Radikal kararlar alındı… İşte süratli dönüşümün formülü

6 Şubat sarsıntılarının akabinde gözler İstanbul’a çevrildi ve korkutucu tablo ‘hızlı dönüşüm’ zorunluluğunu ortaya koydu. 600 bini çok riskli olmak üzere dönüşüm bekleyen 1.5 milyon konut için yeni bir yasa hazırlanarak, sürecin tıkanan noktalarının giderileceği açıklandı. Beklenen yeni yasa ve yol haritasıyla ilgili en somut açıklamalar Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Mehmet Özhaseki’den geldi.

Deprem Gerçeği ve Kentsel Dönüşüm Şurası’nın sonuç bildirgesini Ankara’da bilim insanlarının iştirakiyle yaptığı toplantıda duyuran Özhaseki, 6 Şubat zelzelelerinin 18 ili etkilediğini, 14 milyon insanın ziyan gördüğünü, 680 bin konut ile 180 bin işyeri, depo, ahırın yıkıldığını, 100 milyar doları aşkın hasar oluştuğunu belirtti. “İşin manevi boyutunu ölçecek aygıt ise yok. Tabiat ile savaş olmaz, onunla barışık yaşamak zorundayız” diyen Özhaseki, Türkiye genelinde kentsel dönüşümü hızlandırmak için atacakları adımları anlattı…

Mehmet Özhaseki

YENİ YOL HARİTASININ DETAYLARI

50 ARTI 1 İLE KARAR ALINACAK

Kentsel dönüşümde birinci adım uzlaşma. Fakat kimi riskli yapılarda yasal mecburilik olan 3’te 2 çoğunluğa ulaşılamıyor ve şimdi yolun başında işler çıkmaza giriyor. Bu sorunun yeni yasa ile çözüleceğini anlatan Özhaseki,“Kentsel Dönüşüm Şurası’na katılan 110 uzmanımız, günlerce çalışarak dönüşümü hızlandırmak için atılması gereken adımları ortaya koydu. Dönüşüm kararlarını yüzde 50+1 ile alalım; yalnızca yıkım safhasında değil, inşaatın imal ve ruhsat kademesinde yüzde 50 artı 1 kâfi olsun diyorlar” dedi.

DÖNÜŞÜMÜN FİNANSMANI HAZİNE ARAZİLERİ

Ülke genelinde milyonlarca konutun dönüşümü için en temel muhtaçlık ise finansman. Bakan Özhaseki, Hürriyet’in “Türkiye genelinde kentsel dönüşümün finansmanı nasıl olacak?” sorusuna şöyle cevap verdi: “Finansmanı çözeceğiz, para bulma konusunda kendime güveniyorum. Orta Vadeli Program hazırlanırken, Hazine ve Maliye Bakanımız Mehmet Şimşek tek bize kısıt koymadı, ucunu açtı, nereye kadar giderse, dedi. Yeni oluşturacağım çatıda bilhassa kaynak geliştirme genel müdürlüğü kurmayı düşünüyoruz, şanlı Meclis de takdir ederse. Bu genel müdürlük tüm hazine topraklarını tarayarak, özel olarak planlayacak ve bu planlamadan sonra çok açık ilanla halka arz edilecek. Çok rekabetçi bir ortamda binlerce araziyi kullanmak isteyen vatandaşların buyruğuna sunacağız, daha doğrusu satacağız. Bu satıştan elde edilen geliri sarsıntı bölgesinde ve İstanbul başta olmak üzere kentsel dönüşümde kullanacağız

Bu satışın ikinci yararı da fazladan arsayı piyasaya arz ederek yükselen konut maliyetlerini düşüreceğiz. Zira şu anda arsa darlığından ötürü, yerin konut maliyeti içindeki hissesi yüzde 50’ye çıkmış durumda. Yani müteahhit 10 daire yapacaksa 5’ini arsa sahibi istiyor. Böylelikle bir inşaatın maliyeti 1 birimken 2 ünite oluyor. Ayrıyeten bu yerler üzerinde yapılacak planlamalar, birtakım bedellerin kentsel dönüşümde kullanılması üzere de ek kaynaklar olacak. Bir de Vilayetler Bankası, TOKİ, Emlak Konut üzere ünitelerimizin şimdiye kadar belediyelere cömertçe verdiği kaynaklardan hem zelzele bölgesine hem de İstanbul özelinde başlayacak tüm kentsel dönüşüme ayıracağız.”

TEBLİGAT KRİZİ ÇÖZÜLECEK

Gayrimenkul hukuku uzmanları riskli yapı kararı, yıkım kararı, hisse satışı üzere birçok etapta taraflara ulaşamadıklarını ve tebligat iletmenin bir yılı aşan vakit kaybına neden olduğunu lisana getiriyordu. Bu bahiste da adım atılacağını belirten Bakan Mehmet Özhaseki, tebligat kararlarının değişeceğini, yani tebligatın eski metot yerine e-Devlet üzerinden yapılmasının, binaya ve muhtarlıklara asılmasının planladığını aktardı.

ÖZEL MAHKEME VE ARABULUCULUK GELİYOR

Dönüşüme girecek alanda hak sahiplerinin birbirleri ile ya da dönüşümü üstlenen firma ile anlaşamazlık yaşaması en sık rastlanan problemlerden biri. Bu nedenle tıpkı kira uyuşmazlıklarında olduğu üzere dönüşüm için de bir arabulucuk sistemi geleceğini lisana getiren Özhaseki, “Bu alana bakan özel mahkemeler olmalı ki senelerce sürüncemede kalmasın. Şayet bunları gerçekleştirmezsek işler süratle gitmez, vakitle yarışamayız, kentsel dönüşümü vaktinde yapamayız. Allah korusun yapılmazsa zelzelede dizlerimize çok vururuz” dedi. Özhaseki, yıkılan riskli yapıların arsa haline geldikten sonra paydaşlığın giderilmesi davası açılmasının önün açılacağını da ekledi.

KAMU DESTEĞİ AÇIKLANACAK

Artan inşaat maliyetleri nedeniyle bakanlık ‘Yarısı Bizden’ kampanyasını başlatmış, yenilenen riskli konutlarda maliyetin yarısını karşılacağını açıklamıştı. Ağır ilgi gören kampanyada yeni devir kaidelerine ait açıklama yapan Bakan Özhaseki, “Yarısı Bizden Kampanyası’nın mali yardım kararının bir an evvel açıklanması ve bu bahiste yasal düzenleme yapılması konusunda bilim insanlarımız karar aldı. Önümüzdeki 1 ay içerisinde bu kampanyanın nasıl çalışacağını, bizim nasıl yardım edeceğimizi, sürecin nasıl işleyeceğini daha da netleştirmiş olacağız” dedi.

İSTANBUL İÇİN 4 ADIM

“İSTANBUL’un dönüşümü için 4 adımlı yol haritamız var” diyen Özhaseki bu adımları şöyle sıraladı:

– Birincisi, rezerv alanlara konut yapacağız, buna ait planlama çalışmaları devam ediyor.

– İkincisi ‘yarısı bizden’le 200-300 bin civarında konutu dönüştürmeyi düşünüyoruz, inşaatı onlar yapacak, biz destekleyeceğiz.

– Şu an İstanbul’da devam eden 170 bin civarında inşaat var. Bunlarla birlikte 600-700 bin konutu, yani en risklileri dönüştürüp İstanbul’u inançlı hale getireceğiz.

– Yeni yasa hazırlığımız devam ediyor. Büyükşehir belediyemizi, ilçe belediyelerini davet edip, durmadan toplantı yapıyoruz. Bilim insanlarımızdan yardım alıyoruz.”

100 BİN KÖY KONUTU ÇELİĞE DÖNÜŞECEK

– TEK katlı köy konutları için çelik sistemine geçileceğini lisana getiren Bakan Özhaseki, “Yüz binlerce köy konutumuzu, çelik karkas ve kendine has modüler sistemle yapacağız. Birinci etapta 4 ana sarsıntı kentinde ve başkalarında bu çelik meskenleri yapıp, vatandaşlara göndereceğiz. Betonarmede bin bir zorlukla karşılaşıyoruz, çeliğe geçmek mecburiyet. Arkadaşlar ihale altyapısını hazırlıyorlar. 6-8 ay içinde tek katlı 100 bin kadar yapıyı bitirebileceğiz” dedi.

ENKAZIN YARISI KALDIRILDI

– DEPREM bölgesindeki çalışmalara da değinen Özhaseki şu bilgileri paylaştı: “Deprem bölgesinde yıkıntıların yüzde 50’den fazlası bitirildi. Biten yerlerde zemin etütleri yapıp, tabanda ıstırap yoksa, yerinde dönüşümün önünü açıyoruz. Bunun için 215 bin vatandaş müracaat etti. Kasım-aralıkta de biten 41 bin konutu teslim edeceğiz. 5 bin civarında köy konutumuz de hazır, bitenleri dağıtacağız.”