Çin önderi Putin’e gitti

ÇİN önderi Şi Cinping, misyondaki üçüncü periyodunda birinci ziyaretini Rusya’ya yaptı. Bu birebir vakitte Şi’nin Ukrayna işgali başladığından beri birinci Rusya gezisi. Üç gün olarak planlanan seyahat, Rusya önderi Vladimir Putin hakkında Milletlerarası Ceza Mahkemesi’nce tutuklama kararı verilmesini izliyor. Karar sonrası dünyanın ikinci büyük iktisadının önderinin, Putin’le yan yana imaj vermesi Putin için değerli bir dayanak olarak görülüyor. Pekin, Rus başkan Putin hakkında tutuklama kararı çıkaran Milletlerarası Ceza Mahkemesi’ni “çifte standart” uygulamakla suçlayarak, “Devlet liderlerinin milletlerarası hukuka nazaran yargı dokunulmazlığı var” açıklamasını yapmıştı.

DÖRT BUÇUK SAAT SÜRDÜ

Çin başkanının uçağı dün Moskova’daki Vnukovo Havalimanı’na indiğinde Putin’in karşılama için orada olup olmayacağı merak ediliyordu. Şi, Putin yerine Başbakan Yardımcısı Dimitri Çernişenko tarafından kırmızı halıda karşılandı, askeri bando iki ülkenin marşlarını çaldı. Putin ile görüşmesinin içeriğine dair havalimanında ipuçları veren Şi Cinping, yalnızca ikili bağların değil, “bölgesel ve memleketler arası mevzuların da ele alınacağını” söyledi. Rusya başkanı ise “müzakerelere her vakit açık oldukları” iletisini verdi.

Putin ve Şi’nin Kremlin Sarayı’ndaki baş başa görüşmesi dört buçuk saat sürerken iki önderin bugün de bir ortaya geleceği açıklandı.

BARIŞ PLANI MASADA

Şi’nin, geçen ay ilan ettikleri 12 unsurluk ateşkes planı çerçevesinde Rusya’yı Ukrayna ile müzakere için ikna etmeye uğraşması bekleniyor. Plan, Rusya’ya yönelik yaptırımların kaldırılması karşılığında bir ateşkes sağlanmasını öngörüyor. Lakin Rus askerinin Ukrayna topraklarından çekilmesini öngörmüyor ve Ukrayna buna itiraz ediyor. Buna nazaran, halihazırda Rusya’dan Kırım yarımadasına kadar uzanan kıyı şeridi ile Zaporojye ve Herson bölgeleri kısmen Rusya’nın denetiminde kalacak. Donbas bölgesinde Donetsk ile Lugansk Rusya Federasyonu’nun kesimi sayılacak. Kiev idaresi daha evvel bunu mutlaka kabul etmeyeceklerini söylemişti. Çin başkanının, Kremlin’deki toplantılar sonrası Ukrayna Cumhurbaşkanı Zelenski’yi telefonla bilgilendirmesi, aldığı cevaba nazaran Putin ile bir defa daha masaya oturması bekleniyor.

UKRAYNA’DAN ÇAĞRI

Şi’nin ziyaretinden evvel Ukrayna’dan Çin’e “gücünü savaşı bitirmek için kullanması” daveti geldi. Zelenski, Çin’in arabuluculuğuna açık olduklarını söylemişti. Lakin tarafların kapsamlı bir çatışmaya hazırlık yaptığı sırada mümkün ateşkese dair umutlar kuvvetli değil. Şi’nin ziyaretinden bir gün evvel savaşta ağır yıkımın yaşandığı Ukrayna kenti Mariupol sokaklarında gezen Putin de geri adım atmayacağı sinyalini vermişti.

TARAFSIZLIK BOZULDU MU

Ziyaret, başta Washington olmak üzere Batı başlentlerinden Çin’e yönelik “savaşta taraf olduğu” tarafındaki suçlamaların arttığı bir periyotta gerçekleşiyor. Rusya’ya silah sağladığı tezlerini reddeden Pekin, kendisini arabulucu olarak pozisyonlandırmak istiyor. İktisadı Batılı ülkeler ile iç içe olan Çin, muhtemel Batı yaptırımlarına karşı Rusya’ya kıyasla çok daha savunmasız.

MEDVEDEV: LAHEY’DEKİ O MAHKEMEYİ VURURUZ

ESKİ Rusya Devlet Lideri Dmitriy Medvedev, Putin’i aranan kişi ilan eden Milletlerarası Ceza Mahkemesi’ni (UCM) “füze” ile tehdit etti. Halihazırda Rusya Güvenlik Kurulu Sekreter Yardımcısı olan Medvedev, “Bunlar büsbütün haddini aştı. Kuzey Buz denizindeki Rus savaş gemisinden ateşleyeceğimiz Onix hipersonik füzesi Lahey’deki o mahkemeyi nokta atışıyla yerle bir edebilir. Bunu yaparsak NATO’nun Rusya’ya savaş açacağını da zannetmiyorum. O mahkemede Avrupa ülkesi vatandaşları aslında bulunmuyor” dedi. Medvedev kararın “uluslararası hukuk sistemine konan bir bomba” olduğunu da söyledi.

UKRAYNA AYDA 350 BİN TOP MERMİSİ İSTİYOR

Moskova’da savaşın geleceğine dair muhtemel senaryolar masaya yatırılırken, Brüksel’de Kiev’e yeni silah yardımları tartışılıyordu. Avrupa Birliği’nin dışişleri ve savunma bakanları, Kiev’e 2 milyar Euro’luk yeni mühimmat dayanağını onayladı. Son yardım paketi, Ukrayna’nın “şu günlerde aylık 350 bini bulan top mermisi ihtiyacını” karşılamayı hedefliyor. İşgalin başından beri Ukrayna’nın ayda ortalama 110 bin adet 155 mm’lik top mermisi harcadığı belirtiliyor. Öte yandan yardım önünde en büyük pürüz siyasi ya da ekonomik değil, lojistik zorluklar. Avrupa’nın kıymetli mühimmat üreticileri tam kapasite çalıştıklarını fakat yeniden de muhtaçlığa karşılık vermekte zorlandıklarını bildirdiler. Dün 350 milyon dolarlık yeni askeri dayanak paketini açıklayan ABD’de de üreticiler, tükenen stokları doldurmak için yıllara muhtaçlık duyacaklarını açıklamıştı.

BATI BASINI NASIL GÖRDÜ

Çin önderi Şi Cinping’in Moskova ziyareti için öne çıkan yorumlar şöyle oldu:

– Wall Street Journal gazetesi Pekin’in kendisini potansiyel arabulucu olarak öne çıkardığını kaydetti, lakin hem Moskova hem de Kiev’in bahar aylarındaki büyük bir çatışmaya hazırlandığı bir ortamda bunun kolay olmadığını vurguladı.

– Washington Post, Şi’nin, Putin hakkında memleketler arası mahkeme tarafından tutuklama buyruğu çıkarıldığı bir ortamda Moskova’ya indiğine dikkat çekerek iki önderin birlikte Batı’ya karşı ortak tutum aldığını belirtti.

– “İşgalin başından beri bu birinci ziyaret Putin’e bir takviye gösterisi” yorumunu yapan CNN, “İki ülke bağlarını derinleştirirken, Batılı hükümetler toplantıları dikkatle izleyecek” dedi.

– BBC de ziyaretin Milletlerarası Ceza Mahkemesi kararını izlediğini vurguladı. Pekin’in seyahat için “dostluk ve barış için” yorumunu yaptığını hatırlatan İngiliz kamu yayıncısı, Pekin’in 12 unsurluk teklifine de değindi.

– Guardian gazetesi ise havalimanında Şi’yi karşılayanın Başbakan Yardımcısı Dimitri Çernişenko olduğuna dikkat çekti. “ÇİN önderi global arabulucu rolü arıyor” yorumunu yaptı.