Karabağ’da tarihi gün… 32 yıllık kelamda devlet kendini bitirdi

Azerbaycan’ın üç yıl evvel Karabağ’daki Ermeni işgalini sonlandırdığı İkinci Karabağ Savaşı ve 19 Eylül’de gerçekleştirdiği ve 24 saatte tamamlanan anti terör operasyonunun tarihi sonucu dün gerçekleşti. 1991 yılında, yasadışı yoldan Azerbaycan’dan ayrıldığını ilan eden ayrılıkçı Karabağ Ermenileri, 32 yıl ortadan sonra “Artsakh” ismini verdikleri kelamda Dağlık Karabağ Cumhuriyeti Devleti’ni feshetmek zorunda kaldı. Ayrılıkçı oluşumun lağvedildiğini açıklayan evrak, kelamda Ermeni idaresi Lideri Samvel Şahramanyan imzasıyla yayınlandı. Alınan karara nazaran 1 Ocak 2024 tarihinden itibaren Karabağ idaresi büsbütün Azerbaycan’a devredilecek.

İSTEYEN KALABİLİR

Tarihi fesih kararnamesini imzaladığını duyuran Karabağ’daki kelamda Ermeni devletinin başkanı Samvel Şahramanyan, “Karar alınmıştır. 1 Ocak 2024 tarihine kadar Karabağ’daki tüm devlet yapılanması dağıtılarak kurum ve kuruluşları kapatılacak. Devlet kurumlarının kapatılmasının akabinde kelamda Dağlık Karabağ Cumhuriyeti lağvedilmiş sayılacak” dedi. Kararın Karabağ’da yaşayan halkın güvenliği için, Rusya’nın arabuluculuğunda alındığını kaydeden Şahramanyan, bölgedeki Ermeni militanların silahlarını bırakarak Laçin üzerinden Ermenistan’a geçebileceklerini söz etti. Bölgeden ayrılmayıp Azerbaycan idaresi altında yaşamayı kabul eden Ermeniler için de açıklamalarda bulunan Şahramanyan, bu bireylerin entegrasyon şart ve kurallarını Azerbaycanlı yetkililerden öğrenerek kararlarını vereceğini kaydetti.

66 BİN KİŞİ AYRILDI

Öte yandan bölgeden Ermenistan’a göçün artarak devam ettiği bildirildi. Ermenistan Başbakan Yardımcısı Tigran Haçatryan, dün sabah prestijiyle Karabağ’dan çıkarak Ermenistan’a giriş yapan göçmen sayısını 66 bin 500 kişi olarak açıkladı. Kesin olmayan datalara nazaran Karabağ’daki Ermeni nüfusun 120-125 bin civarında olduğu öngörülüyor.

VARDANYAN ETKİSİ

Karabağ’daki yasadışı Ermeni idaresinin feshini ilan etmesi, Azerbaycan’ın 19 Eylül’de başlatarak 24 saat içerisinde bölgedeki tüm kilit noktaları denetimi altına almasından sonra yapılan ikili görüşmelerde kararlaştırılmıştı. Evvelki gün Karabağ’dan Ermenistan’a kaçmaya çalışırken yakalanan Ermeni asıllı iş adamı Ruben Vardanyan hadisesi fesih sürecini hızlandırmış oldu. Yaklaşık 1 milyar dolar servetini Rusya’daki çalışmalarıyla sağlayan Vardanyan, ayrılıkçı bölgeyi perde gerisinden yöneten kişi olarak gösteriliyordu. Finansmanın kesilmesiyle de kâğıt üzerindeki Lider Samvel Şahramanyan fesih kararını imzalamış oldu. Vardanyan’ın yanı sıra Azerbaycan savcılığı Karabağ bölgesinde yasadışı faaliyetleri nedeniyle Ermenistan’ın ikinci ve üçüncü Devlet Liderleri Robert Koçaryan ile Serj Sarkisyan hakkında soruşturmasını devam ettiriyor.

NİHAİ MUAHEDE UFUKTA

Ayrılıkçı kelamda Dağlık Karabağ Cumhuriyeti’nin feshi, Azerbaycan ile Ermenistan ortasında kesin barış muahedesinin imzalanabilmesi sürecine de yardımcı olacak. Karabağ probleminin çözülmesiyle 5 Ekim tarihinde yapılacak başkanlar görüşmesinde iki ülke ortasında en son barış muahedesine varılabileceği tabir ediliyor. İki ülkenin barış mutabakatının altına imza atabilmesi için son olarak ortalarındaki hududun tespit sürecini tamamlanması gerekecek. Sovyetler Birliği parçalandığı sırada Azerbaycan ile Ermenistan ortasındaki çizginin yeni hudut çizgisi olarak kabul edilmesi bekleniyor. (Nerdun HACIOĞLU)

AYRILIKÇILARIN GÖLGE BAŞKANI TUTUKLANDI: KİM BU VARDANYAN?

Karabağ’daki ayrılıkçı Ermeni idarenin kendini lağvetmesi kararının ardında, gizemli işinsanı Ruben Vardanyan’ın evvelki gün tutuklanmasının yattığı sav ediliyor. Vardanyan’ın yakalanarak Azerbaycan’da adalete teslim edilmesi, Ermenistan’dan çok Ermeni diyasporasına vurulan bir darbe olarak okunuyor. Pekala kimdir bu Vardanyan?

EN ZENGİNLERDEN

-Erivan doğumlu, 55 yaşındaki Ruben Vardanyan’ın yıldızı Sovyetler Birliği’nin parçalandığı periyotta parladı. 1991’de şimdi 26 yaşındayken Rus vatandaşlığı alarak ülkenin en büyük yatırım bankalarından ‘Troyka Dialog’un kurucusu oldu.

– 90’lı yıllarda ABD merkezli bir dizi şirketin Rusya ve eski Sovyet cumhuriyetleri coğrafyasına girmesine aracılık etti. Ermeni diyasporasıyla da sıkı münasebeti bulunan Vardanyan, 1 milyar dolarlık servetiyle Rusya’nın birinci 200 zengini ortasına girdi.

PETKİM İHALESİNE GİRDİ

– Vardanyan’ın Türkiye’de şirket alma teşebbüsleri de oldu. 2007 yılında Petkim, Vardanyan’ın da içinde yer aldığı konsorsiyuma satılacaktı. Vardanyan’ın kim olduğunu pek güzel bilen Bakü idaresi, Ankara’yı uyararak ihalenin bozulmasını sağladı.

– 2020’deki İkinci Karabağ Savaşı’nda Ermenistan’ın hezimetini Moskova’dan izleyen Vardanyan, 2022 sonbaharında Rus vatandaşlığından çıkarak Dağlık Karabağ’a yerleşti ve ayrılıkçı idarenin gölge önderi oldu. Ermenistan ile barış mutabakatı imzalamak isteyen Azerbaycan’ın gayretleri Vardanyan tarafından engellendi.

– Karabağ’dan Ermenistan’a geçmeye çalışırken yakalanan Vardanyan, Azerbaycan tarafından terörizmi finanse etme ve yasadışı silahlı çeteler kurmakla suçlanıyor. Vardanyan 14 yıla kadar mahpus cezasıyla karşı karşıya.