, bizleri sevindirdiği üzere, birtakım dal ve eserlerde zelzele yaralarının sarılması sürecinde ithalatın artışı ve bunun nedenleri de gündemimizde değerli yer edinmektedir. Diğer taraftan, Ticaret Bakanlığımız iç ticaretteki istikrarları de yakından takip etmektedir.
Vatandaşlarımızın gereksinim duyduğu her esere rahatça ulaşabilmesi ve uygun fiyattan alabilmesi için gerektiğinde ihracat yahut ithalatta eser bazlı değişikliklere gidebilmektedir. Bu kapsamda son vakitlerde global ısınma ve bunun sonucunda Akdeniz havzasındaki baskın kuraklıktan ötürü İspanya ve İtalya başta olmak üzere birçok ülkede zeytin ve zeytinyağı üretimi büyük hasar almış ve global ölçekte zeytinyağı fiyatları tavan yapmıştır. Bu durumda bizim zeytinyağı ihracatçılarımız da bu pazardan daha çok hisse alabilmek için ihracata sürat vermeye başlamışlardı.
Ticaret Bakanlığı olarak ihracatımızın artışı bizi şad etmiştir. 2022/23 dönemi birinci dokuz ayında (Kasım-Temmuz dönemi) Toplam zeytinyağı ihracatımız bir evvelki dönemin birebir periyoduna nazaran; ölçü bazında %240 artarak 136,5 bin ton olarak (632 milyon ) gerçekleşmiştir. Kutulu zeytinyağı ihracatımız ölçü bazında %3 artarken, dökme zeytinyağı ihracatımız 5,5 kat (%536), varilli ihracatımız 4 kat (%394) artmıştır. İspanya’ya ihracatımız 21 kat (%2119), İtalya’ya ihracatımız ise 44 kat (%6273) artmıştır.
Ancak son haftalara gerçek hem ihracattaki büyük artış, hem de iç tüketim piyasasında stokçuluk yoluyla ve arz tedariki kaygısı gerekçesiyle zeytinyağı fiyatlarının süratle artmaya başladığını gözlemleyen Ticaret Bakanlığımız, bir Akdenizülkesi olan Türkiyemizde halkımızın zeytinyağını tüm dünyadaki üzere çok yüksek fiyatlardan tüketmemesi hedefiyle 19 Temmuz 2023 tarihinde litrede 20 cent fon kesintisi uygulaması getirmek zorunda kalmıştı.
İhracatçı üretici ve tüketici bölümlerle yaptığımız istişareler, Tarım ve Orman Bakanlığımız ile nizamlı yürüttüğümüz uyum çerçevesinde, 31 Temmuz 2023 tarihinde, yakın gelecekte yeni hasat devri başlayıncaya kadar, dökme ve varilli zeytinyağı ihracatına kayıt verme süreci durdurulmuştur. Kutulu ambalajlı katma pahası yüksek zeytinyağı ihracatımızda kısıtlama yoktur. Bolluk devrinde zeytinyağı ihracatımızın katma pahalı ve yüksek fiyatlı olmasından memnuniyet duyarız. Ancak iç tüketimde vatandaşımızın yüksek fiyatla mağdur edilmesine de göz yummayız. Gerçekten varili ve dökme zeytinyağının ihracatını kısıtlama kararımız, kısa müddette iç piyasadaki yükselmiş fiyatları geriye çekecektir. Önümüzdeki dönemin tablosunu görmek zorundayız. Yeni dönemde Akdeniz’deki kuraklık devam ederse ve zeytin üretimi düşük gelirse, bu durumda Zeytinyağı daha da hassas bir eser olacak ve Devletimizin ve ilgili tüm bakanlıkların bu eserin üretimi ve vatandaşa ulaşması için daha farklı önlemler alması gerekebilecektir.
Tarım bölümünde, besin eserlerinde istikrar büyük çoğunlukla İklim ve meteorolojik kurallardan etkilenmektedir. Nitekim geçtiğimiz kışın dingin ve kurak geçmesi başta buğday olmak üzere tahıl eserlerinde karar alıcıları kaygıya sevk etmişti. Ancak ilkbahar aylarında aldığımız verimli yağışlar ve hükümetimizin üretim ve fiyat dayanakları sonucunda tarımda birçok eserde istenilen seviyede üretim artışı gerçekleşti ve üreticimizin yüzü güldü. En değerli eserlerimizden tahıllarda, buğday ve un fiyatları için bir olumsuzluk oluşmadı.
Ticaret Bakanlığı olarak, Tarım ve Orman Bakanlığı ile istişare ve uyum içinde, üretim tüketim, ihracat ve ithalat sayıları bazında, arz talep ve stoktaki sayıları dikkatle takip ederek, iç fiyat seviyesi ve ihracat artışı ortasında istikrarlı bir siyaset sürdürüyoruz.
Zeytinyağında iç tüketimde fiyatın düşürülerek vatandaşımızı muhafazayı, ve ihracatçımızı kutulu ambalajlı olarak katma kıymeti yüksek fiyatlı zeytinyağı ihracatına yöneltmeyi amaçlayan bu karar, tekraren yeni hasat periyoduna kadar, ve yalnızca dökme ve varilli zeytinyağı ihracatına kayıt vermeme uygulamasıdır. Kutulu ambalajlı ihracatta kısıtlama yoktur. Önceliğimiz, halkımızın menfaatleridir, ve bu açıdan atılan adımların tesirleri ve sonuçları anlık takip edilerek süreç yürütülmektedir. Bundan diğer, Ankara’da ve İstanbul’da araç stokçuluğu yapıldığına dair birtakım ihbarlar ve medyaya yansımamış diğer ihbarlar, Ticaret Bakanlığımızca takip edilmektedir. Bu mevzuda kanunların Ticaret Bakanlığımıza verdiği yetki çerçevesinde en üst limitte cezalar uygulanmaktadır.
Öte yandan, Yaz mevsiminde turizm yoğunluğunun artışından ötürü turistik bölgelerde fahiş fiyat uygulayan birtakım işletmeler, daha da kıymetlisi müşteriler ortasında ayrımcılık yapan kimi işletmelerin varlığı da şu çağda hala aldığımız şikayetler ortasındadır. Özellikle İnsanlara kılık kıyafet, hayat biçimi, etnik köken ya da inanışları üzerinden şu üslup beşerler buraya giremez formunda insanlık dışı uygulama yapanlar hakkında en ağır müeyyidelerin uygulanması için de gerekli kontrol ve çalışmalar devam etmektedir. Vatandaşlarımızdan isteğimiz bu çeşit çağdışı uygulamalar dahil olmak üzere her türlü ölçü dışı uygulamayı anında mahallî idarelerimize ve Ticaret Bakanlığımıza bildirmeleridir. Gerekenin yapılacağından kimsenin kuşkusu olmamalıdır.