Burdur’dan kaçırılan Marcus Aurelius’tan müjdeli haber! Son dakikada gizlemeye çalışsalar da başarılı olamadılar

ABD’nin Ohio eyaletinde bulunan Cleveland Sanat Müzesi’ndeki Yunan ve Roma yapıtları koleksiyonunun en beğenilen modüllerinden biri birinci olarak 1986’da standa koyulan ve Roma İmparatoru Marcus Aurelius’u yansıttığına inanılan bronz heykeldi.

Bu heykele Ağustos ayında Manhattan Savcılığı’nın başlattığı bir soruşturma kapsamında el koyuldu. Savcılıktan dün yapılan açıklamada heykele, “Türkiye’den çalınan ve Manhattan üzerinden yasa dışı yollarla satılan antik yapıtlarla alakalı bir kaçakçılık ağına yönelik soruşturma kapsamında” el koyulduğu bildirildi.

Manhattan Savcılığı’nın baskın öncesi hazırladığı arama buyruğunda, başsız heykelin aşağı üst 1800 yıllık olduğu ve kıymetinin 20 milyon dolar olduğu belirtilmişti. Savcılık heykelin Eylül ayı içinde Cleveland’dan New York’a nakledileceğini de bildirdi.

Manhattan Savcılığı’nın Antik Eserler Kaçakçılık Ünitesi’nden yapılan açıklamada, zanlıların New York’ta yaşadığı, bu nedenle kanunen diğer bir eyaletteki heykele el koymaya müsaadeleri olduğu söz edildi.

TÜRKİYE YILLARDIR İADESİNİ İSTİYORDU

Türkiye, yıllardır Cleveland Sanat Müzesi’nin koleksiyonunda bulunan ve ülkemizden kaçırılan 21 kesimin iadesi için teşebbüslerde bulunuyordu.Şu anki haliyle 193 santimetre uzunluğunda olan Marcus Aurelius heykeli de bunlardan biriydi.

Heykelin 1960’lı yıllarda Burdur’un Gölhisar ilçesine bağlı İbecik köyünde bulunan Likya antik kenti Boubon’dan (Bubon da deniyor) çalındığı iddia ediliyor. Lakin müze yetkilileri “Türkiye’nin elinde hırsızlığa dair somut bir kanıt bulunmadığı” gerekçesiyle bu talepleri geri çevirmişti.

New York Times’ın aktardığına nazaran, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü Kaçakçılıkla Gayret Daire Lideri Zeynep Boz, yaptığı yazılı açıklamada, “Bu sıkıntıyla ilgili süregelen tartışmalar nedeniyle Marcus Aurelius çok uzun vakittir vatanından uzak kaldı” dedi.

Marcus Aurelius, ABD’de bir müzede bulunan birinci arkeolojik zenginliğimiz değil. Türk makamların şikayetleri üzerine başlatılan soruşturma kapsamında daha evvel de Metropolitan Sanat Müzesi, Fordham Üniversitesi Yunan, Etrüsk ve Roma Sanatı Müzesi ve Massachusetts Worcester Sanat Müzesi’nde Anadolu’dan kaçırılmış eserler ele geçirilmişti.

Bu eserler ortasında Roma devrinden kalma bronz ve taş heykeller ağırlıktaydı.

SON DAKİKADA GİZLEMEYE ÇALIŞTILAR FAKAT BAŞARILI OLAMADILAR

Heykelin başı olmadığından kimi yansıttığı tam olarak bilinmiyor. Fakat heykelin çalınmasının akabinde Bubon’da boş kalan taştan kuralın üzerinde Roma İmparatoru Marcus Aurelius’un ismi yazıyor.

Cleveland Sanat Müzesi’nin internet sitesinde heykel yakın vakte kadar “Bir Filozof Olarak İmparator, muhtemelen Marcus Aurelius (MS161-180 periyodunda karar sürdü) yazıyor altınd da köken olarak “Türkiye, Boubon (?) (Likya’da), Roma, geç 2’nci yüzyıl” sözü yer alıyordu.

Buna ek olarak sitede şu tanıtım metni kullanılıyordu: “Muhtemelen Filhelenizmiyle (Yunanperverlik) ve Stoacı yazılarıyla bilinen Roma İmparatoru Marcus Aurelius’u temsil etmektedir.” (Aurelius’un Türkçeye ‘Kendime Düşünceler’ olarak çevrilmiş olan yapıtı Stoacı ideolojinin klasiklerinden biri kabul ediliyor.)

Ancak birkaç hafta evvel sitenin internet sitesinde ani bir değişikliğe gidilerek Türkiye ve Aurelius’la ilgili sözler kaldırıldı. Yapıtın ismi “Örtüye Sarınmış Erkek Figürü” olarak değiştirildi ve “tahminen MÖ 150-MS 200, Roma ya da muhtemelen Yunan Helenistik periyoduna ait” açıklaması eklendi. Ayrıntı kısmında da birtakım değişikliklere gidilerek “kafa, yazı ya da öbür belirleyici özellikleri olmadığından, temsil edilen figürün kimliği bilinmezliğini korumaktadır” tabirleri kullanıldı.

Müze sözcüsü değişikliklerle ilgili bir soruya, yapıtın daha evvel nerede sergilendiği üzere bilgilerin tıpkı kaldığı karşılığını vermekle yetindi.