En iyi teşebbüs: Lokma

OSMANLI’dan bu yana devam eden hayır lokması dökmek, bugün hâlâ gündemde olan bir gelenek. Elbette bu gelenek de vakte ayak uydurdu; artık meskenlerden çok küçük işletmelerde lokma dökülüyor, taşınabilir araçlarla da dağıtımı yapılıyor. O denli ki caddelerde, hastanelerde, okullarda hatta düğünlerde sık sık hayır lokması dağıtan taşınabilir araçlara rastlamak mümkün. Lokmanın uygun fiyatlı olması da hayır yapmak isteyenler için talebi artırıyor. Hürriyet olarak yollarda sık sık karşılaştığımız hayır lokması araçlarının peşine düştük ve firmaları aradık.

FİRMA SAYISI ARTTI

Ulaştığımız lokma firmalarının sahipleri evvel bilgi vermek istemedi. Daha kurumsal olanlar ise piyasada firma sayısındaki artışa dikkat çekti. Lokmacıların kimileri “Talebe yetişemiyoruz” derken kimileri ise haftada en fazla iki iş yapabildiğini anlattı. Bunun sebebi ise son vakitlerde oluşan taleple birlikte firma sayısının artması. Kalabalıklaşan her piyasada olduğu üzere hayır lokmasında da dolandırıcılık ikazları gelmekte gecikmedi. Hürriyet’e konuşan esnaf, “Her firmaya güvenilmemeli. 1000 kişilik anlaşıyorsunuz lakin 300 bireye lokma dağıtılıyor” dedi.

GÜVENİLİR ESNAF BULMAK ZORLAŞTI

Hayrat Hayır Lokması’nın sahibi Aziz Arslan İstanbul Ümraniye’de 10 yıldır bu işi yapıyor. 15 tane aracı, 50 çalışanı olduğunu söyleyen Arslan, son günlerde hayır lokması firmalarının sayısının arttığını belirtti. Arslan, “Bu işi düzgün yapan birkaç yer var. Müşteri en ucuz fiyatı verene gidiyor. Bu durum işlerimizi etkiliyor, aksilikler geneli baltalıyor” dedi. Aziz Arslan yükselen maliyetlere de dikkat çekti: “Maliyetler artık kurtarmıyor yalnızca tezgâhlarımız açık kalsın diye devam ettiriyoruz. Bizim işimizde çok fazla dolandırıcılık oluyor. Bu yüzden sağlam bir firmayla iş yapmak çok kıymetli. Ben bin kişiliğe 3 bin lira diyorum öteki bir firma 2 bin 500 diyor ancak aslında bin kişilik dökmüyor. Münasebetiyle işini düzgün yapan firmalar işini yapamıyor. 1000 kişilik 3 bin lira diyoruz lakin maliyetler kurtarmıyor, en az 5 bin lira olması gerekiyor lakin 5 bin lira da dersek müşteri öteki yerlere sarfiyat.”

Arslan’ın söylediği üzere hayır lokmasında fiyatlar değişken. Her porsiyonda 6-7 lokma bulunuyor.1000 kişilik lokma için 3 bin lira isteniyor. Firmalar rekabet yüzünden artış yapamadıklarını belirtiyorlar.

LOKMA DAĞITIM FİYATLARI

1000 kişilik 3.000 TL

1500 kişilik 4.000 TL

2000 kişilik 5.000 TL

3000 kişilik 7.000 TL

4000 kişilik 9.000 TL

5000 kişilik     10.000 TL

BELEDİYELER MÜSAADE VERMİYOR

Aziz Arslan’ın verdiği bilgiye nazaran hayır lokması işinde en büyük problemlerden biri belediyelerle yaşanıyor. Arslan, “Bazı belediyeler araçlarda Kuran okuttuğumuz için bizi bölgeye sokmuyor. Bizim üretim müsaade evrakımız, sıhhat ve hijyen evrakımız var ancak maalesef Üsküdar ve Zeytinburnu Belediyeleri müsaade vermiyor” dedi.

TALEP YOĞUN

24 yıl evvel kurulan Usta Lokmacı’nın işletmecisi Ömer Dursun ise 6 aracı ve 12 çalışanıyla hizmet veriyor. Dursun, “Bu işi hakkıyla yapan bireylerle çalışmak lazım. Glikoz ile şerbet yapan da gördüm” diyerek lokma döktürmek isteyenleri uyarıyor. Evvelden daha fazla kazandıklarını vurgulayan Dursun, “Eskiden maliyetler düşüktü. Artık aldığımız para maliyetlerle muadil oldu. Geçen sene bin kişilik lokma ortalama 2 bin liraydı artık 3 bin liraya döküyoruz. Fiyatlar gideceğimiz bölgenin uzaklığına nazaran de değişiyor. En az bin kişilik döktürmek gerekiyor” dedi. Son vakitlerde talebin arttığını belirten Dursun, “Talep ağır beşerler hayır lokmasını çok seviyor, çok da mutlu kalıyorlar. Evvelce talep İstanbul’da bu kadar ağır değildi. İzmir ve Balıkesir’de çok ağırdı. Son bir yıldır ağır bir tempoyla herkes lokma işine girdi. Bizim otomobillerimiz da günlük bir ya da iki sefer iş yapıyor” diye konuştu. Dursun ayrıyeten son periyotta gurbetçilerden de ilginin ağır olduğunu belirtti.