Azerbaycan’dan Dağlık Karabağ’da yeni hamle! Laçin koridoru kriz yarattı
AZERBAYCAN, Ermenistan’ı Dağlık Karabağ’a bağlayan Laçin Koridoru üzerinde bir denetim noktası tesis etti. Bakü’den yapılan açıklamada, denetim noktasının 23 Nisan Pazar günü saat 12:00’den itibaren çalışmaya başladığı, maksadın bu bölgeye yasa dışı biçimde silah, mayın ve insan taşınmasını önlemek olduğu vurgulandı. Bakü’nün adımı Ermenistan’ın reaksiyonunu çekti. Ermenistan Dışişleri Bakanlığı, silah taşındığı tezlerini reddetti.
TANSİYON ARTIYOR
Laçin Koridoru özelinde iki ülke ortasında tansiyon, geçen yılın aralık ayından beri tırmanıyordu. Aralıkta bir küme Azerbaycanlı aktivist, bölgede yasadışı madencilik yapıldığı gerekçesiyle protesto maksadıyla geçişleri engelledi. O tarihten beri Dağlık Karabağ’da lojistik zorluklar yaşandığı sav ediliyor. 2020 yılında Rusya arabuluculuğunda imzalanan ateşkes uyarınca sivillerin hür geçişi garanti altına alınmak zorundayken, bölgenin güvenliğinden Rus barış gücü sorumluydu.
HUKUKİ DURUM NE
Moskova-Bakü-Erivan ortasında 10 Kasım 2020’de imzalanan üçlü mutabakat, Laçin’in Azerbaycan’a iadesini öngörüyor. Mutabakat gereği Ermenistan, Karabağ bölgesine ulaşım için Laçin’e alternatif yol inşa etmekle yükümlü. Yeni yol planı şimdi hayata geçirilemezken, Laçin’in Bakü’ye iadesi 26 Ağustos 2022’de tamamlandı. Yani teknik olarak Azerbaycan, hafta sonu kendi toprakları üzerinde bir denetim noktası açmış oldu. Bakü, Erivan’ı koridoru ordu çalışanının rotasyonu, “silah ve mühimmat transferi, teröristlerin girişi, doğal kaynakların ve kültürel varlıkların yasadışı ticareti” için kullanmakla suçluyor. Ermenistan Dışişleri Bakanlığı argümanların “temelsiz” olduğunu savunuyor. Azerbaycan toprakları içinde yer alan ayrılıkçı Dağlık Karabağ’dan yetkililer ise Rusya’yı görüşmeye çağırdı.
RUSYA VE BATI’DAN TEPKİ
Azerbaycan’ın adımına Erivan dışında ABD, Fransa ve Rusya’dan reaksiyonlar geldi. Denetim noktasının insani yardımlar ve sivillerin geçişini engelleyeceği savına Bakü, bu hedefli kullanıma yolun açık olduğu karşılığını verdi.
– Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, hem AZERBAYCAN, hem Ermenistan tarafıyla daima temas halinde olduklarını söyleyerek, “Laçin Koridoru sorunu son derece karmaşık. Taraflarla daima temas halindeyiz” dedi. Moskova’dan yapılan bir öteki açıklamada Ermenistan-Azerbaycan ortasındaki yeni tansiyonlardan “oldukça endişeli” olunduğu vurgulandı ve taraflar mutabakatlara uymaya çağrıldı. Rusya parlamentosu Duma da Bakü’yü eleştirince Azerbaycan idaresi diplomatik nota ile karşılık verdi.
– Washington, “Laçin Koridoru’nda denetim noktası kurulmasının, barış eforlarını baltalamasından kaygı ettiklerini” belirtti. ABD Dışişleri açıklamasında, “Laçin Koridoru’nda insan deveranı ve ticaretin özgür olması gerektiğini yineliyor, tarafları provokasyonlardan ve düşmanca aksiyonlardan kaçınmaya çağırıyoruz” dendi.
– Fransa Dışişleri Bakanlığı da gelişmeyi ateşkes mutabakatlarının ihlali olarak gördüklerini kaydetti.
BİLGİ NOTU: Rusya’nın aracılık ettiği bir ateşkesle sona eren 2020’deki İkinci Karabağ Savaşı’nda yaklaşık 6800 kişi hayatını yitirdi.