Rusya ile Batı’nın vekalet savaşı Sudan’a mı taşındı

Sudan’da ordu ile paramiliter Süratli Dayanak Kuvvetleri (HDK) ortasında hafta sonundan beri devam eden silahlı çatışmalar şiddetini artırırken savaşın art planına dair soru işaretleri de artmaya başladı. Yaşanan çatışma, Sudanlı iki askeri yapının salt iktidar gayreti üzere görünse de hem Afrika’da hem de Sudan’da Rusya’nın son yıllarda artan yükü ve Rus paralı asker kümesi Wagner’in Sudan’daki varlığı, ülkedeki karışıklığın perde ardında, tarafların Batı ve Rusya ismine bir vekâlet gayreti içinde olabileceğini akıllara getiriyor.

WAGNER GÖLGESİ

Kremlin ile derin bağları bulunan paralı asker kümesi Wagner’i, başta Ukrayna, Suriye, Libya, Orta Afrika Cumhuriyeti üzere birçok ülkede askeri ve ekonomik çıkarlarını korumak için kullanan Rusya, Sudan’da da mevcudiyetini sürdürüyor. 2019’da devrilen Cumhurbaşkanı Ömer el Beşir devrinde Sudan’a konuşlandırılan Wagner’in halihazırda HDK’nin başındaki Muhammed Hamdan Dagalu ile yakın bir münasebet içerisinde olduğu biliniyor. Dagalu’nun Sudan’ın Darfur bölgesindeki altın madenleri üzerinde kelam sahibi olduğu belirtiliyor. 2020 yılında ABD Hazine Bakanlığı, Wagner irtibatlı olduğu gerekçesiyle Rus madencilik şirketini Meroe Gold’u yaptırım listesine almıştı.

Sudan’da çatışmalar başşehir Hartum ve başka bölgelerde sürüyor.

UKRAYNA İDDİASI

CNN’in temmuz ayında yayınladığı özel haberine nazaran, iktisadı Batı yaptırımlarıyla ziyan gören Rusya, Ukrayna’daki savaşı Sudan’da elde ettiği altınlarla finanse ediyor. Buna nazaran altın kaçakçılığında kullanılan bir Rus uçağı, Sudan’dan Rusya’nın askeri üssünün bulunduğu Suriye’nin Lazkiye kentine en az 16 uçuş gerçekleştirdi. Raporun akabinde Avrupa Birliği de Meroe Gold’a yaptırım uygulama kararı aldı. Avrupa Kurulu yaptığı açıklamada, Sudan’daki yetkilerle ilgisi sayesinde Wagner’in Sudan altınını çıkarıp yasa dışı bir biçimde Rusya’ya gönderdiğini belirtti.

WAGNER: SUDAN’DA YOKUZ

Ortaya atılan tezlere karşılık veren Wagner’in işvereni Yevgeniy Prigojin, Sudan’daki ihtilafta yer almadıklarını ilan etti. Evvelki gün Moskova’da TASS haber ajansına açıklama yapan Prigojin, “Sudan’da Wagner ismine tek bir asker dahi bulunmuyor. Daha iki yıl evvel büsbütün çekilmiştik. Bilinmesi gereken gerçek bu” sözünü kullandı.

Wagner paralı askerleri Libya, Mali üzere Afrika ülkelerinde de faaliyet gösteriyor.

RUSYA’YA ÜS VERİLECEKTİ

– 2012’de Ömer el Beşir liderliğindeki Sudan idaresine askeri dayanak sağlamaya başlayan Moskova, karşılığında altın madenlerinin işletmesiyle birlikte Sudan’ın Kızıldeniz kıyısındaki kenti Port Sudan’da deniz üssü talebinde bulunmuş, 25 yıl periyodik mutabakatın taslağı hazırlandığı sırada El Beşir’in devrilmesiyle süreç sekteye uğramıştı.

– 2022 yılında Moskova’yı ziyaret eden Dagalu, Sudan’da Rus deniz üssü inşa edilmesine yeşil ışık yakıldığını ilan etmişti. Bu durum, ülke idaresinin başındaki isim Abdülfettah el-Burhan ile HDK liderliği ortasında Rusya’nın Sudan’daki varlığı konusunda görüş ayrılığı olduğu dedikodularını beraberinde getirdi. Rusya böylelikle Suriye’deki Tartus deniz üssünden sonra, Kızıldeniz’de Sudan’da bir deniz üssüne sahip olacaktı. Batı ise Rusya’nın bu türlü bir stratejik güce sahip olmasına karşı.

– Öte yandan Wall Street Journal gazetesinin özel haberine nazaran, Sudan’ın komşuları Libya ve Mısır, taraflara askeri dayanakta bulunuyor. Haberde, Libya’nın doğusunu denetim eden Halife Hafter’in HDK’ya; Mısır’ın ise el-Burhan liderliğindeki Sudan ordusuna mühimmat ve asker dayanağında bulunduğu ileri sürüldü. Buna nazaran Hafter, HDK’ya mühimmat sevkıyatı yaparken, Mısır, çatışmalar şimdi başlamadan el-Burhan’ın güçlerine dayanak için Sudan’a jet pilotları ve savaş uçakları gönderdi.