Geçen yılın 1 dolar üstünü muvaffakiyet sayacağız

Yüzyılın felaketi olarak tarihe geçen büyük zelzeleler fırtınasıyla birlikte bölgedeki fabrikalarda üretim aksadı, gayeler şaştı. Zelzelenin vilayet gününden bu yana kent şehir gezerek alanda bulunan Güneydoğu Anadolu İhracatçı Birlikleri (GAİB) Koordinatör Lideri Ahmet Fikret Kileci, şubat ayında yaşanan ihracat kaybının yüzde 40’ı aştığını söyledi. Kileci, ‘‘Bu yıl bölge ihracatını geçen yıla nazaran yüzde 20 artırmayı hedefliyorduk fakat artık güç. Tekrar de geçen yılki sayıları yakalayabileceğimizi, bu 11 vilayette 20 milyar doları geçeceğimizi düşünüyorum’’ dedi. Pek çok fabrikada üretimin başladığını, en büyük sorunun ise bölge ihracatını yüzde 70’inin yapıldığı İskenderun Limanı’nın çalışmaması olduğunu vurgulayan Kileci, ‘‘Bölgedeki ihracatçılar olarak büsbütün toparlanmamız 1 yılı bulur. Lakin bu negatif süreci, eski tesisleri daha çevreci hale getirmek için değerlendirip, avantaja çevirebiliriz’’ diye konuştu.

Bölgenin insanı olarak olayın en başından beri alandasınız. Neler yaşadınız, ne hissediyorsunuz?
Bir kez şunu söyleyeyim, bu bir doğal afet. Yazılan, çizilene nazaran bugüne kadar bu türlü bir sarsıntı yok. Biri bitmeden birinin başladığı, toplamda103 saniye süren fecî sarsıntılardan kelam ediyoruz. Şöyle bir gerçek var; şayet ki buna hazırlıklı değilseniz, yani bununla ilgili gerekli altyapınız, gerekli yatırımlarınız, gerekli tedbirleriniz yok ise, dünyanın en gelişmiş ülkesi dahi olsanız bunun altından kalkamazsınız. Ve biz şayet sarsıntı ülkesiysek, ki öyleyiz, Bundan kaçamayacağımıza nazaran, öbür bir ülkemiz de olmadığına nazaran zelzeleyle yaşamayı öğrenmemiz lazım. Zira bu birinci değil son da olmayacak. Biz Gaziantep’te birinci günden itibaren bütün STK’lar olarak alandaydık. Mahallî idaresinden, valisine, devlet görevlisinden askerine kadar herkes alandaydı. Mesela az evvel buraya gelirken, taksici bana diyor ki, ‘Abi asker 2 gün sonra gelmiş’. Bu türlü bir saçmalık olabilir mi… Herkes elinden geleni yaptı.

HATAY’IN %80’İ, BÖLGE NÜFUSUNUN %25’İ GİTTİ

Bölgede göç sorunu da başladı değil mi… Kaç kişi bölgeyi terk etti şu ana kadar aşikâr mi?

Evet aslında tahminen de önümüzdeki devrin en değerli sorunu bu olacak. Bakın yıkılan binalar bir halde yapılır. Ancak beşeri sermayenin yani insan kaynağının kaybı o denli parayla çözülecek bir sorun değil. Bizim bölge olarak en değerli silahımız insandır. Biz öbür bölgenin insanına benzemeyiz. Sıkıntı koşulların insanıyız ve her şeyi zorla kazanmış insanlarız. Ustalarımız var, uzman insanlarımız var. Bunları kaybedersek bir daha bölgeye insan getirmemiz çok sıkıntı olur. Ve biz şu anda elimizdeki bu kaynağı kaybediyoruz. Bölgeden önemli manada kaçış var. Duranların büyük çoğunluğu da ailelerini öteki kentlere göndermişler.

Burada olağan kaideleri sağlarsan o çoluğunu çocuğunu alır, geri getirir. Lakin sağlayamazsan o da çocuklarının yanına sarfiyat. Şu anda Hatay’ın nüfusunun yaklaşık yüzde 80’i gitmiş durumda. Totalde 11 ile baktığımızda da nüfusun yüzde 25’i bölgeyi terk etti.

ŞUBATTA İHRACAT KAYBI %44’Ü BULDU

Bu 11 ilin ihracatı ne kadar pekala?

Bu saydığımız 11 ilin toplam ihracatı 20.5 milyar düzeyinde. Burada Gaziantep lokomotif pozisyonda. Tek başına 10.5 milyar dolar ihracat yapıyor. Gaziantep olarak sarsıntıdan sonra, yani şubat ayındaki ihracat kaybımız yüzde 44 oldu. Genel olarak bölgede de tıpkı oranda kayıp olduğu kestirim ediliyor. Ancak mesela Hatay’da sanayi üretimi değil daha çok narenciye olduğu için kayıp çok daha yüksektir. Şu anda biz Antep’te yeterli makûs çalışmaya başladık fakat bizim tek başımıza çalışmamız çalışmaya başlayabilmemiz kâfi olmuyor. Zira ihracatçı için üretim kadar ulaşım da kıymetli. Biliyorsunuz İskenderun Limanı’nda yangın çıktı. Ve şu anda liman çalışmıyor. Bölge ihracatının yüzde 70’i o limandan yapılıyordu. Münasebetiyle liman şu anda ihracatçının en büyük sorunu. Bu ortada limanla birlikte demir yolunda hasarlar oldu.

Peki bu liman sorunu ne vakit çözülür sizce?

Vallahi limanın çözülmesi biraz daha vakit alacak diye düşünüyorum. Diğer tahliller üretmemiz gerekiyor. Mesela alternatif olarak Mersin Limanı kullanılıyor ancak şu anda büsbütün dolu ve gemiler açıkta bekliyor.

BİZ BU DEZAVANTAJI AVANTAJA ÇEVİREBLİRİZ

Siz bölgede ihracatın ne kadar vakitte toparlanabileceğini öngörüyorsunuz?

Vallahi gerçek manada toparlanmadan bahsediyorsak bizim yüzde 100 toparlanmamız bir yılı bulur. Lakin 2 ayda yüzde 55-60 düzeyine geliriz diye iddia ediyorum. Burada en büyük sorunlardan bir tanesi müşterilerimizin bu süreçte öbür yerlerden alım yapmaya başlamaları. Esasen fecî bir rekabet ortamı var ve yıllardır edindiğimiz müşteri ve pazarları kaybetmeyi hiç istemeyiz. Ne yazık ki şu anda dezavantajlı hale geldik ancak biz bu dezavantajı avantaja çevirebiliriz.

Nasıl çevireceksiniz?

Kendi içimizdeki yapılanmamızı bu süreçte düzelterek, daha çevreci üretimlere geçerek bu devri işletmelerimiz için müspete çevirebiliriz. Çok eski üretim tesislerimiz var. Bu süreçten faydalanıp bunları revize edebiliriz. Çok daha çevreci hale getirebiliriz.

“Bizim bundan sonra ülke olarak hayatımızın her alanında ranttan, gösterişten, lüksten, israftan uzak, emniyetli, sağlıklı ve çevreci yaşamamız lazım.”

NEYSE Kİ ARTIK 2 $’LIK TİŞÖRT SATMIYORUZ

İhracatçılar ekonomik olarak bunu yapabilecek güçte mi şu anda?

Devlet bunu destekleyecektir. Esasen sanayi yatırımlarının tamamı kendi kendine olmaz. Endüstriciler, ‘Cebimde şu kadar param var. Gideyim bu kadar yatırım yapayım’ demez. Hiç kimsenin bu türlü büyük yatırımları yapacak kaynağı olamaz. Gerinizde bir itici güç olmalı. Lakin bir yere kadar kendiniz gidebilirsiniz. Zati biz artık ülke olarak 2 dolarlık tişört satmak için uğraşmıyoruz. Daha katma pahalı, daha çevreci, daha hassas eserler yapmasak çok daha makus duruma düşerdik. Zira alıcılar bizi kolaylıkla ikame edebilirdi.

Peki 2023 sonunda bölgenin ihracatında ne kadarlık bir kayıp olur?

İhracatımız mutlaka düşecek. Biz bu yıl için yüzde 20’lik bir büyüme maksadı belirlemiştik. ‘Bölge ihracatı 15 milyar dolara, Gaziantep de 12 milyar dolara çıkar’ diyorduk. Şu an prestijiyle biz bu yılın sonunda geçen yılki sayının bir dolar dahi üstüne çıksak, bunu muvaffakiyet olarak sayacağız. Ben her şeye karşın geçen yılki sayıların altında kalmayız diye düşünüyorum.

1.5 AY İÇİNDE BARINMA SORUNU %95 ÇÖZÜLÜR

Hâlâ bölgede eksikler var değil mi, çadır, konteyner muhtaçlığı ne boyutta?

Hâlâ barınma sorunu olan yerler var zira bakın 13.5 milyon beşerden bahsediyoruz. Neredeyse İstanbul kadar. Ve bu alan Hollanda’nın 2.5 katı büyüklüğünde. Şayet sizin ön hazırlığınız yoksa bununla çabucak başa çıkmak mümkün değil. Fakat bence 1.5 ay içerisinde barınma sorunu yüzde 95 oranında biter.

FIRSATÇILAR TÜREDİ KONTEYNER FİYATLARI 3 KATINA ÇIKTI

Bu ortada konteyner üreticileri de arttı değil mi?

Biz bunun benzerini pandemide de yaşadık. Herkes ansızın teğe maske üretmeye başlamıştı. Burada da hayat konteynerleriyle ilgili çok önemli bir kirlilik oluşuyor. Herkes konteyner yapmamalı. Burada iki tip insan var. Birincisi düzgün niyetle, içtenlikle gereksinimi karşılamak için diğer şeyler üretiyorken, konteyner üretimine başlayanlar. Onlara diyecek kelamım yok, uygun niyetli şahısları büsbütün tenzih ediyorum ancak bunun yanında makus niyetliler de var. Sadece oradan nemalanmak için, menfaat elde etmek için bu işe girenler var. Mesela bir konteynerin fiyatı x lira. Şu an olmuş 3x lira. Ben işim gereği, yıllardır konteyner alıyorum. Arkadaşlarım onun içerisinde barınıyorlar, çalışıyorlar. Ofis olarak da kullanıyoruz. Aralık ayında 42 bin liraya aldığım konteyneri yakın vakitte 70 bin 700 liraya aldım. 100 bin, 145 bin TL olanlar da var. Bu çok yanlış bir şey.

Konut işini yalnızca devlete bırakmamak lazım. İsteyen endüstrici, kendisine devlet tarafından tahsis edilen bölgelerde, çalışanlarına mesken yapıp uygun şartlarla satabilmeli. Göç sorunu bu türlü çözülür.

KESİNLİKLE AZ KATLI YAPILAŞMAYA GEÇMELİYİZ

Peki siz zelzelesi yaşamış ve tesirlerini hem özel hayatınızda, etrafınızda hem işinizde birebir görmüş biri olarak, bundan sonrasına dair nasıl tedbirler alınması gerektiğini düşünüyorsunuz?

Bir sefer bundan sonraki yapılanmanın mutlaka ve katiyen yüksek binalardan oluşmaması gerekiyor. Dünyanın hiçbir gelişmiş ülkesinde beşerler çok katlı binalarda oturmazlar. Oralarda kent merkezlerinde, yüksek binalarda işyerleri vardır. Onlar da özel binalardır. Vatandaş da kentin dışında, banliyölerde azamî üç katlı binalarda yaşar. İstanbul’da maalesef rant sıkıntısı yüzünden beşerler sıkışıp kalıyor. Artık bundan sonra çocuklarımız için, torunlarımız için yaşamalıyız. Zira şu anda onların hakkını yiyoruz. Onların soluyacağı nefesi biz kullanıyoruz. Buna hakkımız yok. Şayet insan asgarî tükettiği kadar üretmiyorsa o insan yararlı bir insan değildir.

KARDEŞ FABRİKA MODELİ DAİMA VARDI

Bir periyot bölgede yapılamayan üretimlerin diğer bölgelere kaydırılması konuşuluyordu. Kardeş fabrika formülü devreye girdi mi?

Zaten kentler bu hususta evvelce beri paslaşır. Mesela Antep ve Kahramanmaraş birçok bahiste birlikte hareket eder. Onlar bizden iplik alır, biz orada boya yaptırırız. Halihazırda Antep, Maraş, Antep, Denizli, Antep, Bursa ortasında bir iş paylaşımı var.

Ya da mesela Gaziantep’te bir konut dokuma fabrikası, önemli bir sipariş aldığında bunun hepsini kendisinin yapması mümkün değildir. Farklı üreticilerle anlaşır. Bu dünyanın her yerinde uygulanan bir paylaşım modelidir.

YARDIMA BİRİNCİ KOŞAN İSRAİLLİLER OLDU

Türkiye’den dünya devi markalar alım yapıyor. Onlar nasıl bir hal sergiledi bu süreçte, tolere ettiler mi gecikmeleri?

Elbette. Hatta yardım etmek için seferber oldular. Çadır, insani yardımlar, nakdî yardım üzere her mevzuda dayanak oldular. Çok enteresan, bize birinci ulaşan İsrailliler oldu. Sonra İspanya’dan Almanya’ya, İngiltere’ye Fransa’ya, Amerika’ya. Katar’a Çin’e kadar her yerden yardım ve dayanak geldi. ‘İnsanlık ölmemiş’ dedik.

MARAŞ’TA 1 YILDA AYAĞA KALKMAYACAK FABRİKALAR VAR

Şu anda bölgedeki fabrikaların, ihracatçıların ne kadarı çalışıyor? Hepsi üretime başlayabildi mi?

Maraş’ta çok önemli sorun var. Bence Maraş’ta 1 yılda ayağa kalkmayacak fabrikalar var. Gaziantep’te nispeten bunlar çözüldü. Malatya’da tıpkı ancak mesela Adıyaman en çok sorun olan yerlerden bir tanesi. Gölbaşı, Elbistan… Bunlar daima üretimlerin olduğu yerlerdi. sarsıntı bölgesinde hasar gören yerler organizenin dışında olan yerler. Organizelerde genel manada bir şey yok.

25-30 İSTEKLİ KUAFÖR BAYANLARA BAKIM YAPTI

BARINMA gereksinimi dışında öteki temel gereksinimler da var değil mi?

Tabii. Ben buraya Hatay’dan geldim. Bayanlar Günü hasebiyle, buradaki kimi hanımefendiler benden lojistik takviye istediler. Hatay’a buradan İstanbul’dan istekli kuaförleri topladılar. 25-30 istekli kuaför, 2 gün boyunca Hatay ve ilçelerinde bayanlara, kız çocuklarına ferdî bakım yaptılar. Çok da hoş bir iş oldu. Zira orada saç yıkamak bile bir lüks. Olağanlaşmak tedavinin en kestirme ilacıdır. İnsan olağan hayatında ne yapıyorsa onu yapabildiğinde güzelleşmeye başlar. Onun için de çalışmaya başlamamız gerekiyor.

AHMET FİKRET KİLECİ KİMDİR

Ahmet Fikret Kileci, 1965 yılında Gaziantep’te doğdu, lise eğitimini Gaziantep Anadolu Lisesi’nde; lisans eğitimini ise Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İktisat Bölümü’nde tamamladı. 1988 yılından itibaren ihracatçı olarak iş hayatına adım atan Kileci, dokuma, konfeksiyon, ambalaj, geri dönüşüm, organik besin, teknoloji, demiryolu ve konteyner nakliyatı mevzularında faaliyet gösteren farklı şirketlerin kurucusu ve idare heyeti lideri olarak çalışma hayatına devam ediyor. Güneydoğu Anadolu Dokuma ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği İdare Şurası Lideri olan Ahmet Fikret Kileci, bölgenin çatı birliği olan Güneydoğu Anadolu İhracatçı Birliği’ne iki periyottur Koordinatör Başkanlık yapıyor. Ayrıyeten TİM Lider Vekili olan Kileci, güzel derecede İngilizce konuşuyor. Evli ve iki çocuk babası olan Ahmet Fikret Kileci, Lisanslı olarak amatör futbol, amatör voleybol ve tenis oynuyor. Motor drag yarışçısı olarak birçok mükafatları bulunan Kileci, birebir vakitte kayak yapıyor ve motosiklet kullanıyor.