Pasifik’te nükleer denizaltı tansiyonu: Çin’i kızdıran sipariş

Asya Pasifik’teki değerli ABD müttefiki Avustralya, aylardır beklenen denizaltı siparişi için imzaları attı. Beş adet nükleer denizaltının, 18 ay evvel kurulan AUKUS ittifakı kapsamında satışını öngören mutabakat, ABD Lideri Joe Biden konut sahipliğinde San Diego kentindeki Point Loma Donanma Üssü’nde Avustralya Başbakanı Anthony Albanese ve İngiltere Başbakanı Rishi Sunak’ın iştirakiyle yapıldı. Mutabakatın ülkesi için büyüklüğüne işaret eden Albanese, ekonomik tesirin 2’nci Dünya Savaşı sonrası ülkeye araba sanayisinin gelmesine emsal olacağını söyledi. Projenin birinci 10 yılda 40 milyar dolara mâl olması ve 20 bin iş yaratması bekleniyor.

PEKİN: KIŞKIRTICI ADIM

Pekin, AUKUS müttefiki üç ülkeyi bölgede “silahlanma yarışını kırşkırtmakla” suçladı. Çin Devlet Lideri Şi Jinping de geçen hafta yaptığı bir konuşmada ABD’yi, “Çin’i çevreleme, kuşatma ve bastırma” tarafındaki uğraşlara öncülük ettiğini söylemişti. Washington ise “Tayvan’a yönelik saldırganlıkla Asya Pasifik ülkelerini alarma geçirenin Çin’in kendisi” olduğunu savunuyor.

‘ANLAŞMAYI İHLAL EDİYOR’

Çin Dışişleri, denizaltı satışının Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Antlaşması’nın ihlali olduğunu da tez ediyor. Biden, “Bu gemilerde rastgele bir nükleer silah olmayacak” diyerek nükleer silahlar ile dizel yakıt yerine nükleer güçten güç alan denizaltının farklı şeyler olduğunu vurgulasa da devreye BM’nin Milletlerarası Atom Gücü Kurumu (IAEA) girdi. IAEA açıklamasında, nükleer silah sahibi ülkelerden, nükleer silahı olmayan Avustralya’ya “nükleer materyal” transferinin denetlenmesi gerektiği belirtilerek, denizaltı yakıtı olarak nükleer materyal kullanabilmek için Canberra’nın BM ile “bir anlaşma” yapmak zorunda kalacağı vurgulandı.

RUSYA: SAVAŞ HAZIRLIĞI

Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov da “Batı, AUKUS üzere yapılarla Asya’da uzun yıllar sürecek çatışmalar yaşanacağı ihtimaline oynuyor” diye reaksiyon gösterdi. ABD, Çin’e karşı AUKUS dışında Avustralya, Hindistan ve Japonya ile güvenlik odaklı Quad ittifakı ile ekonomik işbirliğini önceleyen 13 üyeli Hint-Pasifik Ekonomik Çerçevesi’nin (IPEF) de kurucusu.

YEPYENİ BİR MODEL ÜRETİLECEK

– Virginia sınıfı Amerikan denizaltıları, Avustralya’nın filosundaki Collins sınıfı araçlardan iki kat daha uzun ve 48’e karşı 132 mürettebat kapasiteli.

– Üç adet kesin, iki de opsiyonlu olmak üzere sipariş edilen 5 denizaltı, uzun menzilli konvansiyonel füzeler taşıyacak. Teslimatların 2030’da başlaması ve en az 10 yılda tamamlanması bekleniyor.

– Virginia sınıfının üretimi bittikten sonra, tekrar nükleer güçlü fakat konvansiyonel silahlar taşıyan, SSN-AUKUS ismiyle yeni bir modelin inşasına başlanacak. Bu denizaltılarda, İngiliz tasarımı ve ABD teknolojisi kullanılacak.

BİLGİ NOTU: Avustralya 18 ay evvel sürpriz halde AUKUS’a katıldığını ilan etmeden evvel, Fransa’ya 66 milyar dolarlık dizel yakıtla çalışan denizaltı siparişi vermek üzereydi. Son anda iptal edilen sipariş, Paris ile müttefikleri ortasında kriz çıkarmıştı.