İhtilal Nas: Cumhuriyet’i Zübeyde Hanım’la Ali İstek Bey’e borçluyuz

◊ Birbirinden çok farklı iki ‘baba’ karakteriyle seyirci karşısına çıkıyorsunuz. Tesadüf müydü, yoksa şuurlu bir tercih mi bu?

– Oyuna sinemadan daha evvel çalışmaya başladık. Çolpan İlhan&Sadri Alışık Tiyatrosu’yla çok başarılı bir oyun yapmıştık, “Dali’nin Kadınları” diye. Sonrasında pandemi oldu. Akabinde büyük bir iş yapmak istediklerini söylediler. “Küheylan” olduğunu öğrenince atladım üzerine. Peter Shaffer çok değer verdiğim bir muharrir. “Küheylan” da çağdaş klasikler içinde çok özel bir yerde duruyor. Bu metnin içinde hangi rol olursa seve seve oynamaya hazırdım. Bu ortada eşim Sevil Delin Nas, 90’lı yılların başında Oxford’da öğrenciyken üniversitenin tiyatro kulübüne katılmış, Peter Shaffer’la çalışma talihi yakalamış. Shaffer’ın üzerinde el yazısıyla değişiklikler yaptığı oyun kitabı, kütüphanemizin baş köşesindedir.

◊ Gerçek hayatta da babasınız değil mi?

– Evet, iki oğlum var. Baba olmadan evvel oyundaki rolü oynasaydım, bu kadar derinliğine ulaşamazdım diye düşünüyorum.

◊ “Küheylan” kolay olmayan bir metin. Siz güya “yeni başlayanlar için” bir “Küheylan” oyunu sergiliyorsunuz…

– “Yeni başlayanlar için Küheylan” lafını kolaylık olarak algılamıyorum ben…  

◊ Hayır, anlaşılır olmasını kastediyorum…

– Çok hakikat. Hani bir laf vardır; “Çok karmaşık bir sıkıntıyı çocuğa anlatacak halde özetleyemiyorsan, sen de anlamamışsındır demektir” diye. En temelden anlatabiliyorsak, o katmanlı metni, canlı kılmışız demektir.

TÜRKİYE’YE DE UYARLANABİLİR 

◊ Siz baba karakteri Frank’i oynuyorsunuz, eşiniz Dora’yı Hatice Aslan, oğlunuz Alan’ı da Buyruk Özden canlandırıyor. Dora ve Frank birbirlerinden çok farklı. Bu çiftin çocuğu da suçluluk hissiyle boğuşuyor…  

– Bu birbirine zıt anne-babanın konutunda bir çocuğun büyümesinin ve yaşanan iletişimsizliğin nelere yol açtığını görüyoruz. Yanlış olanı tabir etmekle ilgili bir sorun da var meskende. Birbirine karşı dürüst değil anneyle baba. Ve o kapalılığın nasıl kangrene dönüştüğünü görüyoruz. Psikiyatrist Martin Dysart’e açılıyorlar.

◊ Oyunda tüm karakterler kendileriyle yüzleşiyor aslında…

– Evet, terapist bile kendisiyle yüzleşiyor. O da bağını sorgulamaya başlıyor. Bir yandan da pskiyatriyi ve psikolojiyi sorguluyor: “Delilik ve akıllılık nerede duruyor?” 70’lerde yazılmış bir oyun bu. İngiltere’nin küçük burjuvazisinin bu türlü soğuk ve bağlantısız olmasının da tenkidinde bulunuyor. Fakat bence Türkiye’ye de uyarlanabilecek kozmik bir eser.

‘BEN OLDUM’ DEDİĞİN AN BİTMİŞSİN DEMEKTİR

◊ Siz tıpkı vakitte eğitmenlik yapıyorsunuz. Pekala oyunculuk yaparken hâlâ kendinizi öğrenci üzere hissettiğiniz oluyor mu?

– Olmazsa ilerleme durur aslında. “Ben oldum” dediğin anda aslında bitmişsin demektir. Biz bunu ustalarımızdan öğrendik. Müşfik (Kenter) Hocam önümüzde bir örnekti. “Savunma”yı tahminen 300’üncü kere sahneleyecekti, her seferinde yeniden tekste çalışırdı. Bir bakardım önünde tuğla üzere tekst, ağzına kalemi almış bütün oyunu tekrar ediyor. Ustanın bu türlü hâlâ çırakmış üzere davrandığını görünce, öbür türlü bir yolun olmadığını görüyorsun sen de.

◊ Öğretmenlik nasıl bir his? Sadri Alışık Kültür Merkezi’nde oyuncu adaylarına eğitim veriyorsunuz…

– Kendimi öğretmen üzere görmüyorum. Tecrübelerimi paylaşıyorum diyelim…“Dali’nin Kadınları” oyunu, Çolpan İlhan&Sadri Alışık Tiyatrosu’yla tanışmamı sağladı. O sırada “Sizin eğitmenlik geçmişiniz var, bizim de çok hoş bir eğitim kurumumuz var, ne dersiniz?” diye sordular. Orada genç nesille tekrar buluşma fırsatı buldum. Pandemi ortasından sonra artık derslere tekrar başladım.

SENARYOYU GÖRMESEM ALİ RIZA BEY’İ OYNAMAYA ÇEKİNİRDİM

◊ Gelelim “Zübeyde, Analar ve Oğullar” sinemasına. Zübeyde Hanım’ın hayatını sinemaya çekmek aslında hiç kolay değil, zira fazla kaynak yok değil mi?

– Evet, hiç değil. 40 yılı anlatılıyor. Kocaman bir epik hayat. Bir de tüm ulus için özel bir kişi ve aile, büyük sorumluluk gerektiriyor. Onun natürel sadeleştirilmesi ve bir sinema haline getirilmesi gerekiyor. Öbür türlü belgesel canlandırmasına dönme riski de var.

◊ İlk gala İzmir’de yapıldı. Ben de katıldım ve gördüğüm kadarıyla İzmirliler çok beğendi sineması.

– İzmir çok kıymetli Cumhuriyet’imiz açısından. Üretimcimiz da Bergamalı olduğu için, çekimleri kadim kent Bergama’da yaptık. Anadolulu Rumlardan kalan mahalle hâlâ korunuyor, otantik birtakım küçük dokunuşlarla 1880’lerin Selanik’ine dönüştürüldü orası. İstanbul galası da o denli geçti, hayli orta alkışlar aldık.

◊ Ali İstek Bey’i oynamak sizi duygusal açıdan nasıl etkiledi?

– Senaryoyu görmesem çekinirdim Ali İstek Bey’i oynamaya. Hakkında çok fazla evrak ve bilgi yok. Lakin senaryoyu gördüğüm için rahattım. Ali İstek Bey’in olabildiğince gerçek bir portresi çizilmişti. Aslında Mustafa Kemal Atatürk’ün yetişkinliğinin izdüşümünü görüyoruz bir baba figürü olarak Ali İstek Bey’de.

BEN DE MÜBADİL BİR AİLENİN ÇOCUĞUYUM

◊ Bir hastalık sıkıntısı de var sinemada…

– Kuşpalazı. Literatürde difteri diye geçiyor. Selanik’i vuruyor hastalık. Küçük Mustafa çok ucuz atlatıyor. İki ağabeyini salgından kaybedince, Mustafa’nın üzerine titriyorlar, dışarı çıkarmıyorlar. Mustafa’ya karantina uygulayarak hayatta kalmasını sağlıyorlar. Yani Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulmasını Zübeyde Hanım’la Ali İstek Bey’in ona kol kanat germesine borçluyuz diyebiliriz. Onların oğullarına olan korumacılığı sayesinde Türkiye Cumhuriyeti kuruldu.

◊ Cumhuriyet’in 100’üncü yılına hoş bir armağan oldu bu sinema…

– Ben de o denli düşünüyorum. Bu sinemanın benim için öbür değerli tarafları da var. Ben de mübadil bir ailenin çocuğuyum. Ailem Selanik göçmeni.

Devrim Nas, “Küheylan”da Kerem Alışık ile sahneye çıkıyor.

SAKİNLİĞİ TERCİH EDİYORUM

◊ En çok nerelerde vakit geçiriyorsunuz?

– Arnavutköy, Bebek tarafındaki sakin yerleri seviyorum. Eşimin aile tarafı Zekeriyaköy’de, orada orman kıyısındaki yaşantıyı da seviyorum.

◊ Sizi kalbinizden vuran kitapları sormak istiyorum bir de…

– Le Guin’in “Mülksüzler”ini söyleyebilirim en başta. Camus’nun “Veba”sı, Elias Canetti’nin “Körleşme”, Yaşar Kemal ‘İnce Mehmet’, George Orwell’1984’ ve Dostoyevski’nin “Yeraltından Notlar” kitaplarını da sayabilirim.

YENİ BİR DİZİ PROJESİ  

◊ Son olarak yeni projeler var mı gündeminizde?
– Beni ulusal kanallardaki projelerimde seyredip oradan hatırlayanlar “Bir müddettir televizyonda görmüyoruz sizi” diyorlar lakin aslında var, dijital platformlarda işlerim var. Bu dönem yeni bir dizi de olabilir. Bakalım, bu işler daima kısmet, nasip…