Otizmli çocuklar fırsatçıların rant kapısı oldu

Eğitim öğretim yılının 16 Haziran’da sona ermesiyle kimi çocuk tatili ailesiyle kimi de belirli başlı yaz okullarında arkadaşları ve öğretmenleriyle geçiriyor. Otizmli çocuklar ise yaz devrinden daha fazla etkileniyor. Zira onların eğitim sürecinin kesilmesi gelişimlerine olumsuz yansıyabiliyor. Bu nedenle aileler yazın otizmli çocukları için eğitim kurumları aramaya başlıyor. Lakin bu kurumların kimileri hem sanıldığı kadar emniyetli değil hem de talep ettikleri meblağlarla aileleri maddi açıdan da yıpratıyor. İzmir Demokrasi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Özel Eğitim Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Emre Ünlü, otizmde yaz akımı başladı diyerek, “Koç ya da spor mezunu ol, toplumsal medyaya birkaç tane görüntü at, 10-15 çocuğu topla, yaz kampı yap, ailelerinden yüklü para al, yoluna bak” halinde durumu özetledi. Doç. Dr. Ünlü, yaz aylarında otizmli çocukları rant kapısı olarak gören bu stil yerlerin türediğine dikkat çekerek şunları söyledi:

UZMANLIKLARI VE TECRÜBELERİ YOK
“Özel ihtiyaçlı çocuklarda eğitime orta vermek var olan kazanımların gerilemesine ya da yerinde saymasına neden oluyor. Bu sebeple de otistik çocuklarda yaz devri problemli geçiyor. Düzgün uygulamalarda uzman çalışanın nezaretinde harekete, spora, sanatsal etkinliklere dayalı içeriklerle otistik çocukların yaz devrini daha aktif geçirmeleri sağlanabiliyor. Lakin yaz devrinin boşluğunu ve çok fazla çocuğun eğitime muhtaçlık duyduğunu bilen fırsatçılar, bunu ticari faaliyete çevirebiliyor. Buradaki düşünce, bu aktiflikleri başlatan bireylerin otizm hakkında uzmanlıkları ve tecrübelerinin olmaması. Haliyle burada o çocuklara yönelik olmayan yanlış uygulamalar yapılabiliyor.

PSİKOLOJİK MESELELERE YOL AÇABİLİR
Alanında uzman ve deneyimli şahıslardan eğitim almayan otizmli çocuk gelişim göstermeyebilir, farklı ve istenmeyen davranışlar sergileyebilir, öfke nöbetleri geçirebilir ve agresifleşebilir. Ayrıyeten eğitimcinin nasıl bir eğitim metodu sergilediğini de bilmiyoruz. Bu ruhsal meselelere neden olabileceği üzere fizikî olarak da istismara ve etik ihlale neden olabilir.”

‘OTİZM BİLİNMEZLER DÜNYASIDIR’
Okulların kapalı olduğu yaz periyodunda bu usul durumların arttığını söyleyen Otizm Dernekleri Federasyonu Lider Yardımcısı Tolga Gökçe, Vücut Eğitimi ve Spor Yüksekokulu (BESYO) mezunlarının rastgele bir tecrübesi ya da uzmanlığı olmadan otizmli çocuklarla çalıştığını belirtti. Gökçe, her tekniğin her otizmli birey için hakikat olmadığını vurgulayarak şöyle konuştu:

“3 çocukla çalışıp ayda 30 bin lira kazanma niyetiyle bu alana giriyorlar. Lakin otizm, bilinmezler dünyasıdır. Bu sebeple de suistimale açık. Bu alanda hakikaten çok önemli paralar dönüyor ve bu aileleri maddi manevi yıpratıyor. Vücut eğitimi ve spor mezunlarının da yapmış oldukları şey, ailelerin bu eksik taraflarını kullanmaları. Bilhassa çalışan ebeveynler çocuklarını sabah bir eğitmene bırakmak durumunda kalabiliyor. Onlar da sabahtan akşama kadar çocuklarla dış ortamda çalışarak ailelerden günlük fiyat alıyor.

GÜNDE BİN 500 LİRA İSTİYORLAR
Yaşam merkezi, yaz kampı ya da yaz okulu ismi altında çalışan yerlerdeki günlük fiyatlar bin 500 liraya kadar çıkmış durumda. Kalitesi ve niteliğine nazaran değişmekle birlikte bin liranın altında çalışan yok. Geçtiğimiz haftalarda federasyonumuza gelen bir aile, BESYO mezunu bir öğretmenin kendilerinden aylık 25 bin lira talep ettiğini söyledi. Diğer bir aile ise bu usul bir kuruma ayda 40 bin lira ödüyor. Bu usul yerler, ‘Otizmdeki tüm meseleleri çözüyoruz, hallediyoruz, tesirli eğitim veriyoruz’ üzere vaatlerle palavra üstüne bir tertip kuruyor.

ONLARCA DAVA VAR
Otizmli çocuğun öğrenme süreci öbür çocuklara benzemiyor. Öğretmen olduğunu söyleyen kimi bireyler, çocuklara bir şeyler öğretmek ismine onlara istismar ve şiddet uygulayabiliyor. Biz bunların peşindeyiz. Federasyonumuzun bu halde takip ettiği onlarca dava var. Öte yandan ödül ceza sistemiyle çalışanlar var. Bu da yanlış. Bu sistem otizmli çocuklarda travmaya neden olur.”

AİLELER TAKİPÇİSİ OLSUN
Bu usul yerlerin uzun müddettir var olduğunu lakin yaz periyotlarında görünürlüğünün arttığını söyleyen Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Özel Eğitim Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Aydan Aydın da buralarda kimin çalıştığının aşikâr olmadığını belirterek şunları söyledi:

“Bu işi yapacak bireylerin belirli bir sertifikaya sahip olması gerekiyor. Fakat ne yazık ki buralarda alan dışı şahıslar ve çoğunlukla öğrenciler çalıştırılıyor. Yani özel eğitim ya da psikoloji mezunu olmayan şahıslar buralarda misyon alabiliyor. Çocukları yaz okulu ismi altında bir odaya kapatıp, ağzını koli bantlarıyla bağlayanlar bile var. İleri satış tekniklerini düzgün bilen şahıslar çocuğuna eğitim kurumu arayan aileleri ikna edebiliyor. Bu formda yanlış uygulamalara maruz kalan çocuklar duygusal ve davranışsal sorunlar yaşayabiliyor. Aileler çocuklarını teslim ettikleri yerin takipçisi olsunlar. Görüntü kayıtları istesinler, ani baskınlar yapsınlar ya da çocuklarının hal ve hallerinde olumsuz değişim gözlemlediklerinde çabucak oradan alsınlar.”

AİLELERİN SORMASI GEREKEN SORULAR
İzmir Demokrasi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Özel Eğitim Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Emre Ünlü, yanlışsız eğitim kurumunu belirlemek için sorulması gereken soruları şöyle sıraladı:
1) Çalışanın otizm konusundaki yeterlilikleri neler?
2) Nereden eğitim almışlar ve eğitim seviyeleri ne?
3) Tecrübeleri var mı?
4) Uygulanan ya da uygulanacak sistemin bilimsel bir desteği var mı?
5) Daha evvel denenmiş ve ispatlanmış etkinlikler mi yapılıyor?
6) Eğitimlerin içerikleri şeffaf mı?
7) Kıymetlendirme sistemi var mı?
8) Eğitimlerin verileceği ortamlar otizmli çocuklar için uygun mu?
9) Kurumun resmi onayı var mı?