Karbon alarmı… Türk otomotiv sanayi AB’nin sonda karbon vergisi imtihanını geçemezse üretim kayıpları yaşayabilir

AVRUPA Birliği’nin 1 Ekim 2023’te deneme sürecini başlatacağı ve 2026 yılında büsbütün devreye alacağı Sonda Karbon Düzenlemesi Düzeneği (SKDM), Türkiye ihracatının lokomotifi otomotiv bölümü için tehlike çanlarını çalmaya başladı. Ürettiğinin yüzde 80’ini AB ülkelerine ihraç eden Türk otomotiv sanayi, şayet iki yıl içerisinde karbon emisyonunu azaltacak adımlar atmaz ve karbon ayak izi hesaplamalarını gerçek formda yapamazsa rekabetçiliğini kaybedebilir. Bilakis süreci düzgün halde yönetip “yeşil üretim merkezi” haline gelirse 26 yıldır gelmeyen otomotiv yatırımlarının önü süratle açılabilir. Lakin, otomotiv endüstrinin mevcut durumu alarm veriyor.

‘TÜM BİRİKİM BİR ANDA KAYBOLUR’

Dünyanın en büyük otomotiv tedarik şirketlerinden Yazaki’nin Global Maliyet Mühendisliği Yöneticisi Mehmet Ali Öztopçu’ya nazaran, SKDM’nin başlamasına iki sene kala Türkiye otomotiv endüstrinin yalnızca yüzde 20’si karbon ayak izini hesaplayabilirken, azaltmaya yönelik adımlar atan şirketlerin oranı yüzde 20’nin bile altında. SKDM’nin Türkiye otomotiv sanayi açısından büyük fırsatları ve önemli riskleri bir ortada sunduğunu belirten Öztopçu’nun, “Türkiye şu anda ucuz üreten ülkeler ortasında olduğundan cazip gözüküyor. Fakat karbon emisyon hesaplamalarını yanlışsız yapmazsak ve azaltmalara uymazsak rekabetçiliğimizi kaybedebiliriz. Bu da üretim ve istihdam kaybına neden olur. Hatta otomotiv endüstrinin öbür ülkelere kayma ve bu alandaki tüm bilgi birikimimizin kaybolma riski bile var” kelamları ise durumun ciddiyetini gözler önüne seriyor.

Mehmet Ali Öztopçu

‘YEŞİL OLURSAK YATIRIM ÇEKERİZ’

Tüm bunlara karşın Türkiye’nin SKDM ile değerli yatırım fırsatlarını çekebileceğini de belirten Öztopçu, kelamlarına şöyle devam ediyor: “Türkiye’nin AB içerisinde ‘yeşil üretim merkezi’ olma potansiyeli var. Güneş ve rüzgâr üzere kaynaklardan yeşil güç üreterek bu alanda çok yeterli bir alternatif olabiliriz. Buradaki tedarikçilerden daima katma pahalı üretimle ilgili sorular alıyorum. Bunu yapmanın bir yolu da Türkiye’yi yeşil üretim merkezi yapmak. Bu ekonomik manada çok önemli katkılar sağlar. Bir sefer mutlaka yeni otomotiv yatırımları çekebiliriz. Ne kadar yeşil olursak Asya’daki otomotiv markaları da Türkiye’de üretimi o kadar tercih eder. Avrupa’dan da yeni yatırımlar gelir. SKDM’ye uygun siyasetlerle otomotivde rekabetçiliğimiz korur ve arttırrız.”

‘TESLA ZİYANINI KARBON SERTİFİKASIYLA KAPATTI’

– DÖRT yıldır Yazaki’de Global Maliyet Mühendisliği Yöneticisi olarak misyon yapan Mehmet Ali Öztopçu, Almanya’da yaşıyor ve orada çalışıyor. Geçtiğimiz hafta ise Taşıt Araçları Tedarik Sanayicileri Derneği (TAYSAD) üyelerine “Karbon ayak izi nasıl hesaplanır?/SKDM” bahisli bir sunum yapmak için Türkiye’ye geldi. Türkiye’ye gelmeden evvel haberleştiğimiz Öztopçu’nun TAYSAD’daki sunumuna ilgi büyüktü. Otomotiv bölümü etrafları hudutta karbon vergisinin neleri getirip neleri götürebileceğini yakından izliyordu. Sunum sonrası sorularımızı yanıtlayan Öztopçu, SKDM kapsamında şirketlerin alabileceği karbon kredileriyle ilgili de değerli bilgiler verdi. Emisyonlarını azaltan şirketlerin karbon kredileriyle değerli karlar elde edebileceğini belirten Öztopçu, “Tesla 2018 yılında 700 milyon ziyan etti. Fakat elindeki karbon sertifikalarını kullanarak 1.5 milyar dolar kâra geçti. Şu anda sertifikaların fiyatları 30 (1t/co2) civarında başlıyor lakin 2026’da özgür piyasaya geçildiğinde bu sertifikaların 300-400 Euro’lara kadar çıkması bekleniyor” diye konuştu.

SINIRDA KARBON VERGİSİ SİSTEMİ NASIL ÇALIŞACAK

– SKDM’nin devreye alınmasıyla 2026 yılından itibaren hem AB’de üretim yapan üreticiler hem de AB’ye ihracat yapan şirketler karbon emisyonlarını hesaplayarak raporlarını bildirmek zorunda kalacak. Bu raporlar doğrultusunda belirtilen karbon emisyonu karşılığında AB’ye vergi ödenecek. Düzenlemenin gayesi AB Yeşil Mutabakatı kapsamında hedeflenen 2050’ye kadar net sıfır emisyona ulaşmak.

ADIM ATILMAZSA VERGİLER AB’YE KAPTIRILABİLİR

– TÜRKİYE’nin kendi sertifikasını üretmesiyle karbon vergilerinin AB’ye verilmesinin önüne geçebileceğini de belirten Öztopçu, “SKDM’de şöyle bir uygulama var; kendi ülkenizde karbon vergisi ödemiyorsanız yahut daha az ödüyorsanız ortadaki farkı AB’ye ihracat yaptığınız vakit ödüyorsunuz. Yani AB’de emisyon sertifikası 35 Euro’ysa siz kendi ülkenizde 30 Euro ödüyorsanız ortadaki 5’i ödüyorsunuz. Bu sertifikalardan elde edilen paraların karbon azaltılmasında kullanılması halinde sertifa üretmeye hak kazanılıyor. Türkiye bu sertifikaları üretmemekle aslında 2026’dan sonra bu vergileri AB’ye kaptırmış olacak” bilgisini verdi.