Madencilerden finansman için ‘maden bank’ daveti

Türkiye Krom Üreticileri Derneği Lider Yardımcısı Mustafa Selçuk Çevik, “Dünyada, JORC standartları ve farklı standartlar var. SPK’dan onaylı bir eksperle iki günde nasıl değerleme yapılabiliyor ise madenlerde de yeniden, bu işlerde uzmanlaşmış bireylerin olması gerekiyor. Madende finansı sağlayacak bir kurumun olması, bir maden bankasının kurulması çok önemli” dedi.

Kromun Türkiye için kritik bir maden olduğuna da dikkat çeken Çevik, ferrokrom ihracatı yüzde 50 düşerken krom ihracatının yüzde 20 arttığını belirterek, “Türkiye’de yaklaşık 15 bin adet maden ruhsatı var. Bunlardan 10 bin 136’sının işletme, 5 bin 386’sının ise arama ruhsatı. Bunların 850 tanesi krom madeni. Çin’in dünyadaki ham unsur ve ham maddeyi sürece kapasitesi batı ülkelerini çok korkutuyor. Bunu bilhassa pandemi vaktinde da yaşadık. Çin kapanınca dünyada birtakım son eserlere erişemez hale geldik. En çarpıcı örneklerinden bir tanesi otomobillerdeki çipler. Amerika, Avrupa ülkeleri, Avustralya, Japonya üzere ülkeler, Çin’e karşı ‘mineral güvenlik ortaklığı’ ismi altında bir ortaya geldiler. Avrupa son vakitlerde Çin’in hakimiyetini kırmak için bir fon oluşturdu. Çin’e bağlılığı kırmak için ham husus üreten başka ülkelerde yeniden uç esere giden yapılar oluşturmak istiyor. Avrupa daha çok gelişmiş teknoloji eserlerinde ve sıhhatte bunu destekliyor. Kendi sektörlerindeki krom, ferrokrom, paslanmaz çelik üretimi için üreticiyi düşük faiz oranıyla destekleyip finanse ediyor. Türkiye de bu fondan yararlanabilir. Avrupa’nın temel emeli Çin’e alternatif üreticiler oluşturarak, bu ülkeye bağımlılığı azaltmak. Türkiye Ulusal Maden Kaynak ve Rezerv Raporlama Komitesi ile 2018 yılında madenlerde yeni bir periyoda girildi. Değerlemeler bu komiteyle yapılırsa bir paha olur. Nasıl SPK’dan onaylı bir eksperle değerleme yapılabiliyor ve bu birkaç günde ortaya çıkıyorsa, madenlerde de yeniden, bu işlerde uzmanlaşmış bireylerin olması gerekiyor. Finansmana erişim imkanlarını genişletmek, desteklemek, kolaylaştırmak için maden bankası kurulabilir” dedi.

Ferrokrom ihracatı yüzde 50 düşerken, krom ihracatının yüzde 20 arttığına dikkat çeken Çevik, “Kendi içinde tüketemediğin için mecbur dışarı satıyorsun. Krom ihracatında dünyada birinci sırada Güney Afrika var. Biz, 1 buçuk milyon ton üretirken onlar, 13 milyon ton üretiyor. Ferrokrom üretimine en yakın ve en elverişli krom, Türk kromu. Çin, bizim eserimizi onların eserine katarak kalitesizleştirip kullanıyor. Lakin, Güney Afrika, Türkiye, Arnavutluk dışında gerçek düzgün krom ihraç eden ülke de yok. Kazakistan büsbütün kendi içerisinde ferrokrom tesisinde işliyor, yurt dışına satmıyor. Zimbabve de karar alarak, yurt dışına satış yasağı koydu. Rusya da kritik maden statüsüne sokarak, yurt dışına satmıyor. Aslında bizim ülkemiz için de krom kritik bir maden. Ama, biz içeride işleyemediğimiz için mecbur satmak zorundayız. Ferrokrom olarak satarsak kilogram başı 3 , normal krom olarak satarsak kilogram başı 27 sent, paslanmaz olarak satarsak 15 sent civarında. Kromun ayrışmasında rastgele bir kimyasal kullanılmıyor. Büsbütün sallantılı masalarda, madenin özgün tartısına nazaran suyun yardımıyla ayrışıyor” dedi.