İtalya’da mafyanın elinden kurtarılan çocuklar kamuoyunu ikiye böldü… Pekala nasıl sonuçlar elde edildi? ‘Önemli olan onlara farklı bir hayatın da mümkün olabileceğini göstermek’
İtalya, organize cürümle çaba kapsamında, bayanlar ve çocukları mafya ailelerinden uzaklaştırmak için harekete geçti. Cürüm örgütleriyle çok genç yaşlarda tanışan çocuklar, artık mafya ile ilişkili ailelerinin ellerinden alınıyor. Dahası karar giyen mafya üyelerinin eşleri de devletin garantisi altına giriyor.
2012’de başlatılan Liberi di Scegliere (Seçme Özgürlüğü) isimli projeyle ilgili en fazla öne çıkan isimlerden biri Palermo Çocuk Mahkemesi Savcısı Claudia Caramanna.
Aslına bakılırsa Caramanna bu misyona Temmuz 2021’de atandı fakat kısa mühlet içinde lokal kabahat örgütlerinin hedefi haline geldi. Geçen yıl meskenine vefat tehdidi içeren bir mektup gönderilen Caramanna’nın bu yıl da mart ayında bir gece ofisi basıldı. Mahallî polis Caramanna’yı korumak için çok sayıda tedbir alıyor. Mafyanın klasik yapısına savaş açan Palermo savcısı ise çocukları hatalı ebeveynlerinden ayırmanın onları inançta tutmanın tek yolu olduğu görüşünde.
Peki bu projeyle ülkedeki kabahat örgütlerinin sonu mu geliyor? Dilerseniz birlikte bakalım…
İtalya’nın Kalabriya kentinde bulunan ve geçmişi 18’inci yüzyıla kadar uzanan San Luca köyü, Ndrangheta örgütününolarak görülüyor Fotoğraf: Alamy
‘TEK TAHLİL BUYDU!’
Palermo’daki ofisinde gazetecilerin sorularını yanıtlayan Savcı Caramanna, gayesinin Sicilyalı çocukları organize kabahatin tehlikelerine karşı korumak olduğunu belirterek, “Başka dermanımız kalmadığı için tek tahlilimiz buydu” tabirini kullandı.
İtalya’nın güneyindeki Kalabriya bölgesinde çekilen ve 2019 yılında gösterime giren Sons of Ndrangheta (Mafyanın Çocukları) sinemasıyla projenin art planı kamuoyuna duyurulmuştu.
2012’den bu yana uzanan süreçte 80 çocuk ve genç, ailelerinden uzaklaştırıldı. Anneleriyle birlikte muhafaza altına alınan çocukların sayısı ise 30’u buldu. Kamuoyunda farklı yansılarla karşılanan proje, bilhassa çocukların bakım masrafları ve devletin bu ailelere nasıl bir yardım etmesi gerektiği üzerinde büyük tartışmalara neden oldu.
RAHİPLERDEN KARARA İTİRAZ
Uygulamayı eleştirenler projenin daha büyük bir travma yaratabileceğinden telaş duyuyor. Milano Üniversitesi’nde organize cürüm üzerine araştırmalar yapan Ombretta Ingrasci, BBC’ye yaptığı açıklamada “Kamuoyu hayli bölünmüş durumda” dedi.
Mafya üyeleri içinde büyümenin muhtemel sonuçlarını herkesin bildiğini söyleyen Ingrasci, birtakım ailelerin ne kıymetine olursa olsun çocuklarını suça karşı muhafazaya çalıştığını belirtti.
Bununla birlikte, projeyi eleştirenler önemli bir kamuoyu oluşturdu. Bilhassa, kilise çocukların ve eşlerin birbirinden kopartılmasını şiddetle eleştiriyor. Savcı Caramanna, bir çocuğun yerinin anne ve babasının yanı olduğunu söyleyerek kendisini alenen eleştiren Palermolu bir rahiple ilgili, “Bu rahiple yüz yüze konuşmak istiyorum. Bunun bir cezalandırma biçimi olmadığını herkesin anlaması lazım” ifadelerini kullandı.
Caramanna, hakikaten önemli bir durumla karşı karşıya kalmadıkça çocukları ve eşleri meskenden uzaklaştırmadıklarını da belirtti ve ekledi:
“Buna yalnızca kaçınılmaz durumlarda başvuruyoruz. Örneğin ebeveynlerden birinin uyuşturucu satıcısı olduğu ve çocuğun da aile üyeleriyle birlikte bu suça karışmasına yol açabilecek durumlarda onları ailelerinin yanından aldığımızı yinelemekten asla bıkmayacağım.”
Napoli ve Kalabriya’da gençler organize kabahat örgütlerinin amacında…
MAFYA İÇİNDE BÜYÜMEK
İtalya’da “mafya” olarak isimlendirilen yeraltı cürüm örgütlerinin Sicilya adasındaki ismi Cosa Nostra. 1800’lerin sonlarından itibaren güvenliği sağlama teziyle tarım toplumunun içinden çıkan bu örgütler, devletin ve maddelerin olmadığı bir periyotta toprak beyefendilerine bağlı olarak büyümüş bir yapı. Bu süreçte bilhassa Ndrangheta ve Camorra üzere aileler öne çıktı. Bir periyot İtalya’da bürokraside ve iş dünyasında tek kelam sahibi olan bu örgütlere yakın büyümek bile çocukların hayatları boyunca hatayla bağlı olmaları manasına geliyordu.
On yıllardır Sicilya’daki mafya kültürü hakkında çalışan gazeteci Franco Nicastro, “Mafyanın içinde bayan ve çocukların yer almadığına dair genel bir inanış var ancak gerçek bunun tam aykırısı. Ailelerin içinde mafya gelenekleriyle büyüyen çocuklar cürüm dünyasına çok küçük yaşlarda hazırlanıyor. Aile, örgütlerin kullanacağı askerlerin yetiştirildiği ve geleneklerin öğrenildiği birinci yer” sözünü kullandı.
Örneğin, her iki ebeveyn de çocuklarını omerta (sessizlik kuralı) ile büyütüyor. Bu geleneğe nazaran hiçbir çocuk ve genç ailesinin yürüttüğü cürüm faaliyetleriyle ilgili olarak devlet görevlileriyle konuşmuyor.
Birçok ailede erkek çocuklarından babasının dahil olduğu kabahat örgütüne girmesi bekleniyor. Kız çocuklarından ise diğer bir mafya ailesine gelin olması ve böylelikle ortada bir bağ kurulmasına vesile olması isteniyor.
‘MAFYAYI, İDEALİST ÖĞRETMENLER ORDUSU YENEBİLİR’
Uzmanlar, kimi durumlarda anne ve babanın da kabahatin aktarılmasında eşit rol oynama eğiliminde olduğunu ileri sürüyor. İngiltere’deki Essex Üniversitesi’nde kriminoloji profesörü olan Anna Stant, “Anne bazen şiddeti meşrulaştırabilir ve neden manalı ve değerli olduğunu açıklayabilir” tabirini kullandı.
Mahkeme tutanaklarında yaptığı incelemelerde, babanın silahını saklamasına yardım eden bir çocuğun bu durumu çok olağanlaştırdığına şahit olduğunu belirten Stant, “Bu durumu babasıyla paylaştığı özel bağlantının bir kesimi olarak görüyordu” dedi.
Uzmanlar ayrıyeten çocukların eğitimden yoksun bırakıldığını ve tek geleceğin “aile” olduğu fikrinin çok erken yaşta zihinlerine kazındığını ileri sürdü. Bu nedenle İtalya’nın kimi bölgelerinde okulu terk etme oranları bugün dahi çok yüksek. Nicastro, 2022 yılı datalarına nazaran Palermo’da okul çağındaki çocukların en az yüzde 21’inin ya okulu bıraktığını ya da derslere tertipli olarak katılmadığını belirtti ve “Avrupa’nın hiçbir yerinde bu sayılara rastlanabileceğine inanmıyorum” dedi.
Nicastro, genç yaştaki çocukların okulu bırakmalarının düşünülebilecek en makus durum olduğunu zira organize hata ailelerinin bu çocuklar için farklı bir vizyon çizdiğini hatırlattı ve “Mafyayı, idealist öğretmenler ordusu yenebilir” diye konuştu.
KARARLARINI ÖZGÜR İRADEYLE ALDIKLARINI DÜŞÜNÜYORLAR
Uzmanlar çocukların fizikî tehlikelerle de karşı karşıya olduğunu söylüyor. Kalabriya’da yayımlanan bir lokal gazetenin haberine nazaran, 2022 yılında Sicilya’da en az 18 çocuk, aile meskeninde maruz kaldıkları çok dozda uyuşturucu nedeniyle hastaneye kaldırıldı. Bu çocuklardan biri yalnızca 13 aylıktı.
San Luca köyü…
Araştırmalar, bu çocukların reşit olduktan sonra kendilerine çizilen yolu olduğu üzere kabullendiklerini gösteriyor.
Nicastro, “Dışarıdan bakıldığında özgür olmadıklarını rahatlıkla söyleyebiliriz. Ama ben durumun bundan biraz daha karışık olduğunu düşünüyorum. Çocuklar verdikleri ödünlerin buna değdiğini ve kararları özgür iradeleriyle aldıklarını düşünüyorlar. Öğrendikleri bu davranış kalıplarını daha sonra kendi çocuklarına da aktarıyorlar” dedi.
İtalya’da Toplumsal Cinsiyet ve Organize Suç isimli kitabında bayanların mafyadaki rolünü inceleyen Milano Üniversitesi öğretim vazifelisi Ingrasci, kaçmayı uman bayanların ekseriyetle zorluklarla karşılaştığını vurguladı. “Psikolojik ve fizikî şiddet gördükleri ailelerden kaçan bu bayanların neler hissettiğini, nelerden çekindiklerini anlamak gerekiyor” diyen Ingrasci, “Devletin açtığı bayan sığınma meskenlerine güvenebilmeleri gerekirken maalesef bu mümkün olmuyor. Güney İtalya’da şiddet mağduru bayanlar için çok az merkez var. Bu nedenle ruhsal ve fizikî şiddete boyun eğip kendilerine biçilen kuralların dışına çıkamıyorlar” diye konuştu.
SUÇ NORMALLEŞTİRİLİYOR
Uzmanlar ayrıyeten yeraltı hata örgütlerinin içinde büyüyen şahısların alternatif bir hayat kurma ihtimalini dahi hayal edemediğini söylüyor. “Yaşadıkları süreçlerin çok olağan olduğunu düşünüyorlar” diyen Ingrasci, aile içinde hangi iş yapılıyorsa bunun bir müddet sonra olağanlaştığını belirtti ve ekledi:
“Kişi içine doğduğu ailenin yaptıklarını olağanlaştırıyor. Sorduğum sorulara aldığım karşılıklar karşısında sahiden hayretler içinde kaldığımı hatırlıyorum. Ailedeki suça ait soru sorduğumda karşımdaki kişi, soruyu cevaplarken güya ben olağan değilmişim üzere bir tutum takınmıştı.”
Yaşananlara dayanamayıp aileden ayrılanlar ise töre gereği vefat cezasına çarptırılıyor. Uzmanlara nazaran, ayrılmak isteyen aile üyeleri, sadakatsizliklerinden kuşku edildiği takdirde, öbür üyeleri ihbar etme ihtimaline karşı ya şiddet görüyor ya da öldürülüyor.
Proje kapsamında şu ana kadar 80 çocuk ve genç ailelerinden uzaklaştırıldı
‘ÖNEMLİ OLAN ÇOCUKLARA BİR KURTULUŞ TALİHİ VERMEK’
Liberi di Scegliere projesinin koordinatörü Giorgio De Checchi, yapılan çalışmalarla ilgili, “Önemli olan bu çocuklara bir kurtuluş bahtı vermek. Onlara farklı bir hayatın da mümkün olabileceğini göstermek istiyoruz” dedi.
De Checchi, her hadisenin kendine mahsus olduğunu ve mahkemenin karar vermeden evvel birçok faktörü değerlendirdiğini belirtti. Örneğin ebeveynlerden biri mafyaya karşı açık tavır alıyorsa, mahkeme öbür ebeveynin haklarını iptal ederek, bu ebeveyn ve çocuğu bir arada müdafaa altına alıyor.
Çocuğun mafya ile ilişkisi olmayan akrabaları olması durumunda velayeti onlara verilebiliyor. En değerlisi de çocuklara, hayatta daha uygun bir yol başvurabilmeleri için ruhsal takviye ve eğitim takviyesi sağlanıyor.
‘ÇOCUĞUNUZ İÇİN NE İSTİYORSUNUZ?’
Programın başından itibaren bilhassa annelerle konuşan uzmanlar, aile bağları güçlü olan ve gelenekten kopmak istemeyen bayanlara, “Çocuğunuz için ne istiyorsunuz?” sorusunu soruyor ve buna karşılık çoklukla “hapis” ya da “ölüm” karşılığını alıyor.
Savcı Caramanna, “Anne teklifimi reddederse, aile etrafında hata ömründen uzaklaşmış muteber biri olup olmadığını araştırmaya başlıyorum. Bu sırada aile ve çocuk, toplumsal hizmetler ve polis tarafından dikkatle izleniyor” tabirini kullandı.
Elbette, çocukların psikolojisini korumak için aileleri ile belirli dönemlerle görüşmeleri sağlanıyor. Bunun tek bir istisnası var: Suça bulaşmış birinci dereceden akrabalar çocuklarla görüştürülmüyor.
Eğer aileler çocuklarından başka kalmaya alışamıyor ve Mafya ile ortalarına hudut çekiyorsa çocuklar ailelerinin yanına geri gönderilebiliyor. Bu süreçte birtakım ailelerin çocukları vesilesiyle hata aileleriyle ortalarına önemli aralıklar koyduğu ortaya çıktı.
2019 yılında Napoli’de Camorra örgütü tarafından gerçekleştirilen akınlarda bir çocuk yaralanmış, lokal halk akınları kitlesel şovlarla kınarken, yaralı çocuğun kaldırıldığı Santobono hastanesine binlerce ziyaretçi akın etmişti.
DİĞERLERİNİ KURTARMAK İÇİN ÇABALIYORLAR
Devlet tarafından düzenlenen operasyon kapsamında yakalanan hata ailesine mensup bireylerin kendi ailelerinin bir müddet sonra darmadağın olduğunu söyleyen De Checchi, “Ciddi hatalar nedeniyle mahpusa atılmış bir mafya babasının ailesi de dağılıyor. Oğlu karar giyiyor, kızı ise kollayıcı aile yanına veriliyor” dedi. Babası ile birlikte mahpusa giren bir çocuğun okula cezaevinden devam ettiğini belirten De Checchi, çocuğun cezası biter bitmez tertipli bir hayata başladığını söyledi.
“Çocukları reşit olduktan sonra da takip ediyoruz” diyen De Checchi’nin aktardığına nazaran çocuklar yasal işlerde çalıştığını kimilerinin hukuk fakültesine gidip avukat olmaya çalıştığını belirtti.
Yeni bir hayat biçimi benimseyen ve özgür olan insanların kendi yolunu çizdiğini söyleyen De Checchi, hata ailelerinden kurtulan gençlerin daha sonra kendi etraflarındaki insanları kazanmak için canla başla çalıştığını da kelamlarına ekledi.
BBC’nin “The children leaving the Mafia” başlıklı haberinden derlenmiştir.