Bedelsiz sermaye artırımı nedir, neden yapılır? Örneklerle bedelsiz sermaye artırımı ayrıntıları
Bedelsiz Sermaye artırımı şirkete ek bir finansman kaynağı sağlamamakla birlikte şirketlerin bedelsiz sermaye artırımına gitme nedenleri bulunmaktadır. En önemli nedenleri emisyon primi ile iştirak ve duran varlık satış karı kalemlerinden yapılan sermaye artırımlarının şirkete sağladığı vergi avantajıdır. Bir öbür neden ise şirketlerin enflasyon karşısında erimiş olan sermayeyi güncellemek hedefiyle yapılmak istenmesidir.
Yani “hissenin bölünmesi” olarak tanım edilen şey.
Teknik açıdan ise şirket paylarının bölünmesinin birkaç sebebi var:
1) Payın Likiditesini Arttırmak:
Bölünmenin sebeplerinden bir tanesi kimi payların bedeli muhakkak bir seviyeyi geçtikten sonra akışkanlığını kaybedebilir, yani çok sık alım-satım yapamaz hale gelirsiniz.
Şirketlerin bölünmeyi tercih etmelerindeki sebeplerden birisi de budur. Şirket ister ki pay senetleri piyasada süratli ve kolay bir formda el değiştirebilsin. (Özellikle performans primi pay senedinin pahasına bağlı olarak değişen bu yüzden CEO’lar payın fiyatının çok artmasını istemez)
Ama mesela bunu başa takmayan şirketler de var: warren buffett’ın berkshire hathaway şirketi tarihi boyunca ne 1 cent temettü dağıtmıştır ne de bölünmüştür.
Dolayısıyla 1 adet payın fiyatı 80.000 dolarlara kadar çıkıyor, bu türlü olunca da elinde 80.000 doları olmayan adam berkshire payı alamıyor.
Warren buffett ise “biz şirketimize uzun vadeli “ortak” arıyoruz, daima al-sat yapan hissedarlar bizim bir arada olmak istediğimiz beşerler değil” diyorlar. Bu yüzden 80.000 dolar verip pay alıp bunu uzun yıllar elinde tutan bir yatırımcı profili oluşmuş durumda Buffett’ın şirketi için.
2) Payın Bedelini Arttırmak:
Doğru duydunuz, bölünen payların toplam kıymeti genelde bölünme haberi duyulduğu an artıyor. Yani yatırımcılar 2 tane yarım elmaya 1 tane tam elmadan daha fazla para ödeyebiliyorlar, bu türlü bir anomali mevcut. Ne kadar salakça da olsa bilhassa bu işlerden anlamayan küçük yatırımcılar “elimdeki pay sayısı artacak” diye düşünüp bu paya hamle ediyorlar.
3) Sermayenin Kullanılamayan Kısımlarını Aktive Etmek:
Gerçekte pek çok şirketin bedelsiz sermaye artırımına gitmesinin temel sebeplerinden birisi de yıllar içinde biriken emisyon primi, yedekler, varlık satışı gelirleri üzere özsermaye kalemlerinin sermaye kalemleri haline getirilerek kullanılabilir hale getirilmesidir. Bunun muhasebesel ve vergisel teferruatını açıkcası ben de ayrıntılı bilmiyorum, lakin birtakım vergi avantajları da oluyor.
Bedelsiz Sermaye Artırımının şirketlere sağladığı avantajlar nelerdir ?
Bedelsiz Sermaye Artırımı şirketlere ek bir finansman kaynağı sağlamamaktadır. Lakin, Bedelsiz Sermaye Artırımının en kıymetli avantajlarından biri emisyon primi ile iştirak ve duran varlık satış karı kalemlerinden yapılan sermaye artırımlarının şirketlere sağladığı vergi avantajıdır. Öbür bir avantaj ise şirketlerin enflasyon karşısında erimiş olan sermayelerini güncelleyebilmeleridir.
Bedelsiz Sermaye Artırımı şirketlerin toplam piyasa kıymetlerini tesirler mi ?
Bedelsiz Sermaye Artırımı şirketlerin toplam piyasa kıymetini etkilemez.