Hudutta karbonda ‘deneme’ başlıyor… Geçiş sürecinde cezalar ton başına 50 Euro’yu geçmeyecek…

DÜNYANIN birinci hudutta karbon vergisinde geri sayım başladı. Avrupa Birliği (AB) tarafından 1 Ekim 2023 prestijiyle deneme sürecinin başlayacağı düzenleme, 18 aylık geçiş sürecinin akabinde 2026 yılında resmen devreye alınacak. Bu mühlete kadar Avrupa’daki ithalatçılar, emisyon raporlamaları gerekliliklerini uymadıkları takdirde ton başına 50 ’yu aşmayan sonlu cezalarla karşı karşıya kalacak. Geçtiğimiz hafta yayınlanan kurallara nazaran, çelik ve çimento eserleri ithalatçıları, mallarının üretiminden kaynaklanan karbon emisyonlarına ait birinci raporlarını 31 Ocak 2024’e kadar açıklamak zorunda kalacak. Deneme etabının kapsadığı öbür eserler ortasında elektrik, hidrojen, gübre ve alüminyum yer alıyor.

TÜRKİYE TAKİP ETMELİ

Düzenleme ihracatının yüzde 40’ını AB ülkelerine gerçekleştiren Türkiye’yi yakından ilgilendiriyor. Geçiş devrinde AB’nin tedarikçilerini rastgele bir mali yükümlülük altına sokmayacağını ve yalnızca SKDM’ye (Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması) tabi eserlerde gömülü emisyonların raporlanacağını belirten Akdeniz Kimyevi Unsurlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (AKMİB) İdare Şurası Lideri Saadettin Çağan, 1 Ocak 2026’dan itibaren tam olarak yürürlüğe girecek düzeneğin Türk ihracatçılar için yıllık maliyetinin 1.8 milyar Euro’yu aşmasının öngörüldüğünü kaydetti. Çağan, bu süreçte ihracatçıların yeşil finansman imkanlarından azami ölçüde faydalanmalarını sağlamak emeliyle fon kaynaklarına erişimi kolaylaştıracak projelerin acilen hayata geçirilmesi gerektiğini lisana getirdi.

ETKİLENECEK SEKTÖRLER

Sustainable Fitch ESG Araştırmaları Yardımcı Yöneticisi Jingwei Jei ise geçtiğimiz günlerde Hürriyet’e yaptığı açıklamalarda sonda karbon vergisinin demir, çimento ve alüminyum üzere alanlarda, Avrupa Birliği’nin ana ticari ortakları üzerinde direkt tesiri olacağının altını çizmişti. Jei, “Bu ülkeler ortasında Türkiye’nin yanı sıra Doğu Avrupa, Ortadoğu, Kuzey Afrika ülkeleri, Rusya ve Fas yer alıyor. Hindistan, Japonya ve Güney Kore üzere ülkeler ise Avrupa’ya yapılan ihracatta hisselerini her geçen yıl artırıyor. Lakin bu ülkeler tıpkı vakitte üretimde yüksek karbon düzeylerine de sahip” sözlerini kullanmıştı.

BAKANLIK’TAN YOL HARİTASI HAZIRLIĞI

AB’nin sonda karbon uygulaması Ticaret Bakanlığı tarafından da yakından takip ediliyor. Son olarak Ticaret Bakanı Ömer Bolat, geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada, Avrupa Yeşil Mutabakatı kapsamında hudutta karbon düzenlemesine tabi olacak öncelikli imalat sanayi bölümlerinde düşük karbonlu üretime yönelik yol haritaları hazırladıklarını söz ederek, “Halihazırda, demir-çelik, alüminyum, çimento ve gübre dalları için yol haritası çalışmaları tamamlanma basamağına geldi” açıklamasında bulunmuştu.

Ömer Bolat