İklim değişikliğine yenilikçi teknoloji tahlilleri

Yaşar Üniversitesi’nde düzenlenen ‘İklim Değişikliği ve Önleyici Yenilikçi Teknolojiler’ panelinde konuşan Kaliforniya Üniversitesi Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi ve 4’üncü Selçuk Yaşar Mükafatı Sahibi Prof. Dr. Mihri Özkan, atmosfere salınan ve iklim değişikliğinin en kıymetli nedeni olan karbon emisyonlarının azaltılması için kullanılan, karbondioksitin direkt havadan yakalanması (DAC) teknolojisine dikkat çekti. Panelde bu teknolojinin kıymetini vurgulayan Prof. Dr. Özkan, şunları söyledi:

YAKLAŞIK 1 MİLYAR İNSAN ÖLEBİLİR
“DAC, iklim değişikliğiyle uğraşta çok değerlidir. Doğal gaz sürece, çimento üretimi, demir ve çelik üretimi, amonyak ve üre üretimi, biyoyakıt kullanımı üzere kaçınılması güç olan karbon emisyonlarının azaltılmasına katkıda bulunur. Bununla birlikte, mevcut üretim teknolojileri kullanılarak önlenemeyen ve yılda yaklaşık 1,9 milyar ton endüstriyel karbondioksit emisyonuna tekabül eden bu emisyonları dengelemek için DAC teknolojisinden yararlanılabilir. Şu anki bin ton karbon emisyonu, gelecekteki insanların hayatını etkiliyor. Yüzyılın sonunda yaklaşık bir milyar insan ölebilir. Bilgilerle kanıtlanan bu durumları algılayıp neler yapılabilir diye düşünmemiz gerekiyor. Bunun için de inovasyon kural.

EN EKONOMİĞİ JEOTERMAL ENERJİ
Endüstriyel üretimi en çok yapan ülkenin en çok emisyonu da ürettiğini varsayım ediyoruz. Her yıl 38 gigaton karbondioksit atmosfere salınıyor. Bu hızlanmayı durdurmak biraz sıkıntı olacak. Karbondioksit gazı bir battaniye üzere dünyayı sarıyor ve bu battaniye yüzünden ısı hapsoluyor. Karbondioksitin direkt havadan yakalanması tekniğinde fanlar devreye giriyor. Gaz ısıtılarak yüzeyden ayrılıyor ve depolanıyor. Çalışmalarımız sonucunda, jeotermal gücün en ekonomik olduğunu ortaya koyduk. Yüzde 42 daha ucuz. DAC da güç kaynağı olarak kullanılabilir.”

PLASTİK ATIKLARDAN PİL YAPILDI
Kaliforniya Üniversitesi Makina Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Cengiz Sinan Özkan ise küresel pil pazar büyüklüğünün 2024’te 132,55 milyar dolar olmasını beklendiğini belirterek şunları söyledi:
“Elektrikli otomobiller gitgide ucuzluyor. 2028 yılında ne olursa olsun elektrikli otomobil daha hesaplı hale gelecek. 2050’ye kadar yaklaşık yaklaşık 2 milyar otomobil yollarda olacak. Ancak günümüzde pil üretimi ve şarj istasyonu meseleleri var. Son çalışmamızda, polietilen tereftalat (PET) plastik atığını şarj edilebilir lityum iyon piller için muhteşem gözenekli bir faal karbon gerecine dönüştürdük. Plastik atıkları alıp evvel erittikten sonra kumaşa çevirdik. Bu kumaştan da pil yaptık. Kumaşı kesip pil gereci olarak kullanabiliyoruz. Ayrıyeten, daha evvel mantardan da batarya üretmiştik. Bu gereçlerle yapılan piller hem etrafa ziyan vermiyor hem de yüksek performans sağlıyor.”

İŞ BİRLİKLERİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ GEREKİYOR
Panelde konuşan Yaşar Üniversitesi Mütevelli Heyet Lideri Ahmet Yiğitbaşı, “Tüm dünyanın ortak sorunu olan iklim değişikliği, karşı karşıya olduğumuz en değerli global problemlerden biri. Ortak geleceğimizi güzelleştirmek bizlerin elinde. İşte tam da bu noktada önleyici yenilikçi teknolojiler devreye giriyor. Yenilenebilir güç kaynakları, güç verimliliğini artırıcı tahliller ve sürdürülebilir tarım uygulamaları alanları başta olmak üzere gerçekleşen süratli ilerlemeler umut vadediyor. Bu teknolojilerin benimsenmesi ve yaygınlaştırılması için, iş birliklerinin güçlenmesi gerekiyor” dedi. Yaşar Üniversitesi Vekil Rektörü Prof. Dr. Levent Kandiller ise, “Üniversite olarak topluma hizmet, etrafa dikkat bahislerini önemsiyoruz. Akademik araştırmalarımızda bilhassa önleyici, yenilikçi teknolojilere odaklanıyoruz.” diye konuştu.

DAC (DİRECT AİR CAPTURE) NEDİR?
Karbon emisyonunu azaltmak için uygulanan bir metot olan karbondioksitin direkt havadan yakalanması (DAC) usulü şu halde uygulanıyor: Endüstriyel kaynaktan salınan gazı, içinde çözücü unsur bulunan bir emiciye gönderildikten sonra bu gazın içindeki karbondioksit toplanıyor ve öbür gazlar geri bırakılıyor. Sonrasında çözücü husus, karbondioksitten ısı kullanarak ayrıştırılıyor ve geri dönüştürülerek yine kullanıma sokuluyor. Arıtılmış karbondioksit ise yerin altında, kayalarda depolanıyor.