Bakan Kurum: Türkiye Ulusal Risk Kalkanı Modeli Çalışma Kümeleri muhakkak oldu

Cumhurbaşkanı Erdoğan Başkanlığında geçtiğimiz hafta İstanbul’da birincisi gerçekleştirilen “Türkiye Ulusal Risk Kalkanı Modeli Toplantısı’nın ikincisi Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum Başkanlığında Gaziantep’te yapıldı. Cumhurbaşkanı Erdoğan Başkanlığında geçtiğimiz hafta İstanbul’da birincisi gerçekleştirilen “Türkiye Ulusal Risk Kalkanı Modeli Toplantısı’nın ikincisi Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum Başkanlığında Gaziantep’te yapıldı. Bakan Kurum, gerçekleştirilen toplantı sonrasında 13 farklı bilim heyeti oluşturduklarının değerine vurgu yaparak, her bir şurası oluşturulurken, afet idare sürecini bir bütün olarak ele almaya uğraş ettiklerini, şuraların misyon alanlarını, risk idaresi ve kriz idaresi etaplarını dikkate alarak belirlediklerini açıkladı.

“BU TOPLANTI ÜLKEMİZ İSMİNE ÇOK KIYMETLİ”

Bu zelzele değil bundan sonra ülkede oluşabilecek tüm risklere karşı bir kalkan oluşturmayı amaçladıklarını vurgulayan Kurum, “Burada yapılması gereken düzenlemeler, yönetmelikler yeni kanun hazırlıkları dâhil, tüm hazırlıkları burada bilim insanlarımızın kendi alanında ehil uzman kardeşlerimizin fikirleri doğrultusunda yapalım istiyoruz. Bu toplantı bizim için de ülkemiz ismine da çok değerli. 32 gündür tüm zelzele bölgelerinde, afet alanlarında vatandaşımız, devletimiz el ele depremzede kardeşlerimizin yardımına koşmaktadır ve inşallah işi sonuna kadar da birebir anlayışla sürdüreceğiz.” tabirlerini kullandı. 
Bakan Kurum, kentleri afetlere karşı dirençli hale getirecek 13 heyetin, Takviye Hizmetleri ve Toplumsal Siyasetler, Zelzele ve Yer Bilimleri, Hasar Tespit, Enkaz ve Atık İdaresi, Kentleri İnşa ve İhya, Kentsel ve Kırsal Dönüşüm, Mekânsal Planlama, Yeni Yapı Teknolojileri, Coğrafik Bilgi Sistemleri ve Akıllı Kentler, İklim Dostu Yeşil Dönüşüm, Kentsel ve Kırsal Altyapı, Tarihi ve Kültürel Miras, Kriz İdaresi ve Bağlantı isimleriyle kurulduğunu açıkladı.

Bakan Kurum, oluşturulan 13 şurada jeolojiden jeofiziğe, kent bölge planlamadan inşaat mühendisliğine, mimarlıktan tarihe, hukuktan sosyolojiye, iktisattan afet idaresine kadar birçok alanda bilim insanlarının ve yetkili kurumların yer aldığını lisana getirdi.

Komisyonlar hangi alanlarda vazife yapacak?

1. Dayanak Hizmetleri ve Toplumsal Siyasetler Kurulu

• Afetzedelerin süreksiz barınma muhtaçlığının karşılanması için yapılan ve yapılacak olan süreksiz barınma alanlarının afetzedelerin gereksinimleri doğrultusunda sağlıklı ve inançlı bir formda planlanması ve tasarlanması,

• Başta çocuklar olmak üzere afet nedeniyle travma yaşayan depremzedelere psikososyal dayanak sağlayacak ve onların olağan hayata dönüşünü hızlandıracak altyapının kurulması,

• Afetzedelerin süreksiz hayat alanlarında gündelik muhtaçlıklarını karşılayacak altyapının ve tesislerin kurulması,

• Afete maruz kalanlar için gerek süreksiz hayat alanlarında gerekse çeşitli vesilelerle afet bölgesinden tahliye edilenlere yönelik sıhhat faaliyetlerinin yürütülmesi,

• Devletin sağlamış olduğu dayanak faaliyetlerinin aktif bir formda yürütülmesi,

• Arama kurtarma çalışmaları ile eş vakitli olarak birinci yardım ve birinci müdahale çalışmalarına yönelik uygulamaların ve prosedürlerin belirlenmesi,

• Birinci yardım çalışmalarından sonra sahra hastanelerinin kurulması, sıhhat hizmetlerinin sürdürülebilir ve afet sonrası süreçteki kırılganlıklara, risk ve tehditlere maruz kalmadan yönetilmesi,

• Tüm bu çalışmalar yürütülürken eş vakitli olarak afetzedelerin giyecek, yiyecek, yakacak, besin ve barınma meselelerinin çözülmesi ve bunlara dair alt yapıların hem çalışanları hem de afetzedeleri tatmin edecek seviyede yürütülmesi,

• Zelzele sonrası süreçte afetzedelerin süreksiz barınma muhtaçlığını karşılamak maksadıyla afet bölgesini terk etmesinden kaynaklanan demografik şartların değerlendirilmesini sağlayacak katkıların sunulması amaçlanmaktadır. 

2. Sarsıntı ve Yer Bilimleri Kurulu

• Marmara Bölgesi başta olmak üzere son zelzelenin yaşandığı kentlerin zelzele tarihini, geçmişte yaşanmış sarsıntıların şehircilik tarihi perspektifinden tesir ve sonuçlarının yorumlanarak bugünün ve geleceğin kentlerinin inşasında katkı sunması, 

• Zelzele tarihi ve bölgenin depremselliği çalışmalarının tarihçiler, jeologlar ve zelzele bilimciler perspektifinden disiplinler ortası bir yaklaşımla tahlil edilmesi,

• Yıkıma uğrayan yerleşim yerlerinin tarihî geçmişlerinin kıymetlendirilerek yine inşa sürecinde yapılaşmaya uygun olup olmadığı konusunda teklifler geliştirilmesi,

• Türkiye’deki zelzele üreten ya da sarsıntı üretme potansiyeli olan faal fayların/fay bölgelerinin kesiştiği alanlardaki yapılaşmaya dönük risk durumunu belirlemek için haritalandırılması,

• Elde edilecek çıkarımlar ile yeni şehircilik çalışmaları için uygulanabilir siyasetler haline getirilmesi amaçlanmaktadır.

3. Hasar Tespit Kurulu

• Sarsıntı sürecinde hasar tespit çalışmalarının farklı bir değer taşıdığı gerçeğinden hareketle, gerek süreksiz barınma gerekse de kalıcı konutların hak sahipliği bakımından titizlikle yürütülmesi,

• Hasar tespiti çalışmaları ile sonraki zelzeleler ve mümkün öteki afetler için risk idaresi etabına hazırlık yapılması,

• Zelzele sonrasında yıkık binaların enkazlarının kaldırılması, acil yıkılması gereken ve ağır hasarlı binaların yıkılması, enkazlarının taşınması ve hak sahipliği konusunda çevresel, hukuksal ve ekonomik faktörlerin birlikte ele alınması,

• Sarsıntı sonrası süreçte hasar tespit çalışması ile elde edilen dataların işlenmesi ve yapı stoğunun sayısallaştırılarak planlamaların ve değerlendirmelerin yapılması,

• Hasar tespit çalışmalarının tüm bölgede yapılarak afet riski yüksek bölge ve kentlerimizde zelzeleye hazırlık kapsamında yapı stoğunun risk açısından taranması ve kayıt altına alınması,

• 11 vilayetimizde kadim şehircilik geleneklerimizi yaşatan tarihi ve kültürel yapıların ve yapıtlarımızın tamamının hasar tespit taramasının yapılması ve onların dirençli hale getirilmesi için atılacak adımların belirlenmesi 

4. Enkaz ve Atık İdaresi Kurulu 

• Afet bölgesinde bilhassa yerleşim ünitelerinde başta enkaz atıkları olmak üzere ortaya çıkan tıbbi, kompozit, metal, plastik ve başka tüm atıkların çevresel hassasiyetler gözetilerek bertarafına yönelik olarak yeni model ve yaklaşımların geliştirilmesi,

• Afet bölgesinde zelzele sonrası ortaya çıkan enkaz ve başka tüm atıkların idaresi; ayrıştırılması, geri dönüşüme tabi olanların kazandırılması ile tabiata ve insan sıhhatine ziyanlı atıkların bertaraf edilmesi bahislerinde sürecin idaresine katkı sağlaması,

• Süreksiz hayat alanlarında ortaya çıkan atıkların idaresi konusunda gerekli siyasetlerin geliştirilmesi ve belediyelere teknik takviye sağlanması amaçlanmaktadır. 

5. Kentleri İnşa ve İhya Kurulu 

• Kentsel dönüşümden toplumsal konut projelerine, atık idaresinden millet bahçelerine, ekolojik koridorlardan altyapı yatırımlarına, akıllı kentlerden yapı işleri ve teknolojilerine kadar tüm alanlarda yeni şehircilik çalışmalarında yürütülecek siyasetlere akademik ve teknik katkı sunulması,

• Kalıcı konutlar için yeni yerleşim alanlarının belirlenmesinde mikro bölgeleme ve yer etüdü çalışmalarına katkı sunulması,

• İnşa edilecek zelzele konutlarıyla ilgili hak sahipliği ve tahsis süreçlerinin, yatırım ve planlamanın yürütülmesi konusunda katkı sağlanması, 

6. Kentsel ve Kırsal Dönüşüm Kurulu

• Kentsel dönüşüm stratejilerinin geliştirilmesinde nasıl bir yol izlenmesi gerektiği,

• Sarsıntı bölgesinde yıkıma uğrayan yerleşim üniteleriyle ilgili olarak kentsel dönüşüm stratejilerinin her kente uygun olarak belirlenmesi, • Kentsel dönüşüm çalışmalarının afet bölgesinde zelzele dönüşüm çalışmaları olarak sürdürülmesi dair akademik ve teknik takviye sağlanması

• İmar kanunu ve ilgili yönetmeliklere ait mevzuat düzenlemelerine katkı sunulması amaçlanmaktadır. 

7. Mekânsal Planlama Kurulu

• Afet bölgesi şehircilik çalışmalarında kentlerin ve kırsal alanların planlanması,

• Afete hassas planlama yaklaşımlarının geliştirilmesi ve sarsıntı başta olmak üzere öbür bütün doğal afetlere karşı dirençli ve inançlı planlama süreçlerine katkı sağlaması,

• Yeni şehircilik çalışmalarında bölgenin jeolojisi, morfolojisi, iklimi, trafiği, yeraltı kaynakları, iktisadı üzere birçok bilgiyi barındıran haritalandırma ve harita tekniklerinin kullanılması ve risk faktörlerinin belirlenmesi, • Afet sonrası çevresel değişimlerin izlenmesi,

• Bölgenin yine planlanmasında Türkiye Mekânsal Strateji Planı’na entegre bir yaklaşımın belirlenerek tekrar kıymetlendirilmesi süreçlerine katkı sunması amaçlanmaktadır. 

8. Yeni Yapı Teknolojileri Kurulu

• Afet sonrası yapılaşmaya dair temel prensiplerin ve teknolojilerin belirlenmesi,

• Yine inşa çalışmalarında akıllı bina ve şehircilik uygulamalarının geliştirilmesi için zelzele öncesi hazırlıkların yürütülmesi,

• Bina Kimlik Sistemi (BKS) ile 2021 yılının ikinci yarısından itibaren iskan alan yapılarda sarsıntı sonrası gerçekleştirilecek arama kurtarma çalışmalarının süratli ve faal sonuçlanabilmesi için bilgi bazlı katkı sağlaması,

• Zelzele riskli bölgelerde sarsıntı ve yapı ortasında münasebetin yeni şehircilik çalışmalarında uygulanması,

• Çelik, betonarme ve gibisi yapı çeşitleri ile yeni mühendislik ve mimarlık dizaynlarını araştırarak afetlere karşı kent direncini artıracak biçimde inşa edilmesi sürecine katkı sağlaması amaçlanmaktadır.

9. Coğrafik Bilgi Sistemleri ve Akıllı Kentler Kurulu

• Zelzele bölgelerinin tekrar inşasında akıllı ve inançlı kent konseptinin uygulanması,

• Akıllı bina sistemlerinin birebir vakitte sarsıntı anında erken ihtar sistemi olarak çalışmasını sağlayacak modellerin ve sistemlerin yapay zeka metotlarıyla uygulanması,

• Altyapı, ulaşım, güç, sıfır atık ve öbür tüm alanların akıllı kent uygulamalarına entegre edilmek sureti ile afetlere karşı dirençliliği artırıcı ve afet sonrası süreç idaresini kolaylaştırıcı katkı sağlaması amaçlanmaktadır. 

10. İklim Dostu Yeşil Dönüşüm Kurulu

• Türkiye’nin ve kentlerinin iklim dostu yeşil dönüşümü çalışmalarının sarsıntı bölgesinde yeni şehircilik çalışmalarına entegre edilmesi,

• Endüstride yeşil dönüşüm siyasetlerinin bölgede inşa edilecek sanayi yapılarına ve sanayi alanlarına uyarlanması,

• Yeni şehircilik çalışmalarında iklim değişikliğine ahenk sağlanması emeliyle yenilenebilir güç, pak güç, yağmur suyu hasadı, güç verimliliği üzere tabiat ve ekosistem temelli tahliller, mavi-gri-yeşil altyapı yatırımları mevzularında katkı sunması,

• Yangınlar ve seller başta olmak üzere iklim krizine bağlı afetlere karşı engelleyici tahlil sistemlerinin ve stratejilerin geliştirilmesi amaçlanmaktadır. 

11. Kentsel ve Kırsal Altyapı Kurulu 

• Yeni şehircilik çalışmaları kapsamında kentsel altyapı ve mega yapılar olmak üzere zelzele bölgesindeki tüm altyapı dirençli kent konseptine uygun olarak tasarlanması ve bu tarafta siyasetlerin geliştirilmesi,

• Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın Vilayetler Bankası eliyle bugüne kadar yürüttüğü çalışmaların bölge özelinde depremsellik ve risk faktörleri bakımından yine kıymetlendirilmesi,

• Yeni şehircilik çalışmaları kapsamında yürütülecek altyapı çalışmalarının zelzele bölgesinde iklim dostu yeşil dönüşüm çalışmalarına entegre edilmesi amaçlanmaktadır. 12. Tarihi ve Kültürel Miras Kurulu

• Bölgede daha evvel sarsıntı yaşamış lakin ayakta kalmış tarihi ve kültürel yapıların mimari dizaynlar ve yapı teknolojileri açısından kıymetlendirilmesi,

• Afet bölgesi yeni şehircilik çalışmalarında sürdürülebilir kentsel planlama yaklaşımlarının kullanılması, afet bölgesindeki tarihi kentler hakkında bütüncül bir bakış açısının ortaya konulması,

• Şehircilik geleneklerimiz temelinde afet bölgesinde ziyan gören tarihi mirasın korunması ve onarım sürecine ve ülkemizin “Medeniyetimizi Yaşatan Şehirler” vizyonuyla uyumlu siyasetlerin belirlenmesine yönelik katkı sağlaması yapılması amaçlanmaktadır.

• Bundan sonra afet riski ve depremsellik bakımından yüksek olan bölgelerde de şehircilik geleneklerimizin en hoş örneklerini yansıtan tarihi ve kültürel yapılarımızın tespitinin yapılarak onların dirençli hale getirilmesi amaçlanmaktadır.