Sanatta her vakit daha uygunu var
◊ Hikâyenin en başına dönelim; piyano ve çello hayatınıza nasıl girdi?
– Jamal Aliyev: Bütün ailem müzisyen. Annem ve dedem çellist, babam keman sanatkarı, büyükannem piyanistti. Birinci hocam dedemdi. 5 yaşında çello ile müzik eğitimine başladım.
– Ece Dağıstan: Ben 4 yaşındayken mahallemizde oturan yaşlı bir piyanist vefat ediyor. Piyano meskenden çıkarılırken babam görüp satın alıyor. Meskende benden birkaç yaş büyük olan ablam ve ağabeyime de özel piyano dersi aldırmaya başlıyorlar, fakat onlar pek istekli çıkmayınca bu sefer ben başlıyorum derslere. Nota öğrenmek ve fazla disiplinli bir hoca, küçük bir çocuk için pek cazip şeyler değildi. Lakin ne duyarsam çalmayı beceriyordum. Yetenekli olduğum konusunda hemfikir olduklarında, ilkokulu bitirdikten sonra beni konservatuvar imtihanlarına soktular. Bu tesadüf zinciri yaşanmasaydı müzisyen olur muydum bilmiyorum lakin şu an sanat dışında bir bahse yönelemezmişim üzere hissediyorum.
◊ Bir yapıtın başarılı bir yorumunu yapmanın püf noktaları var mı?
– Jamal Aliyev: Hem performans sergilemek hem de beste yapmak daima çalışmayı ve disiplini beraberinde getiriyor. Benim için “Tamam, oldu” demek yok. Her vakit daha uygunu var zira. Ölçü, evvel benim sonra da dinleyicimin yaptığım işten etkilenmesi.
– Ece Dağıstan: Önce yapıtı tanırım, okurum. Akabinde fiziki çalışması başlar. Yalnızca düzgün çalmayı becermek yetmez, yapıtın içselleşmesi gerekir. Bunun için de vakte gereksinim var. Hasebiyle 10 sene evvel, 5 sene evvel yahut bugün tıpkı yapıtı çalışınız ortasında çok fark vardır. “Tamamdır” kısmı ise benim için imkânsız üzere. Hiçbir vakit tamam olmaz sanat, her vakit dahası vardır.
300 YILLIK BİR ÇELLO ÇALIYORUM
◊ Çelloda kendi sesini bulmak ve dünya çapında bir yorumcu olmak nasıl bir adanmışlık gerektiriyor?
– Jamal Aliyev: En kıymetli şey ton üretimi. Bir müzikçinin sesini en hoş formda çıkarması üzere çelloda da arşe ile en yanlışsız tona ulaşmak çok değerli, bunun için çok çalışırız. Her çellistin kendine nazaran bir sesi vardır. Kim olduğunu bilmeden klasik müzikten anlayan beşerler “Bu Jamal Aliyev’in çalışı” diyebilir. Ben dünyanın en düzgün çellolarından birini çalıyorum, 300 yıllık bir çello. Bu da bana elbette çok yardım ediyor.
◊ Birlikte müzik yaparken anlaşamadığınız ya da birbirinizi tamamladığınızı düşündüğünüz yanlar neler?
– Ece Dağıstan: Anlaşamadığımız bir mevzu yok. Jamal’ın sanatına çok güveniyorum. Tamamladığımız nokta şu olabilir; tahminen yaşım gereği organize olma ve plan yürütme konusunda biraz daha sabırsızım. Aklıma bir fikrin gelmesiyle hayata geçmesi ortasındaki mühlet çok kısadır. Bu yanım, ikimize de yardımcı oluyor sanırım.
– Jamal Aliyev: Tabii ki çaldığımız yerlerde fikir uyuşmazlıkları olabilir. Bu durumlarda, ikimizin de istediği formda çalıp hangimizinki daha hoş tınlıyorsa bir arada karar vererek devam ederiz.
VİYANA’DA ÖĞRENCİYKEN SALONU TERK ETTİM
◊ Hem ülkemizde hem de yurtdışında müzik eğitimi aldınız. Sizce müzik eğitiminin özü ne olmalı?
– Ece Dağıstan: İstanbul’a birinci taşındığım devirde öğrencilerim olmuştu. Müziği öğretmekten çok sevdirmek değerli diye düşünüyorum. Etrafınızda da duymuşsunuzdur çocukken gitar dersi almış, piyano dersi almış, bugün bıraktığına pişman olan kaç kişi. Hasebiyle benim en pahalı bulduğum şey, bunu o kişinin hayatının bir kesimi haline getirtmek.
◊ Heyecanı yönetmek de bu işin bir kesimi değil mi?
– Ece Dağıstan: Kiminin doğuştan gerilim seviyesi düşük. Benim başa çıkamadığım çok dönemim oldu. Hatta Viyana’da öğrenciyken sahneye çıkacağım an salonu terk etmişliğim de olmuştur. Lakin şu an yaptığım müzik tipi tolere edebileceğim kadar bir gerilim seviyesi barındırıyor.
‘DÜNYA ŞARKILARI’NIN KAYITLARI DEVAM EDİYOR
◊ Bundan sonraki projeler neler?
– Jamal Aliyev: Georgy Sviridov’un bestesi “The Snowstorm: Romance” teklisini yayınladık. Modül için çello-piyano olarak bir transkripsiyon hazırladık ve Atatürk Kültür Merkezi’nde Kemal Başbuğ’un direktörlüğünde performans görüntüsü olarak klibi çektik. 8 Ekim’de de Deniz Müzesi’nde “Bach İstanbul’da” projesi kapsamında konser vereceğim.
– Ece Dağıstan: Yeni müzikler ve konserler var. Geçen yaz başladığımız ‘Dünya Şarkıları’ projemizin kayıtları süratle devam ediyor. Benim için tam manasıyla bir hayal proje diyebilirim.