ABD Kongresi F-16 satışını değerlendirecek! Tüm gözler orada…

Türkiye’nin, İsveç’in NATO üyeliğine yeşil ışık yakmasıyla gözler F-16 satışı için ABD’ye çevrildi. Biden idaresinin Türkiye’ye F-16 satışını desteklemesine karşın ABD Kongresi, farklı münasebetlerle talebe sıcak bakmıyordu.

Ancak Vilnius’taki NATO Önderler Zirvesi’nde Türkiye’nin İsveç’e NATO vizesi vermesiyle birlikte yaşanan olumlu atmosferin akabinde F-16 satışının önümüzdeki devirlerde Kongre’de tekrar gündeme gelmesi bekleniyor.

ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan, Ankara’nın pazartesi günü verdiği onayın akabinde salı günü yaptığı açıklamada, Biden idaresinin Kongre ile istişare içinde F-16 savaş uçaklarının Türkiye’ye satış sürecinin devam devam edeceğini söyledi. Şimdiye kadar Kongre’de F-16 satışını engelleyen ABD Senatosu Dış Bağlar Komitesi Lideri Bob Menendez ise pazartesi günü, Biden idaresiyle görüştüğünü ve “önümüzdeki hafta” karar verilebileceğini açıkladı.

F-16 satışıyla ilgili takvim, belirsizliğini koruyor.

SÜREÇ NASIL İŞLİYOR?

ABD Kongresi, yabancı ülkelere silah satışlarını düzenleme yetkisine sahip. ABD maddelerine nazaran bir ülkeye askeri silah satışı yapılabilmesi için Kongre’nin karara itiraz etmemesi gerekiyor. Silah İhracatı Denetim Yasası (AECA) kapsamında ülkelere yapılması planlanan 14 milyon dolar ve üzeri askeri satışın, 30 gün evvelce Kongre’ye bildirilmesi gerekiyor. ABD Dışişleri Bakanlığı, satışla ilgili resmi bildirimden 20-40 gün evvel Kongre’nin ilgili komitelerine gayri resmi yahut ön bildirimde bulunuyor. Gayri resmi bildirimler, ABD Dışişleri Bakanlığı’nın resmi bildirimden evvel ilgili Kongre komiteleriyle istişare etmesine imkan sağlıyor. Bu süreçte Kongre komiteleri de satışla ilgili telaşlarını lisana getiriyor, Dışişleri Bakanlığı tasaların giderilmesi için süreci uzatabiliyor.

Dışişleri Bakanlığı satışı onayladıktan ve alınan gayri resmi onayların akabinde Savunma Güvenliği İşbirliği Dairesi (DSCA) Kongre’ye resmi bildirimde bulunuyor. Resmi bildirimin akabinde 30 günlük süreç başlıyor. Kongre’nin resmi bildirimden sonra silah satışını engelleyebilmesi için ortak karar alması gerekiyor. Bu karar alınmazsa satış sürecinde ilerleme kaydediliyor. Kongre ayrıyeten ortak karar dışında olağan yasama faaliyetleri içerisinde de satışı engelleyen ya da üzerinde değişiklik yapmaya zorlayan bir maddeyi geçirebilir. ABD Lideri ise “acil durumun var olduğu” istikametinde Kongre’ye bildirimde bulunarak satışın gözden geçirilmesine ait süreci devre dışı bırakabiliyor ve “ulusal güvenlik çıkarları” gereği satış talebinin ivedilikle yerine getirilmesini isteyebiliyor.indeydi.