James Jeffrey CNN TÜRK’te: Buyruğu Putin’in verdiği neredeyse kesin

Sayın Jeffrey, öncelikle size Yevgeni Prigojin’in vefatı hakkında bir soru sorarak başlamak istiyorum. Yakın vakitte kuşkulu bir uçak kazasında öldüğü duyuruldu. Bunun bir suikast olduğu hatta kimi şahıslar tarafından da Prigojin’in kendi uydurma vefatını düzenlediği argüman edildi. Sizin bu husustaki görüşünüz nedir?

Prigojin’in Rusya’da dahil olduğu uçağın düşürüldüğü açık. Buyruğu Putin’in verdiği de neredeyse kesin. Diğer bir mümkünlüğü düşünmek çok güç. ABD hükümeti hala ayrıntıları inceliyor. Bir sonuç elde edilmedi fakat herkesin de kestirim edebileceği üzere bu Putin’in Rusya’da hala popülerliğini devam ettiren Wagner hareketini durdurmak üzere aldığı bir karar diyebiliriz.

“WAGNER’İ LİBYA’DA TÜRKİYE DURDURDU”

Wagner kümesi hem Ukrayna’nın işgalinde hem de Rusya’nın Afrika’daki varlığını arttırmada değerli bir rol oynadı. Prigojin’in vefatının akabinde Ukrayna ve Afrika’da durum değişecek mi? Bu bölgelerde nelerin olacağını düşünüyorsunuz?

Putin’in Afrika’daki aktifliğini sürdürmek için Wagner kümesini Prigojin olmadan da kullanmaya devam edeceği aşikar. Zira Wagner tüm Afrika’da büyük bir muvaffakiyet yakaladı. Yalnızca ortalarında Türkiye’nin de olduğu ülkeler sayesinde Libya’da bu başarıyı yakalayamadı. Fakat Nijer, Mali ve öteki ülkelerin olduğu Sahel bölgesinde de bir muvaffakiyet yakaladı. Bu da büyük bir sorun. Wagner’in kullanışlılığı hakkında şunu diyebilirim. Putin, Wagner’i askeri ve diplomatik gücünü desteklemek için kullandığı ve istediği vakit reddedebileceği “küçük yeşil adamlar” olarak görüyor. Şu ana kadar ABD, Fransa ve başka batı ülkeleri Wagner’in güç, askeri dayanak, suikast, yolsuzluk ve hata kullanarak bu kıymetli bölgede istediğini almasına bir karşılık verebilmiş değil.

F-16’LAR UKRAYNA’DA TESİRLİ OLACAK MI?

Devlet Lideri Zelenski’nin ısrarlı taleplerinin akabinde ABD sonunda Hollanda ve Danimarka’ya Ukrayna’ya F-16 savaş uçaklarını vermesi için onay verdi. Bu alanda büyük bir değişikliğe yol açar mı? Bir öteki yanda da ABD’nin savaşı bilerek uzatmaya çalıştığı savları var. Biden idaresi şubat ayında Ukrayna’nın F-16’lara gereksinimi olmadığını söylemişti. Lakin son gelişmelerle bu bahiste bir değişim olduğunu görüyoruz. Bunun ardındaki sebep nedir? ABD’nin kademeli yardımları savaşı uzatacak mı?

ABD, Ukrayna hakkında Rusya’nın savaşı kazanamayacağını düşünüyor. Ukrayna karşı taarruzunu da bilhassa Kırım’da Rus ikmalini keserek desteklemeye devam ediyor. Tekrar de bunun nasıl devam edeceğini kimse öngöremez. ABD’nin yaptığı bir büyük yanılgı var. Bunu daha evvelce ABRAMS tanklarında görmüştük. Artık de F-16 ve ATACM uzun menzilli füzelerinde görüyoruz. ABD Ukrayna’ya muhtaçlığı olan tüm silahları vermekte tereddüt ediyor. F-16’lar hakkındaki karar verildi fakat Ukraynalıların bu uçakları kullanmasını öğrenmesi vakit alacak. Tıpkı vakitte da çeşitli NATO üye ülkeleri tek seferde en fazla 20-30-40 uçak verebilecek. Bu yüzden sayı olarak da sınırlılar. Büyük bir değişiklik için kâfi değiller. Washington’ın tam olarak anlamadığını düşündüğüm değerli şey şu; Ukrayna’ya çağdaş silahların verilmesinin sembolik ve siyasi bir manası var. Putin’e NATO ve Batı olarak Ukrayna’ya verdiğimiz takviyesi kesmeyeceğiz. Rusya’nın kazanmasına müsaade vermeyeceğiz iletisi veriyor. Lakin Washington’ın sistemli olarak belli silah sistemlerinin Ukrayna’ya verilmesinin ertelenmesi baş karışıklığı yaratıyor. Putin halihazırda olabilecek en saldırgan durumda. Bu yüzden yeni silahlar göndermek Putin’i provoke etmeyecek. Bu da Moskova’ya ABD’nin ve Avrupalı müttefiklerin net olmadığı, emin olmadığı bildirisini gösteriyor. Muhakkak silah sistemleriyle ilgili sorun da işte bu, alanda nasıl kullanılacakları değil.